Την ευκαιρία να θέσουν ερωτήσεις στον πρωθυπουργό είχαν την Κυριακή και τα τοπικά Μ.Μ.Ε της Κρήτης, στη διακαναλική συνέντευξη που παραχώρησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης από τον χώρο του Μ.Α.Ι.Χ.
Αναλυτικά, οι ερωτήσεις που έθεσαν οι δημοσιογράφοι των τοπικών Μ.Μ.Ε. της Κρήτης (με τη σειρά που τους δόθηκε ο λόγος) και οι απαντήσεις του πρωθυπουργού ήταν οι εξής:
Βασιλική Παπαδογιαννάκη (Κρήτη TV – Νέα Κρήτη): Καλημέρα, κ. Πρόεδρε. Καλώς ήρθατε στην Κρήτη, καλώς ήρθατε στα Χανιά. Είμαστε μία εβδομάδα πριν από τις ευρωεκλογές. Έχετε παραθέσει πολλές φορές τα διλήμματα που καλούνται να απαντήσουν οι πολίτες σε αυτή την κάλπη. Έχετε μιλήσει επανειλημμένα για τη σημασία αυτών των ευρωεκλογών. Εξάλλου, και το κεντρικό προεκλογικό μήνυμα της Νέας Δημοκρατίας σε αυτή την προεκλογική περίοδο ήταν και είναι «σταθερά πιο κοντά στην Ευρώπη».
Μπορείτε να μας εξηγήσετε τι σημαίνει η σύγκλιση με την Ευρώπη στην οποία αναφέρεστε; Τι ακριβώς εννοείτε; Όχι σε θεωρητικό επίπεδο, αλλά στην πράξη, στην απτή αλλαγή που μπορεί να δει ο Έλληνας πολίτης, ο οποίος, μην ξεχνάμε, παραμένει «πληγωμένος» από μία βαθιά οικονομική κρίση.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Να ξεκινήσω, κα Παπαδογιαννάκη, από το τελευταίο σημείο σας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το 2009, όταν μας χτύπησε η κρίση, η Ελλάδα ήταν κοντά στους ευρωπαϊκούς μέσους όρους σχετικά με το κατά κεφαλήν εισόδημα των συμπολιτών μας. Μετά καταρρεύσαμε μέσα από μία βαθιά οικονομική κρίση και τώρα πασχίζουμε να ανακτήσουμε με ταχύτητα το χαμένο έδαφος.
Όταν, λοιπόν, λέμε «σταθερά πιο κοντά στην Ευρώπη», εννοούμε να γίνουμε Ευρώπη σε όλα: στην ποιότητα ζωής, στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, στους μισθούς. Και αυτή τη διαδρομή της σύγκλισης με την Ευρώπη την υπηρετεί η κυβέρνησή μας με συνέπεια από το 2019.
Το gov.gr είναι Ευρώπη. Η απόδοση των συντάξεων στην ώρα τους σημαίνει ότι γινόμαστε μία κανονική ευρωπαϊκή χώρα. Το γεγονός ότι οργανώνουμε πια τον χώρο μέσα από τοπικά πολεοδομικά σχέδια ώστε να μην χτίζει ο καθένας όπου θέλει και όπως θέλει, είναι μια πραγματική σύγκλιση με το ευρωπαϊκό πλαίσιο όπως το αντιλαμβάνονται οι πολίτες. Η επιστολική ψήφος είναι και αυτή μία κατάκτηση η οποία μας φέρνει πιο κοντά στην Ευρώπη.
Όμως η διαδρομή αυτή δεν έχει ακόμα διανυθεί σε όλο της το μήκος. Γι’ αυτό και η σύγκλιση με την Ευρώπη, και μέσα από ευρωπαϊκές πολιτικές, αποκτά τόσο μεγάλη σημασία ενόψει των ευρωεκλογών της επόμενης Κυριακής. Γιατί στην Ευρώπη θα παρθούν πολύ σημαντικές αποφάσεις τα επόμενα πέντε χρόνια, σε μια πολύ πιο δύσκολη γεωπολιτική συγκυρία.
Η Ελλάδα πρέπει όχι απλά να είναι παρούσα, αλλά πρέπει να είναι παρούσα με μια φωνή η οποία να ακούγεται. Και αν έχουμε αποδείξει κάτι, πιστεύω, ως κυβέρνηση, είναι ότι μπορούμε να διαπραγματευτούμε προς όφελος των Ελλήνων πολιτών αλλά και προς όφελος της ίδιας της Ευρώπης. Για μια Ευρώπη πιο ισχυρή γεωπολιτικά, μια Ευρώπη η οποία θα επενδύσει στην ανταγωνιστικότητα της, που θα προτάξει την ευρωπαϊκή άμυνα.
Για όλα αυτά, λοιπόν, η Ελλάδα θέλει μια ισχυρή εκπροσώπηση στις Βρυξέλλες και στο Στρασβούργο και πιστεύω ότι με την ψήφο των Ελλήνων πολιτών θα την έχει το βράδυ της επόμενης Κυριακής.
Φανή Νικηφοράκη (zarpanews.gr): Καλημέρα και από εμένα, καλώς ορίσατε. Στον χώρο της παιδείας θέλω να σας πάω, και στο θέμα του bullying. Βλέπουμε, τόσο πανελλαδικά όσο και στα Χανιά, να αυξάνονται περιστατικά τόσο bullying όσο και σχολικής βίας, ίσως όχι τόσο σε αριθμό όσο σε ένταση, σε σφοδρότητα.
Και, μαζί με αυτό, ένας αυξανόμενος προβληματισμός -εδώ στα Χανιά το βιώσαμε πολύ έντονα στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς που κλείνει τώρα-, με πολλές συνέπειες και με μια συνθήκη να διαμορφώνεται, που ενίοτε οδηγεί τις οικογένειες και στο να στρέφονται, να αναζητούν εναλλακτικές σε ιδιωτικά σχολεία, για ένα πιο οριοθετημένο περιβάλλον.
