Τα πρώτα χρόνια της ζωής µας, ζούµε σε ένα σχετικά ασφαλές σταθερό πλαίσιο. ∆εν έχουµε άµεσες ευθύνες, εποµένως δεν αισθανόµαστε άµεσες συνέπειες.
Τα δύσκολα έρχονται τις πρώτες µέρες του σχολείου. Κι είναι πολλές. ∆έκα τέσσερις δοκιµασίες 1ης µέρας αντιµετωπίζουµε µέχρι τα 18 µας.
Κι ακολουθούν κι άλλες πιο απαιτητικές. Σε κάθε 1η µέρα οι ανοιχτοµάτες συνειδητοποιούν που βρίσκονται, τα ελλείµµατα και τα δυνατά τους σηµεία. Και το σπουδαιότερο πώς να δράσουν για κάνουν επαναβαθµονόµηση της θέσης τους.
Στις στρατιωτικές σχολές το έχουν λύσει αυτό το πρόβληµα. Κάθε σπουδαστής γνωρίζει τη σειρά που πέτυχε την προηγούµενη χρονιά. Στον αντίποδα είναι τα πρωτάκια µας. Αρκούν οι εµπειρίες τους για να αντεπεξέλθουν τις προκλήσεις του σχολείου;
Με τι προίκα ξεκινάνε άραγε την 11 Σεπτεµβρίου;
Στο σηµείωµα παραθέτω αυθεντικά περιστατικά µε πρωταγωνιστές µικρούς Χανιώτες λίγο πριν την έναρξη του σχολικού έτους…
Ποια είναι τα πρωτάκια;
Κάθε πρωτάκι είναι διαφορετικό. Έχει διαφορετική γνωστική προίκα. Κοινοτυπία, θα πείτε. Ναι, αλλά ας το έχουµε κατά νου όλοι µας γονείς, συγγενείς, εκπαιδευτικοί, τροφοί.
Με αυτή την προϋπόθεση, η βοήθεια, η συµβουλή και η εκπαίδευση που θα τους προσφέρουµε θα είναι διαφορετική, καλιµπραρισµένη και κατάλληλη. Το αποτέλεσµα θα είναι οφέλη για όλους.
Ιδιαίτερα για τα πρωτάκια που δεν έχουν κάποια ξεχωριστή προίκα.
Τι δεν θα δίναν οι εκπαιδευτικοί για να γνώριζαν την προίκα (όχι την ακίνητη για να µη παρεξηγηθώ) προίκα των µαθητών τους προκαταβολικά…
Οι βιβλιοθήκες προικίζουν…
Κάθε χρόνο συναντώ πολλά παιδιά στην καλοκαιρινή εκστρατεία ανάγνωσης των Παιδικών Βιβλιοθηκών. Τι παρατήρησα φέτος;
Ότι όσα διάβασαν έστω και µισή ντουζίνα βιβλία το καλοκαίρι ξεκίνουν από διαφορετική αφετηρία.
Μια ιδιαίτερη περίπτωση ήταν 2 παιδιά, ένα αγόρι και ένα κορίτσι που µε εντυπωσίασαν µε την πρωτοβουλία τους να επιλέγουν τα βιβλία που θα διάβαζαν. Κι ήταν µικρά παιδιά, 2ας και 3ης τάξης του ∆ηµοτικού.
«∆εν τα προλαβαίνουµε» σχολίασαν οι γονείς τους. «Ευτυχώς, έχουµε την Βιβλιοθήκη».
Βρήκα την ευκαιρία να τους τονίσω ότι υπάρχουν πολλά θετικά στοιχεία από την εθελοντική θερινή ανάγνωση. Οι µικροί αναγνώστες ανοίγουν παράθυρα στον κόσµο, παίρνουν µαθήµατα ζωής, εκπαιδεύουν µόνοι τους τη µνήµη εργασίας τους, πλουτίζουν τις τράπεζες των γνώσεων και το λεξιλόγιο τους.
Σας διαβεβαιώνω, είπα στους γονείς, ότι η µάθηση πολύτιµων διδαγµάτων διαβάζοντας ριζώνει βαθιά µέσα µας.
«Το καλύτερο κούρεµά µου»
Το υποψήφιο πρωτάκι πετούσε στα σύννεφα όταν το συνάντησα έξω από ένα κουρείο την περασµένη εβδοµάδα.
«Νεαρέ, γιατί είσαι τόσο χαρούµενος;».
«Μα δεν βλέπεις;» αντιρωτά. Στη σιωπή µου συνεχίζει…
«Σου αρέσει το κούρεµα µου;».
