«Θέλουμε να ξέρουμε ποια βιβλία είναι απαραίτητο να διαβάσει κάποιος πριν γίνει 16 ετών»
Οργανισμός Παγκόσμιας
Ημέρας Βιβλίου 2014
Αύριο Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου στη Μεγ. Βρετανία θα ανακοινωθεί ο κατάλογος που θα προτείνουν να διαβάζουν τα παιδιά πριν γίνουν 16 χρονών. «Προσδοκούμε ο κατάλογος αυτός να βοηθήσει και να εμπνεύσει τη νέα γενιά» αναφέρει στην ανακοίνωση του ο Οργανισμός της Παγκόσμιας Ημέρας Βιβλίου.
Εμείς είμαστε μακριά από μια τέτοια στοχοθεσία. Ας δούμε τι κερδίζουμε διαβάζοντας μιας και η ανάγνωση βιβλίων είναι ένα συνεχές δούναι και λαβείν. Αφιερώνουμε χρόνο στην ανάγνωση και κερδίζουμε ανάπτυξη γνωστική, γλωσσική, πολιτισμική, επαγγελματική και ευρύτητα σκέψης.
Η βαθμολογια της PISA
Στον τελευταίο διαγωνισμό που γίνεται, ανά 3 χρόνια, σε χώρες του Ο.Ο.Σ.Α. η απόδοση των 15χρονων Ελληνόπουλων που έλαβαν μέρος χειροτέρευσε. Οι δικαιολογίες που γράφτηκαν στο τύπο για την κατιούσα πορεία μας στην κατανόηση κειμένων, δεν αναιρούν τη μοναδική αιτία της αποτυχίας μας.
Οι μαθητές μας τα τελευταία χρόνια δεν αναπτύσσουν μια ειδική μνήμη (working memory of the long term memory) η οποία θρέφεται και καλλιεργείται με την τακτική ανάγνωση διαφορετικών κειμένων. Η απουσία αυτής της μνήμης κάνει αδύνατη την αποτελεσματική επεξεργασία κειμένων. Τελεία και παύλα.
Η μειοψηφία των μαθητών μας που είναι φιλαναγνώστες έχουν υψηλό βαθμό κατανόησης κείμενων και φυσικά είναι εξαιρετικοί χρήστες της γλώσσας μας.
Το διαβασμα της μαϊμους
Έχετε παρατηρήσει τους τρόπους ανάγνωσης των μαθητών μας; Κάποιοι οι πιο αργοί αναγνώστες (και με χαμηλά επίπεδα κατανόησης) διαβάζουν φωναχτά ή ψιθυριστά. Άλλοι, οι οθονόβιοι, οι εραστές των οθονών και των σύντομων κειμένων του διαδικτύου διαβάζουν μιμούμενοι το πήδημα της μαϊμούς από κλαδί σε κλαδί. Είναι ρηχοί αναγνώστες και το στυλ ανάγνωσης τους προσομοιάζει με άναρχα πηδήματα. Παραλείπουν ότι δεν κατανοούν κι αδυνατούν να επεξεργαστούν κείμενα λίγων εκατοντάδων λέξεων.
Προτασεις
Η λύση για τους γονείς είναι η σταθερή συνεπής επιμονή τους οι μαθητές του Δημοτικού σχολείου να διαβάζουν πάσης φύσεως κείμενα και να τα επεξεργάζονται.
Για τους μαθητές του Γυμνάσιου προτείνω την ανάγνωση μιας εφημερίδας –με ένθετα- για ένα μοναδικό λόγο. Αν δεν μπορούν να διαβάζουν πολλά βιβλία είναι προτιμότερο να διαβάζουν μια εφημερίδα με πλούσια ύλη. Μια εφημερίδα μπορεί να προσφέρει ευρεία θεματολογία κειμένων, πολλούς αρθρογράφους, κι ένα αισθητά ανώτερο επίπεδο γλώσσας. Τα κέρδη μιας τέτοιας συνήθειας εξισορροπούν τις αδυναμίες που προκαλεί ο εθισμός σε οθόνες. Τα παιδιά πλουτίζουν το λεξιλόγιο τους, αναπτύσσουν τη μνήμη εργασίας τους κι ανοίγουν παράθυρα σε άλλους κόσμους.
Δωρεαν βιβλια και χωρις Φ.Π.Α.
Κάθε μαθητής στη Μεγ. Βρετανία δικαιούται να πάρει δωρεάν ένα από τα βιβλία της μιας λίρας που εκδίδονται κάθε χρόνο (φωτογραφία) στα πλαίσια της εκστρατείας για την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου.
Αν μηδενιζόταν κι εδώ ο Φ.Π.Α. στα βιβλία (σήμερα είναι 6.5%) τότε το όφελος όλων μας θα ήταν πολυ-επίπεδο, αφού το βιβλίο θα ήταν προσιτό σε όλα τα στρώματα του πληθυσμού.
Φιλαναγνωσια στα Χανια
Είναι απόλυτα επαινετές οι πρωτοβουλίες του Δήμου Χανίων για την προώθηση της φιλαναγνωσίας (εκστρατείες και δράσεις των Βιβλιοθηκών, των Κέντρων Παιδικής Δημιουργίας, Κινητή βιβλιοθήκη, Σύστημα ανταλλαγών).
Όμως, δεν αρκούν οι ενέργειες του Δήμου μας. Έχουμε μείνει τόσο πίσω, ώστε μόνο αν κάθε τόπος και φορέας εγγραμματισμού (εφημερίδες, περιοδικά, βιβλιοπωλεία, εκδοτικοί οίκοι, Μουσεία, Σύλλογοι κ.ά.) συστρατευτούν μπορούμε να καλύψουμε τα κενά μας στην ανάγνωση βιβλίων.
Συμπέρασμα
Είναι απαραίτητο να δημιουργήσουμε ένα ουσιαστικό πρόγραμμα φιλαναγνωσίας για τους μαθητές Δημοτικού-Γυμνασίου. Ένα πρόγραμμα που θα έχει πολλές παράλληλες υποστηρικτικές δράσεις σε ένα φιλικό τοπικό πλαίσιο.
Στα Χανιά υπάρχουν εθελοντές, άτομα και φορείς που θα αγκάλιαζαν μια τέτοια προσπάθεια, η οικονομική κρίση δεν μπορεί να είναι δικαιολογία.
*συγγραφέας ‘Μαθαίνω εύκολα’, ‘Θυμάμαι εύκολα’