Είδαμε να παίρνετε κάποιες πρωτοβουλίες, μια καμπάνια, τη θέσπιση κάποιων μέτρων αντιμετώπισης. Ήθελα να σας ρωτήσω αν αυτά θεωρείτε ότι αρκούν. Αν θα εστιάσετε στην επιτήρηση τους, στην τήρηση τους ή αν θα δούμε έναν ευρύτερο σχεδιασμό για την ουσιαστική στήριξη του δημόσιου σχολείου.
Και, αν μου επιτρέπετε, ένα δεύτερο σκέλος, αλλά είναι ο ίδιος πυρήνας του ερωτήματος, που αφορά συγχωνεύσεις σχολείων, κυρίως στην ενδοχώρα. Θα αναφερθώ, γιατί ξέρω ότι γνωρίζετε και ο ίδιος προσωπικά, στην Κάντανο, στον Σκινές, στον Δραπανιά, και κυρίως το παράδειγμα της Γαύδου, που είχατε την ευκαιρία και ο ίδιος να το παρακολουθείτε.
Μεγάλες συνέπειες, όχι μόνο εκπαιδευτικά αλλά και κοινωνικά και οικονομικά, για τις περιοχές αυτές που θίγονται. Το ερώτημα είναι πάλι το ίδιο: αν αφορά φυσικά τον σχεδιασμό της κυβέρνησης σας, σε σχέση με τη στήριξη του δημόσιου σχολείου.
Να ξεκινήσουμε από το πρώτο σκέλος του ερωτήματος σας. Το bullying είναι ένα πρόβλημα το οποίο εκδηλώνεται με πολύ μεγάλη κοινωνική ένταση, όχι μόνο στην Ελλάδα, παντού. Προφανώς έχει πολύ σύνθετες αιτίες, οι οποίες σχετίζονται σε έναν βαθμό και με την πολύ γρήγορη εξάπλωση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και αυτή την ανάγκη μερικές φορές που έχουν τα νέα παιδιά, οι έφηβοι, να μοιράζονται τέτοιου είδους πράξεις βίας μέσα από τα κινητά τους τηλέφωνα.
Η πλατφόρμα την οποία έχουμε αναρτήσει είναι ένα σκέλος μόνο μιας συνολικής πολιτικής αντιμετώπισης του ζητήματος αυτού. Αναζητήσαμε επιστημονική υποστήριξη και φτιάξαμε μια επιτροπή επιστημόνων που μας συμβουλεύει για την διαμόρφωση μιας ολιστικής πολιτικής, η οποία ακουμπά πολλά διαφορετικά σκέλη αυτού του προβλήματος.
Δεν είναι μόνο η καταγγελία, είναι τι θα κάνεις μετά την καταγγελία. Πώς θα διαχειριστείς το περιστατικό, πώς θα αντιμετωπίσεις το θύμα, πώς θα αντιμετωπίσεις τον θύτη, ο οποίος πολύ συχνά και αυτός ή αυτή μπορεί να είναι θύμα κακοποίησης και bullying. Πόσο θα ενισχύσουμε τα σχολεία μας με ψυχολόγους, ποιος θα είναι ο ασφαλής σύνδεσμος στο σχολείο ώστε το παιδί να μιλήσει. Πώς μιλάμε για τα θέματα αυτά με την οικογένεια. Τι κάνουμε στις περιπτώσεις όπου υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια και δεν υπάρχει αξιόπιστος συνομιλητής.
Καταλαβαίνετε ότι όλα αυτά είναι σύνθετα ζητήματα. Έχουμε, όμως, μια στρατηγική, την οποία και υλοποιούμε και την οποία είμαστε διαρκώς έτοιμοι να βελτιώσουμε. Πάντως, σκύψαμε πάνω στο πρόβλημα, το μελετήσαμε και κάνουμε το καλύτερο το οποίο μπορούμε.
Πριν έρθω στα υπόλοιπα θέματα τα οποία θίξατε, να τονίσω μία ακόμα ενδιαφέρουσα ευρωπαϊκή διάσταση των ζητημάτων αυτών, επειδή ευρωεκλογές έχουμε και τα ζητήματα αυτά θα μας απασχολήσουν πάρα πολύ την επόμενη πενταετία.
Και αναφέρομαι στη σχέση που υπάρχει μεταξύ της διάδοσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της ψυχικής υγείας των παιδιών και των εφήβων. Καθόμαστε πάνω σε μία «βόμβα», ένα πρόβλημα το οποίο τώρα αρχίζει να εκδηλώνεται με πολύ μεγάλη ένταση και είναι βέβαιον ότι θα απαιτήσει και κανονιστική παρέμβαση σε επίπεδο Ευρώπης, θέτοντας και τις πλατφόρμες προ των ευθυνών τους για τον τρόπο με τον οποίο πολλές φορές εθίζουν τα παιδιά, δίνοντάς τους συνέχεια περιεχόμενο το οποίο ξέρουν πολύ καλά ότι θα τα κρατήσει κολλημένα στην οθόνη του κινητού και βγάζοντας πολλά λεφτά από αυτή την υπόθεση.
Μπορεί να ακούγομαι λίγο αυστηρός με τα θέματα αυτά, θέλω όμως η Ελλάδα να είναι πρωταγωνίστρια την επόμενη μέρα σε μία προσέγγιση η οποία θα βάλει ένα πλαίσιο σε αυτό το ζήτημα, χωρίς να στερήσουμε τη δυνατότητα πρόσβασης στο διαδίκτυο, αλλά με κανόνες σαφείς τους οποίους οι εταιρείες θα πρέπει να σέβονται.