«Φυσικά, είναι πολύ ιδιαίτερο’ σχολιάζω».
«Γι’ αυτό είµαι χαρούµενος. Επειδή πήρα την πρωτοβουλία να κουρευτώ όπως θέλω και να δώσω φιλοδώρηµα» λέει και λάµπει ολόκληρος.
Απλές στρατηγικές γονέων επιτρέπουν στα παιδιά τους να ασκούνται στην αυτενέργεια.
Για παράδειγµα, να επιλέγουν τι ρούχα να φορέσουν, τι δώρο να πάρουν για τους φίλους τους, πώς θα αξιοποιήσουν µερικές ώρες ελεύθερου χρόνου…
Αργότερα, το ξεκίνηµα της φοιτητικής τους ζωής θα είναι ευκολότερο!
«Θέλω να γίνω σκοπευτής…»
Εδώ και δεκαετίες συνηθίζω να κουβεντιάζω µε µικρούς µαθητές για τα όνειρα τους και τις προτιµήσεις τους.
«Τι θες να γίνεις όταν θα µεγαλώσεις;» ρωτώ ένα µικροκαµωµένο αγόρι.
«Σκοπευτής» απαντά µε σιγουριά και ταχύτητα. ∆εν τον αναρωτώ.
«Καταπληκτικά, είναι κάτι ιδιαίτερο» σχολιάζω µε θετικό πρόσηµο.
«Και το καλύτερό σου χρώµα ποιο είναι;».
Με κοιτάζει σαν να µου λεέι «Καλά, τυφλός είσαι;». Ο πιτσιρικάς φορούσε µια καταπράσινη φανέλα.
«Το πράσινο φυσικά» και προσθέτει γρήγορα για να προλάβει την ερώτηση µου «επειδή είµαι Παναθηναικός».
Παίρνω την πάσα «Να φανταστώ ότι έχεις κάτι πράσινο στο δωµάτιο σου…». Σκοτεινιάζει.
∆υστυχώς, ο τοίχος µου είναι από γυψοσανίδα και δεν µας αφήνουν.
Μόλις πάµε στο δικό µας σπίτι ο δικός µου τοίχος θα είναι πράσινος, η αδελφή µου που θα έχει το δικό της τοίχο ας βάλει ό,τι θέλει».
«Πολύ σωστά σκέφτεσαι» επικροτώ.
Οι προβολές που κάνουν τα µικρά παιδιά στο προσωπικό τους µέλλον είναι το ίδιο ωφέλιµες µε την καθηµερινή τους τροφή.
«Είστε εξαιρετικοί χαρτογράφοι»
Τον περασµένο Ιούλιο, σε ένα εργαστήριο, καθοδήγησα 20 παιδιά πώς να αποτυπώνουν σε χαρτί τα χαρακτηριστικά µιας µικρής περιοχής.
«Είστε όλοι κι όλες εξαιρετικοί χαρτογράφοι» σχολίασα στο τέλος.
«Αν ενδιαφέρεστε, θα σας βρω δουλειά όταν µεγαλώσετε, πολύ εύκολα».
Φεύγοντας µε πλησίασε ένας πιτσιρικάς…
«Κύριε Κυριάκο, εγώ ενδιαφέροµαι. Πού θα σας βρω;».
«Μα, εδώ στην Βιβλιοθήκη, φυσικά» απάντησα αυθόρµητα.
Συµπερασµατικά
😊Οι µικροί αναγνώστες παίρνουν περισσότερα µαθήµατα ζωής από µυθιστορήµατα παρά στην πραγµατική τους ζωή.
😊Καµιά εφαρµογή στο κινητό τηλέφωνο ή παιχνίδι στον υπολογιστή δεν προσφέρει τα πολύτιµα διδαγµάτα που απολαµβάνουν οι µικροί αναγνώστες ιστοριών.
😊Οι προβολές των µικρών παιδιών στο ορατό προσωπικό τους µέλλον είναι ασκήσεις λύσης προβληµάτων και στοχοθεσίας.
😊Οι συµµετοχικές θερινές δράσεις έχουν θετικό αποτύπωµα στην γνωστική ανάπτυξη των παιδιών.
😊Η προίκα που χτίζεται µε µεθοδικότητα και όραµα, σε χρονική απόσταση, διαρκεί διά βίου.
*Ο Κυρ. Βασιλομανωλάκης είναι Πτυχ. Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στη Διά Βίου Μάθηση. Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr
Τα βιβλία του ‘Μαθαίνω εύκολα΄ ‘Θυμάμαι εύκολα’ ‘Μελετώ αποτελεσματικά’ διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία Libraire και ΚΥΒΟΣ.
