Τη βασική φιλοσοφία ότι τις ζημιές μιας τράπεζας δεν πρέπει να τις αναλαμβάνουν οι φορολογούμενοι πολίτες, υπηρετεί το σχέδιο νόμου για εξυγίανση των τραπεζών που κατατέθηκε την Τρίτη προς ψήφιση στη Βουλή και με το οποίο διασφαλίζονται πλήρως οι εγγυημένες καταθέσεις των πολιτών.
Το νομοσχέδιο, με το οποίο θα ενσωματωθεί η κοινοτική οδηγία BRRD στο Εθνικό Δίκαιο, διαρθρώνεται σε 20 κεφάλαια τα οποία ρυθμίζουν τα θέματα της προετοιμασίας των σχεδίων ανάκαμψης και εξυγίανσης σε επίπεδο ιδρυμάτων, την ενδοομιλική χρηματοδοτική στήριξη, θέματα έγκαιρης παρέμβασης, τους στόχους και τα μέσα εξυγίανσης σε επίπεδο τραπεζών, θέματα σε σχέση με τρίτες χώρες, τις ειδικές εξουσίες των αρχών εξυγίανσης, τις αναγκαίες διασφαλίσεις των δικαιωμάτων μετόχων και πιστωτών, τις διαδικαστικές υποχρεώσεις, τις κυρώσεις, τις χρηματοδοτικές ρυθμίσεις για την εξυγίανση (ταμεία εξυγίανσης), κ.α..
Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση, βασική φιλοσοφία του νομοσχεδίου είναι ότι τις ζημιές μιας τράπεζας δεν πρέπει να τις αναλάβουν οι φορολογούμενοι πολίτες, παρά μόνο ως έσχατο μέσο. Οι ζημιές βαρύνουν πρωτίστως τους μετόχους και μετά τους πιστωτές, όμως κανένας πιστωτής κατά την εφαρμογή των μέτρων εξυγίανσης που προβλέπει το νομοσχέδιο δεν πρέπει να βρεθεί σε δυσμενέστερη θέση να υποστεί μεγαλύτερες ζημιές από αυτές που θα αναλάμβανε αν το ίδρυμα ετίθετο σε εκκαθάριση.
Στο άρθρο 34 διατυπώνονται οι γενικές αρχές που πρέπει να τηρούνται κατά την εφαρμογή της εξυγίανσης και κατά την άσκηση των εξουσιών εξυγίανσης και προβλέπεται η υποχρέωση των αρχών εξυγίανσης να λαμβάνουν κάθε μέτρο για την τήρηση αυτών.
Οι ως άνω γενικές αρχές περιλαμβάνουν την κατά προτεραιότητα συμμετοχή των μετόχων στις ζημιές της εξυγίανσης, η οποία ακολουθείται από εκείνη των πιστωτών, σύμφωνα με την κατάταξη των απαιτήσεων των τελευταίων στο πλαίσιο των συνήθων διαδικασιών αφερεγγυότητας.
Ακόμη, οι γενικές αρχές της εξυγίανσης υπαγορεύουν την αντικατάσταση του Διοικητικού Συμβουλίου και των ανώτερων διοικητικών στελεχών του υπό εξυγίανση ιδρύματος, εκτός αν η παραμονή τους κρίνεται ενδεικνυόμενη για την επίτευξη των σκοπών της εξυγίανσης, καθώς και την παροχή από αυτούς κάθε απαραίτητες βοήθειας.
Άλλες γενικές αρχές για την εξυγίανση είναι η διασφάλιση της υπαγωγής σε θέση υπόλογου όλων των φυσικών και νομικών προσώπων που τυχόν φέρουν αστική ή ποινική ευθύνη για την αφερεγγυότητα του ιδρύματος, η ίση μεταχείριση πιστωτών ίδιας τάξεως, η πλήρης προστασία των εγγυημένων καταθέσεων, η συμμόρφωση των μέτρων εξυγίανσης με τους κανόνες κρατικών ενισχύσεων της ΕΕ και η αναλογικότητα της συμμετοχής στα βάρη της εξυγίανσης για κάθε πιστωτή.
Ποιοι δεν «κουρεύονται»
Σύμφωνα με το άρθρο 37 του νομοσχεδίου τα μέτρα εξυγίανσης περιλαμβάνουν:
την εντολή μεταβίβασης
τη σύσταση μεταβατικού ιδρύματος
το διαχωρισμό περιουσιακών στοιχείων
την αναδιάρθρωση παθητικού
Το άρθρο 44 για την αναδιάρθρωση παθητικού αναφέρει ρητά πως η αρχή εξυγίανσης δεν ασκεί (δεν κουρεύονται) τις εξουσίες απομείωσης ή μετατροπής όσον αφορά τις ακόλουθες υποχρεώσεις, ανεξαρτήτως αν αυτές διέπονται από το δίκαιο άλλου κράτους μέλους ή τρίτης χώρας
τις εγγυημένες καταθέσεις (έως 100.000 ευρώ)
τις υποχρεώσεις που καλύπτονται με εξασφάλιση, συμπεριλαμβανόμενων των καλυμμένων ομολόγων και των υποχρεώσεων υπό μορφή χρηματοπιστωτικών μέσων που χρησιμοποιούνται για σκοπούς αντιστάθμισης κινδύνου
κάθε υποχρέωση που προκύπτει από την κατοχή περιουσιακών στοιχείων πελατών ή χρημάτων των πελατών, συμπεριλαμβανομένων αυτών που διακρατούν οι Οργανισμοί Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες (αμοιβαία κεφάλαια)
κάθε υποχρέωση που προκύπτει από καταπιστευτική σχέση μεταξύ του ιδρύματος και ενός άλλους προσώπου
τις υποχρεώσεις προς ιδρύματα, οι οποίες έχουν αρχική ληκτότητα μικρότερη των επτά ημερών
τις υποχρεώσεις που έχουν εναπομένουσα ληκτότητα μικρότερη των επτά ημερών έναντι συστημάτων ή διαχειριστών συστημάτων
τις καταθέσεις του ΤΕΚΕ και του Συνεγγυητικού,
τις υποχρεώσεις σε οποιονδήποτε από τους εργαζόμενους, τους εμπορικούς πιστωτές, τις φορολογικές αρχές και τα συστήματα εγγύησης καταθέσεων.
Το νομοσχέδιο ξεκαθαρίζει πως σε εξαιρετικές περιστάσεις όταν εφαρμόζεται η αναδιάρθρωση παθητικού η αρχή εξυγίανσης μπορεί να εξαιρεί συνολικά ή εν μέρει ορισμένες υποχρεώσεις από την άσκηση των εξουσιών απομείωσης ή μετρατοπής.
Η εξαίρεση είναι απολύτως αναγκαία και αναλογική προκειμένου να αποφευχθεί μια ευρεία μετάδοση κινδύνου ιδίως όσον αφορά τις επιλέξιμες καταθέσεις φυσικών προσώπων και πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων , η οποία θα διατάρασσε σοβαρά τη λειτουργία και την υποδομή των χρηματοοικονομικών αγορών κατά τρόπο που θα μπορούσε να προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση στην οικονομία της Ελλάδας ή της ΕΕ.
Το νομοσχέδιο ξεκαθαρίζει πως η εξαίρεση αυτή μπορεί να εφαρμόζεται είτε για να εξαιρεθεί πλήρως μια υποχρέωση από την απομείωση, είτε για να περιοριστεί ο βαθμός απομείωσης της.