Και το AI Act της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι μία πρώτη προσπάθεια σε αυτή την κατεύθυνση. Βλέπετε, λοιπόν, πώς συνδέονται οι ευρωπαϊκές πολιτικές με εθνικές προτεραιότητες σε έναν τομέα ο οποίος είναι απολύτως κρίσιμος. Όποιος έχει παιδιά και εφήβους ξέρει πάρα πολύ καλά αυτή τη στιγμή για τι μιλάω. Στερούμε από τη παιδιά την παιδικότητά τους, το παιχνίδι τους, τη δυνατότητα να είναι έξω επειδή περνάνε πάρα πολύ χρόνο κολλημένα μπροστά σε μία οθόνη, κατά κανόνα στην οθόνη του κινητού.
Έρχομαι τώρα στα θέματα τα οποία θίξατε που αφορούν τα σχολεία και ειδικά τα πιο απομονωμένα σχολεία. Στα σχολεία πιστεύω ότι γίνεται μια πολύ μεγάλη παρέμβαση, η οποία τώρα αρχίζει και δίνει δείγματα γραφής, μια πολιτική που υλοποιείται με πολύ μεγάλη συνέπεια εδώ και πέντε χρόνια, να δώσουμε μεγαλύτερη αυτονομία στις σχολικές μονάδες, να κάνουμε το πρόγραμμα του σχολείου πιο ενδιαφέρον.
Τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων στο Δημοτικό έχουν πάρα πολύ μεγάλη επιτυχία και αγκαλιάζονται και από τους εκπαιδευτικούς και από τα παιδιά. Τα σετ ρομποτικής που έχουμε στείλει στα σχολεία -και αυτά χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης. Οι διαδραστικοί πίνακες από την Ε’ Δημοτικού μέχρι την Γ’ Λυκείου -και θέλουμε να βρούμε πόρους για να πάνε σε όλες τις τάξεις και στο νηπιαγωγείο- αλλάζουν τελείως τη φύση του μαθήματος.
Το ψηφιακό σχολείο, για το οποίο ήδη έχει παρουσιαστεί η πλατφόρμα. Το ψηφιακό φροντιστήριο, το οποίο θα ξεκινήσει από το Σεπτέμβριο. Είμαστε εν μέσω πανελλαδικών εξετάσεων, υπάρχουν παιδιά όμως σε απομονωμένες περιοχές -για σκεφτείτε να είσαι ένα παιδί στον Καλλικράτη, σε ένα χωριό πολύ απομονωμένο, και το οποίο πρέπει να πάει πού για να κάνει φροντιστήριο; Αν πρέπει να έρθει στα Χανιά, μιλάμε για μιάμιση ώρα δρόμο. Η δυνατότητα, όμως, να μπορεί να έχει πρόσβαση σε ένα ψηφιακό φροντιστήριο δωρεάν, είναι μία πάρα πολύ σημαντική τομή και βοήθεια για τα παιδιά, κυρίως σε απομονωμένες περιοχές.
Έχουμε ένα σύστημα εκπαίδευσης με πολλούς δασκάλους και καθηγητές, ακριβώς γιατί πρέπει να καλύψουμε τις ιδιαιτερότητες της νησιωτικότητας και των απομονωμένων χωριών μας. Υπηρετούμε αυτή τη στρατηγική. Μέχρι και για τη Γαύδο, όπου είχαμε ένα πολύ ειδικό πρόβλημα για τις περιοχές που είναι τόσο απομονωμένες -Δημοτικό καλύπτουμε, το θέμα είναι τι γίνεται στο Γυμνάσιο-, μέχρι και στη Γαύδο επέλεξε το Υπουργείο μία λύση όπου θα στείλει τρεις καθηγητές από το πιο κοντινό σχολείο, από την Παλαιόχωρα, ώστε να γίνονται κάποια μαθήματα, τα βασικά μαθήματα, με φυσική παρουσία καθηγητή -αυτό μπορούμε και το κάνουμε για ένα παιδί, έτσι; Μιλάμε για Γυμνάσιο για ένα παιδί- και τα υπόλοιπα μαθήματα, με την επίβλεψη των καθηγητών, να γίνονται διαδικτυακά.
Είναι μία σημαντική, θα έλεγα, παροχή, η οποία γίνεται για έναν μικρό αριθμό παιδιών και γονιών, όμως δεν θέλω να αισθάνεται κανείς στην πατρίδα μας ότι επειδή επέλεξε να ζήσει σε μια απομονωμένη περιοχή, ότι δεν θα έχει πρόσβαση σε μία εκπαίδευση ποιότητας.
Να σας πω και κάτι τελευταίο, κα Νικηφοράκη; Τα παιδιά τα οποία είναι στα νησιά ή στα χωριά έχουν κατά κανόνα πολύ καλύτερη σχέση δασκάλων και καθηγητών ανά μαθητή. Αυτή είναι η πραγματικότητα, διότι είναι λίγα τα παιδιά. Είναι πρόβλημα ότι είναι λίγα τα παιδιά, θα θέλαμε περισσότερα, αλλά η αλήθεια είναι ότι όποιος έχει πάει σε απομονωμένο σχολείο ξέρει ότι οι δάσκαλοι και οι καθηγητές είναι εκεί, τα παιδιά είναι λίγα, άρα και η σχέση δασκάλου και καθηγητή με το παιδί είναι μία σχέση πολύ πιο στενή.
Και εγώ χαίρομαι πάντα, γιατί στις πανελλαδικές εξετάσεις όταν βλέπουμε τους επιτυχόντες, βλέπουμε πάντα μία ωραία γεωγραφική διασπορά. Βλέπουμε παιδιά τα οποία πηγαίνουν εξαιρετικά από κάθε γωνιά της πατρίδας μας.
