Η ατμοσφαιρική κυκλοφορία στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στη Μεσόγειο κατά τον μήνα Μάιο, χαρακτηρίζεται από σύντομες εναλλαγές θερμών και ψυχρών περιόδων. Αυτό οφείλεται στην ολοένα και ισχυρότερη θέρμανση του εδάφους από τον ήλιο καθώς βαδίζουμε προς το θερινό ηλιοστάσιο, αλλά προϋπάρχουν ψυχρές αέριες μάζες σε βόρεια γεωγραφικά πλάτη που συχνά βρίσκουν δίοδο προς τα νότια.
Όπως εξηγούν οι ερευνητές Κώστας Λαγουβάρδος και Σταύρος Ντάφης του meteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, αυτή η κυκλοφορία των αερίων μαζών προκαλεί συνήθως τον Μάιο αστάθεια στην ατμόσφαιρα και απογευματινές καταιγίδες.
Πιο σπάνια, όπως φέτος, οι ψυχρές αέριες μάζες από τη Βόρεια Ευρώπη μετακινούνται σε πολύ μικρά γεωγραφικά πλάτη, όπως για παράδειγμα στη Βόρεια Αφρική, και μετατοπίζουν πολύ θερμές αέριες μάζες πάνω από την Έρημο Σαχάρα προς τη Μεσόγειο. Σημαντικό ρόλο στην κίνηση των αεριών μαζών παίζει ένα ισχυρό ρεύμα αέρα σε μεγάλα ύψη μέσα στην τροπόσφαιρα (9-10 χλμ. ύψος από το έδαφος) ο αεροχείμαρρος.
Όπως διακρίνεται και στον παρακάτω χάρτη, τις τελευταίες ημέρες (μεταξύ 15-18 Μαΐου 2020) ο αεροχείμαρρος εντοπίστηκε πάνω από τα βόρεια σύνορά μας, σε ασυνήθιστα βόρειο γεωγραφικό πλάτος για την εποχή. Στον ίδιο χάρτη παρουσιάζεται η δίοδος των πολύ θερμών αερίων μαζών από την Αφρική στα πολύ χαμηλά και πολύ θερμά στρώματα περιοχών της Νότιας Αλγερίας και Νότιας Λιβύης, οι οποίες κινήθηκαν βόρεια και επηρέασαν τα χαμηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας πάνω από την Ελλάδα και την Ανατολική Μεσόγειο.
Η εμμονή αυτής της ατμοσφαιρικής διάταξης για αρκετές ημέρες οδήγησε στο ακραίο κύμα καύσωνα που βιώσαμε καθώς και στο να σημειωθούν ρεκόρ πολλών δεκαετιών, όσον αφορά στις μέγιστες θερμοκρασίες του Μαΐου.