Το λέω επειδή πολλές φορές «πυροβολούμε» το δημόσιο σχολείο, αλλά γίνονται πολλά σωστά πράγματα και η επένδυσή μας, όχι μόνο στο πανεπιστήμιο, αλλά στο σχολείο, το νηπιαγωγείο -το οποίο είναι διετές, θυμίζω, τώρα, με αγγλικά-, στο Δημοτικό και στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο συνεχίζεται και έχουμε πολλά πράγματα να κάνουμε ακόμα σε αυτή την κατεύθυνση.
Μαρία Σπυριδάκη (Θέμα Κρήτης): Πρωθυπουργέ, καλησπέρα. Καλώς ήρθατε και από εμάς, από την ομάδα μας, καλώς ήρθατε στην Κρήτη. Είχα την ευκαιρία τον προηγούμενο Σεπτέμβριο, στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, να σας ρωτήσω ποιες παρεμβάσεις θα κάνετε για τον υπερτουρισμό. Τότε είχατε μιλήσει για πρώτη φορά για τον ενιαίο φορέα διαχείρισης νερού, που δέχθηκε πολύ έντονη κριτική, κυρίως για τον τρόπο που αυτό θα γίνει, για παράδειγμα, εδώ στην Κρήτη. Θα ήθελα, λοιπόν, να μου πείτε αν υπάρχει κάποια εξέλιξη πάνω σε αυτό.
Επιπλέον, καθώς οι αριθμοί είναι αμείλικτοι σε σχέση με τον μεγάλο αριθμό τουριστών, κυρίως σε κάποια νησιά, όπως είναι η Κρήτη ή η Σαντορίνη, ποιες πολιτικές θα ακολουθήσετε για τον περιορισμό αυτού του νέου φαινομένου που ακούει στο όνομα «υπερτουρισμός». Ευχαριστώ πολύ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ένα σύνθετο ερώτημα, αλλά πολύ σημαντικό, και σας ευχαριστώ που μου κάνετε αυτή την ερώτηση. Καταρχάς, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να υποδεχτούμε ένα μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών ως προς τις υποδομές μας.
Το Αεροδρόμιο του Ηρακλείου, προσγειώθηκα χθες, μου έλεγαν ότι οι πτήσεις από το εξωτερικό είναι αυξημένες κατά 16%. Το λέω αυτό γιατί κάποιοι, ο αρχηγός της αντιπολίτευσης σηκώθηκε και έφυγε από μια συνέντευξη επειδή η δημοσιογράφος του επισήμανε το αυτονόητο: ότι ο τουρισμός πάει καλύτερα φέτος από πέρυσι. Ναι, πάει καλύτερα από πέρυσι -δεν νομίζω ότι αμφισβητείται αυτό ούτε εδώ στα Χανιά- και επιβεβαιώνεται και από τα στοιχεία.
Χρειαζόμαστε, όμως, υποδομές για να μπορούμε να υποδεχθούμε τους επισκέπτες οι οποίοι μας επιλέγουν, ποιοτικές και ασφαλείς υποδομές. Το αεροδρόμιο προχωράει με ταχύτατους ρυθμούς. Έχουμε μια δέσμευση από τον ανάδοχο ότι θα παραδοθεί και θα τεθεί σε λειτουργία το πρώτο εξάμηνο του 2027. Αυτό μας υποχρεώνει να κινηθούμε και πολύ γρήγορα για την αξιοποίηση της έκτασης του παλιού αεροδρομίου, για να μην έχουμε τα ευτράπελα του Ελληνικού, 20 χρόνια μας πήρε μέχρι να βάλουμε μπρος το σημαντικό αυτό έργο, το οποίο ευτυχώς προχωράει τώρα με πολύ γρήγορους ρυθμούς.
Ο ΒΟΑΚ, από σαράντα κύματα, αλλά πια με απόλυτη βεβαιότητα ο δρόμος αυτός θα ολοκληρωθεί και θα είναι το τελευταίο κομμάτι στο παζλ των αυτοκινητοδρόμων, ώστε η χώρα μας να έχει ένα υπερσύγχρονο δίκτυο ασφαλών δρόμων και αυτό να επεκταθεί στην Κρήτη.
Ζητήματα διαχείρισης των νερών. Θα επιμείνω πολύ στο νερό. Το νερό είναι η μεγαλύτερη πρόκληση την οποία θα έχουμε για τις επόμενες δεκαετίες. Η κλιματική κρίση είναι εδώ, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε πολύ πιο προσεκτικοί στη διαχείριση του νερού. Και, ναι, χρειαζόμαστε σε πρώτη φάση -και το δρομολογούμε- μια ολιστική μελέτη διαχείρισης του νερού στο επίπεδο όλης της Κρήτης.
Κάνουμε λίγο στην άκρη τους τοπικούς μας ανταγωνισμούς, να δούμε πού έχουμε ζητήματα, ποιες υποδομές χρειαζόμαστε, τι μέτρα μπορούμε να πάρουμε για να εξοικονομούμε νερό. Γιατί το σπαταλούμε με πολύ μεγάλη άνεση σήμερα, όχι μόνο στην Κρήτη αλλά παντού.
Όταν θα έχουμε αυτή τη μελέτη στη διάθεσή μας, θα μπορούμε να προσθέσουμε στα σημαντικά έργα υποδομής διαχείρισης νερού που γίνονται ήδη στην Κρήτη και άλλα, αλλά μέσα από ένα συνολικό πλαίσιο, βλέποντας την Κρήτη ουσιαστικά ενιαία. Δεν έχει μια λεκάνη απορροής η Κρήτη, αλλά πρέπει να τη δούμε ενιαία, ως ένα μεγάλο, θα έλεγα, νησί. Και σε αυτή την κατεύθυνση κινούμαστε.
Θέλουμε ποιοτικότερο τουρισμό, όχι κατ’ ανάγκη περισσότερο. Θέλουμε επισκέπτες οι οποίοι να έρχονται και να ξοδεύουν περισσότερα στη χώρα μας. Έτσι αυξάνονται οι μισθοί. Αν ένα ξενοδοχείο προσελκύει επισκέπτες υψηλότερων εισοδημάτων, θα αναγκαστεί να πληρώσει τους εργαζόμενούς του περισσότερο, γιατί θα χρειαστεί να προσελκύσει εργαζόμενους που να πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις. Να τους εκπαιδεύσει και να τους πληρώσει τελικά περισσότερο.
Αλλά, βέβαια, υπάρχουν περιοχές οι οποίες θα πρέπει να τις αντιμετωπίσουμε με πολύ μεγάλη προσοχή, έτσι ώστε να μην γίνουμε θύματα της επιτυχίας μας. Στην Ακρόπολη έχουμε περιορισμούς, σήμερα που μιλάμε. Μπορούμε μέχρι 20.000 επισκέπτες και μέσα από ένα σύστημα πολύ καλό, ψηφιακό, τους κατανέμουμε μέσα σε όλη την ημέρα.
Με την ίδια λογική είναι καλό να κατανείμουμε και τους τουρίστες σε όλη τη χρονιά. Η Κρήτη μπορεί να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτό. Η Κρήτη μπορεί να έχει σεζόν 12 μήνες τον χρόνο. Πλησιάζουμε, αρχίζουμε και κινούμαστε προς τη διεύρυνση της τουριστικής περιόδου, έχουμε, όμως, ακόμα σημαντικά βήματα να κάνουμε.
Και οι τοπικές κοινωνίες πρέπει να είναι σύμμαχοι. Βλέπουμε περισσότερους επισκέπτες να έρχονται στα Χανιά τον Νοέμβριο ή στο Λασίθι τον Μάρτιο και είναι σημαντικό αυτό. Χρειαζόμαστε και τη βοήθεια και των επαγγελματιών του τουρισμού για να μπορέσουμε να κάνουμε πράξη αυτή την ουσιαστική διεύρυνση της τουριστικής περιόδου.
Και βέβαια, κάτι τελευταίο: πειθαρχία στη δόμηση. Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση ίσως που γίνεται από συστάσεως ελληνικού κράτους στην οργάνωση του χώρου.
Δεν είναι τυχαίο ότι αναφερόμαστε ακόμα στον νόμο του 1923. Δρόμοι, λέει, προ του 1923. Σκεφτείτε λίγο πόσο παλιές είναι αυτές οι ρυθμίσεις και πόσο σημαντική είναι αυτή η προσπάθεια που κάνουμε, σε τοπικό επίπεδο, κάθε Δήμος να έχει το δικό του πολεοδομικό σχέδιο, να ξέρουμε τι μπορούμε να χτίσουμε, πώς μπορούμε να το χτίσουμε, τι επιτρέπεται, τι απαγορεύεται.
Ο ψηφιακός χάρτης που ανακοίνωσε το ΤΕΕ πριν από κάποιες μέρες, μια τεράστια επανάσταση. Να μπορεί ο καθένας, ο μηχανικός, να κλικάρει στον υπολογιστή του και να βλέπει σε ένα οικόπεδο τι επιτρέπεται, τι απαγορεύεται, αν υπάρχουν αρχαιολογικοί περιορισμοί, αν υπάρχουν περιορισμοί πολεοδομικοί, τι πολεοδομικοί όροι υπάρχουν, αν υπάρχουν περιορισμοί περιβαλλοντικοί.
Όλες αυτές είναι πολύ σημαντικές τομές, διότι έχουμε πληρώσει στην Κρήτη το τίμημα της άναρχης δόμησης και νομίζω ότι πρέπει να το δούμε λίγο αλλιώς, πηγαίνοντας προς τα μπρος, αντιλαμβανόμενοι ότι και αυτό είναι ένα συστατικό της ελκυστικότητας του τουριστικού μας προϊόντος.
Βασίλης Φουντουλάκης (flashnews.gr): Καλημέρα, κ. Πρόεδρε, καλώς ήρθατε στην Κρήτη και από εμάς. Θα είμαι πολύ σύντομος. Θα μιλήσουμε πάλι για θέματα εξωτερικής πολιτικής και για τη βελτίωση των σχέσεων με την Τουρκία, που επιβεβαιώνεται το τελευταίο διάστημα και σε επίπεδο «χαμηλής πολιτικής» και σε επίπεδο ευρύτερης συνεργασίας, που υπάρχει πλέον και στο μεταναστευτικό με την Τουρκία.
Υπάρχουν τέσσερις συναντήσεις δικές σας με τον Πρόεδρο Erdoğan το τελευταίο διάστημα, τον τελευταίο χρόνο, οι δύο σε ανταλλαγή επισκέψεων που προέκυψαν. Πείτε μας, λοιπόν, τι αναμένετε να δούμε σε επόμενες συναντήσεις σας με τον Πρόεδρο Erdoğan, ποια είναι η στρατηγική σας, και πείτε μας αν υπάρχει κάποια εξέλιξη και στο θέμα της οριοθέτησης ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδων, στη Μεσόγειο και στο Αιγαίο. Ευχαριστώ πολύ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Αν είχαμε εξέλιξη στο δεύτερο θέμα, φαντάζομαι ότι θα την είχατε μάθει. Και το λέω αυτό διότι η οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας είναι η βασική διαφορά που έχουμε με την Τουρκία, αλλά είναι και μία εκκρεμότητα η οποία πηγαίνει πίσω σχεδόν 50 χρόνια. Δεν είναι ένα απλό ζήτημα να λυθεί, γι’ αυτό και δεν έχει λυθεί εδώ και τόσα χρόνια.
Καταγράφω όμως τη σημαντική βελτίωση στην ατμόσφαιρα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, η οποία δεν είναι απλά σημειολογική, αλλά έχει και ουσιαστικό, πρακτικό αντίκρισμα. Για 15 μήνες δεν έχουμε πρακτικά παραβιάσεις και παραβάσεις στον εναέριο χώρο μας. Δεν έχουμε υπερπτήσεις. Είναι μια σημαντική αλλαγή από πλευράς Τουρκίας και, νομίζω, το αποτέλεσμα αυτής της ειλικρινούς προσπάθειας οι δύο χώρες να έρθουν πιο κοντά.
Διαχειριζόμαστε με την Τουρκία από κοινού ζητήματα που έχουν να κάνουν με την παράνομη μετανάστευση. Και το γεγονός ότι πια έχουμε πολύ μικρό αριθμό παράνομων αφίξεων στα νησιά του Αιγαίου έχει να κάνει και με το γεγονός ότι επιχειρησιακά υπάρχει μια καλύτερη συνεργασία μεταξύ των δύο Λιμενικών και των δύο Αστυνομιών.
Η visa express στα νησιά. Δέκα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου πανηγυρίζουν στην κυριολεξία επειδή έχουν επισκέπτες όλο τον χρόνο από την Τουρκία, που μπορούν να βγάλουν μία visa μέσα σε λίγα λεπτά και να επισκέπτονται τη χώρα μας χωρίς να πρέπει να τρέχουν στη Σμύρνη και στο Προξενείο για να τους χορηγηθεί κανονική visa.
Από εκεί και πέρα, όμως, τα προβλήματα παραμένουν. Δεν είμαι αφελής. Ξέρω πολύ καλά ότι η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας δεν αλλάζει από τη μια στιγμή στην άλλη. Ξέρω ότι πάντα υφέρπει ένας τουρκικός αναθεωρητισμός, ο οποίος από την Ελλάδα πολύ απλά δεν είναι αποδεκτός, διότι η Ελλάδα δεν συζητά ζητήματα κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων, τα οποία έχουν καθοριστεί μέσα από διεθνείς συνθήκες, και αυτό είναι κάτι το οποίο το έχουμε επικοινωνήσει στην Τουρκία με κάθε τρόπο.
Όμως, ας κρατήσουμε αυτή τη σημαντική βελτίωση, η οποία και από μόνη της μας επιτρέπει να διαφωνούμε χωρίς να είμαστε, όπως έχω πει πολλές φορές, με το δάχτυλο στη σκανδάλη. Γιατί βρεθήκαμε σε μια τέτοια κατάσταση πολλές φορές, ειδικά το καλοκαίρι του 2020 τα πράγματα είχαν δυσκολέψει πάρα πολύ.
Έχουμε αρκετές περιπέτειες στην περιοχή. Ο κόσμος το 2024, η Ευρώπη το 2024 δεν είναι ίδια με την Ευρώπη του 2019. Και για να επαναφέρω τη συζήτηση πάλι λίγο στα θέματα των ευρωεκλογών, να αναλογιστούμε πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα σήμερα: μια Ευρώπη η οποία γεωπολιτικά δοκιμάζεται, πρέπει να βρει τα πατήματά της, πρέπει να στηρίξει την ανταγωνιστικότητά της απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Κίνα, πρέπει να επενδύσει στην ευρωπαϊκή της άμυνα, γιατί κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες. Άρα, ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία για ευρωπαϊκή άμυνα, κάτι το οποίο έχω προτείνει, θα έρθουν στην πρώτη γραμμή των συζητήσεων. Και αυτά με έναν τρόπο επηρεάζουν και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Για σκεφτείτε, αν η Ευρώπη κατάφερνε και χρηματοδοτούσε ευρωπαϊκά μία ενιαία αντιπυραυλική ασπίδα, αυτό προφανώς θα ωφελούσε την πατρίδα μας και θα απελευθέρωνε πόρους του Έλληνα φορολογούμενου για άλλες δράσεις, είτε άλλες αμυντικές δράσεις είτε δράσεις στην παιδεία, στην υγεία.
Για να σκεφτούμε, λοιπόν, και να αναλογιστούμε ποιοι θα τα διαπραγματευτούν αυτά την επόμενη μέρα στο Ευρωκοινοβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Ποια είναι η πολιτική δύναμη και ποια είναι η κυβέρνηση που έχει αποδείξει ότι στέκεται με αξιοπρέπεια και αξιοπιστία στην Ευρώπη όταν πρόκειται να διεκδικήσει τέτοιες σημαντικές ευρωπαϊκές πολιτικές.
Λευτέρης Κούρκουλος (Νέα Τηλεόραση Κρήτης): Καλή σας μέρα, κ. Πρόεδρε. Στην Ελλάδα οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν το 98% του συνόλου. Ξεπερνούν τις 800.000. Διαθέτουν, όμως, το 87% της απασχόλησης, δηλαδή περισσότερους από 2 εκατομμύρια εργαζόμενους.
Αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα, όπως και εσείς ξέρετε: αυξημένα λειτουργικά κόστη, έλλειψη ρευστότητας, ελλιπή χρηματοδότηση από τις τράπεζες. Η αδυναμία χρηματοδότησης, όμως, όπως λένε, δεν αφορά μόνο τις τράπεζες αλλά και τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ.
Προτίθεστε να κάνετε κάποιες αλλαγές ώστε να βγουν οι «κόφτες» από το ΕΣΠΑ και να αναθεωρηθεί το Ταμείο Ανάκαμψης ώστε να δημιουργηθούν πόροι για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις που έχει η χώρα μας, ώστε να μπουν και εκείνες στα διάφορα προγράμματα; Κάποιες χώρες, όπως η Ιταλία και η Ιρλανδία, το έχουν κάνει. Ευχαριστώ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, αν δεν κάνω λάθος, στον αριθμό τον οποίο αναφέρατε είναι και ατομικές επιχειρήσεις. Άρα, οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις νομίζω ότι είναι γύρω στις 250.000. Πράγματι, όμως, είναι επιχειρήσεις οι οποίες αρκετές είναι αποκλεισμένες από ρευστότητα. Έχουν πάρα πολύ μεγάλη σημασία τα προγράμματα της Αναπτυξιακής Τράπεζας, τα οποία δίνουν τη δυνατότητα πια σε περισσότερες επιχειρήσεις να έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό.
Όμως, τα προγράμματα του ΕΣΠΑ και σε έναν βαθμό και του Ταμείου Ανάκαμψης για ψηφιακό μετασχηματισμό και ενεργειακή αναβάθμιση αφορούν και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις.
Όπως τις αφορούν και πολλά προγράμματα ψηφιακής επιμόρφωσης τα οποία έχουμε υλοποιήσει. Παραδείγματος χάρη, με μεγάλη εταιρεία τεχνολογίας έχουμε υλοποιήσει πρόγραμμα ψηφιακής επιμόρφωσης, digital marketing, σε πολύ μικρές επιχειρήσεις του τουρισμού.
Δεν σημαίνει ότι επειδή είσαι μικρός, δεν μπορείς να είσαι ανταγωνιστικός ή δεν πρέπει να επενδύεις στις σύγχρονες τεχνολογίες και στην πράσινη μετάβαση. Δίνουμε τέτοια χρηματοδοτικά εργαλεία, σημαντικά, και θέλουμε να δώσουμε ακόμα περισσότερα.
Ταυτόχρονα, όμως, αναγνωρίζουμε ότι είναι καλό και οι επιχειρήσεις να αποκτούν μεγαλύτερο μέγεθος. Γι’ αυτό έχουμε δώσει κίνητρα συγχωνεύσεων, έτσι ώστε επιχειρήσεις να μπορούν να μεγαλώνουν και να αποκτούν ένα κρίσιμο μέγεθος που θα τις κάνει πιο ανταγωνιστικές. Δεν αφορά, προφανώς, όλες τις επιχειρήσεις στις οποίες αναφερθήκαμε, αφορά ένα μικρό ποσοστό τους, αλλά και αυτό είναι σημαντικό εργαλείο το οποίο πρέπει να αξιοποιηθεί από τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις.
Και να πω, τέλος, ειδικά για το ζήτημα του τουρισμού, το να είσαι μικρή επιχείρηση μπορεί να είναι πλεονέκτημα. Δεν αναζητούν πια όλοι την εμπειρία ενός πολύ μεγάλου ξενοδοχείου. Το να έχεις μια μικρή υποδομή, ένα ωραίο εστιατόριο το οποίο προσφέρει -και υπάρχουν, δόξα τω Θεώ, πάρα πολλά τέτοια- πραγματικό, ποιοτικό κρητικό, αυθεντικό κρητικό φαγητό. Βλέπετε ότι υπάρχει μια τέτοια υγιής επιχειρηματικότητα.
Δεν είναι επιχειρήσεις των 50 ατόμων, αλλά είναι επιχειρήσεις οι οποίες μπορούν να δώσουν 5-10 θέσεις δουλειάς και οι οποίες ταυτόχρονα μπορούν να δώσουν ένα καλό εισόδημα στον ιδιοκτήτη.
Και αυτές οι επιχειρήσεις πρέπει να στηριχθούν και κατεξοχήν είναι ταυτισμένες με τον τουρισμό. Το ίδιο ισχύει βέβαια και για τον αγροτουρισμό, τον αγροτικό μας τομέα, τα μικρά οινοποιεία τα οποία κάνουν τόσο ωραία βήματα. Ειδικά εδώ, στην Κρήτη, έχουμε καταπληκτικά παραδείγματα νέων επιχειρήσεων στον κλάδο του πρωτογενούς τομέα και θέλουμε όλες αυτές τις επιχειρήσεις να τις βοηθήσουμε με περισσότερα και πολύ πιο στοχευμένα εργαλεία.
Σωτήρης Μεταξάς (TV Creta): Κύριε Πρόεδρε, καλησπέρα σας. Στην Κρήτη υπάρχει σε εξέλιξη ένα πολύ μεγάλο project, αυτό του αεροδρομίου στο Καστέλι, και δρομολογείται ένα ακόμη μεγαλύτερο, αυτό του ΒΟΑΚ, που θα αλλάξουν συνολικά την αναπτυξιακή δυναμική του νησιού. Για το αεροδρόμιο υπάρχουν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, με τον ΒΟΑΚ όμως υπήρξαν κάποιες δυσκολίες και παρατάσεις για τα μικρά τμήματα. Και θέλω να σας ρωτήσω, για το μεγάλο τμήμα της παραχώρησης Χανιά-Ηράκλειο, αν υπάρχει κάτι νεότερο και πότε θα υπογραφεί η σύμβαση. Σας ευχαριστώ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πιστεύω πολύ σύντομα. Καταρχάς, είναι ένα έργο το οποίο είναι σπασμένο στα τρία. Έχουμε ένα κομμάτι που είναι ΣΔΙΤ, ένα κομμάτι που είναι δημόσιο έργο, αυτό προχωράει πιο γρήγορα από όλα, είναι το κομμάτι κοντά στη Νεάπολη. Το κομμάτι που αφορά τη Χερσόνησο θα προχωρήσει επόμενα. Και το μεγάλο έργο, η σύμβαση παραχώρησης, έχουμε πια προτιμητέο πλειοδότη και πιστεύω ότι θα υπογραφεί και αυτό πολύ σύντομα.
Μην υποτιμάμε τη μεγάλη δυσκολία, διότι κληρονομήσαμε το απόλυτο κενό στον ΒΟΑΚ, αλλά είναι ένα έργο το οποίο, όπως έχω πει πολλές φορές, είναι προσωπικό μου στοίχημα και ίσως το έργο με το οποίο ασχολούμαι και προσωπικά περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο, γιατί είναι και η τελευταία μεγάλη εκκρεμότητα που έχουμε στους οδικούς άξονες.
Επισκέφθηκα πρόσφατα τον δρόμο Πάτρας – Πύργου, θα έχει ολοκληρωθεί εντός του 2025. Ο Ε65 θα μπορέσει και αυτός να παραδοθεί εντός των επόμενων 18 μηνών. Και βέβαια, όταν μιλάμε για τον ΒΟΑΚ, μιλάμε και για την επέκταση προς την Κίσσαμο και τελικά την επέκταση προς τη Σητεία.
Όμως, το νησί δεν μπορεί να προχωρήσει με τον υφιστάμενο δρόμο. Και οι συνδέσεις με τα αεροδρόμια, η σύνδεση με το αεροδρόμιο των Χανίων, είναι μία αναπτυξιακή παρακαταθήκη, αλλά και μία παρακαταθήκη οδικής ασφάλειας. Διότι δεν ξεχνάμε τον φόρο αίματος τον οποίον έχουμε καταβάλλει στο νησί από έναν δρόμο ο οποίος έχει ξεπεραστεί πια από τις εξελίξεις.
Και βέβαια, να τονίσω ότι όσο έχουμε τον υφιστάμενο δρόμο, πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί. Δεν θα γίνει ο ΒΟΑΚ από τη μία στιγμή στην άλλη, για χρόνια ακόμα θα έχουμε το υφιστάμενο οδικό δίκτυο. Οπότε, με σημειακές παρεμβάσεις οδικής ασφάλειας, όπου αυτές πρέπει να γίνονται -και γίνονται ήδη αρκετές, τις βλέπετε-, θα πρέπει να εξασφαλίσουμε τουλάχιστον χαμηλότερες ταχύτητες, να κινούμαστε με την απαραίτητη ασφάλεια.
Μανώλης Κονσολάκης (Αντέννα Δυτικής Κρήτης): Εγώ τώρα, κ. Πρόεδρε, πρέπει να πω καλό μεσημέρι, μάλλον. Η ερώτησή μου θα επιστρέψει σε ένα θέμα στο οποίο κάνατε μία αναφορά στην αρχή των τοποθετήσεών σας. Αφορά το μεταναστευτικό, γιατί και εμάς εδώ μας απασχολεί τοπικά, καθώς πλέον οι μεταναστευτικές ροές κινούνται νότια της Γαύδου, οι θαλάσσιοι δρόμοι δηλαδή κινούνται πλέον νότια της Γαύδου.
Έχετε πει και το επαναλάβατε και σήμερα ότι σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες το μεταναστευτικό δεν αποτελεί στη χώρα μας αντικείμενο συζήτησης. Φοβάστε ότι αυτό μπορεί να αλλάξει στο μέλλον;
Και ένα δεύτερο σκέλος στην ερώτηση: θα ήσασταν διατεθειμένος να εξετάσετε κάποιες λύσεις τύπου Ρουάντας ή τύπου συμφωνίας Αλβανίας – Ιταλίας σε ό,τι αφορά το θέμα το μεταναστευτικό, καθώς υπάρχει περίπτωση στο μέλλον, εξαιτίας είτε των κρίσεων στην Υποσαχάρια Αφρική είτε της κλιματικής αλλαγής, να δούμε νέες μεταναστευτικές ροές. Και τι πρέπει να κάνει η Ευρώπη πάνω σε αυτό το θέμα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το χειρότερο σενάριο, αλλά μπορεί να προετοιμαστεί γι’ αυτό. Όχι, η Ελλάδα δεν εξετάζει, ούτε η Ευρώπη μπορεί να εξετάσει, λύσεις τύπου Ρουάντας. Εξάλλου, και η Μεγάλη Βρετανία που το δοκίμασε μέχρι στιγμής έχει φάει τα μούτρα της, διότι δεν έχει καν υλοποιηθεί αυτή η σκέψη, διότι μπήκαν εμπόδιο τα ίδια τα βρετανικά δικαστήρια.
Έχουμε μία αυστηρή αλλά δίκαιη πολιτική. Έχουμε ένα καινούριο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και στο Άσυλο, το οποίο σε μεγάλο βαθμό συνδιαμόρφωσε η Ελλάδα. Έχουμε ένα πλαίσιο το οποίο είναι σίγουρα καλύτερο από αυτό που ήταν πριν από πέντε χρόνια.
Από εκεί και πέρα, για τον νότιο διάδρομο, ένας από τους λόγους που έχουμε μία τόσο καλή σχέση με την Αίγυπτο είναι ακριβώς διότι ζητάμε τη βοήθεια της Αιγύπτου προκειμένου να μπορεί να κάνει επιχείρηση έρευνας και διάσωσης εντός του δικού της χώρου αρμοδιότητας, ο οποίος είναι χώρος από τον οποίον περνάνε οι βάρκες οι οποίες μερικές φορές ξεκινούν από την ανατολική Λιβύη για να καταλήξουν τελικά στη Γαύδο.
Δεν έχουμε, μην κοροϊδευόμαστε, ουσιαστική έξαρση αυτού του διαδρόμου, σε μεγάλο βαθμό και γιατί λάβαμε εμείς τα μέτρα μας. Πάντα, όμως, πρέπει να προετοιμαζόμαστε και για το χειρότερο σενάριο. Να τονίσω ότι η Ελλάδα έχει μια πολύ «βαριά» υποδομή σε κέντρα υποδοχής. Αυτή τη στιγμή, ευτυχώς, τα πιο πολλά δεν είναι γεμάτα, έχουμε πολλές κενές θέσεις. Ελπίζω να μην χρειαστεί ποτέ να την αξιοποιήσουμε.
Γιώργος Κώνστας (Χανιώτικα Νέα): Καλό μεσημέρι και από εμένα. Κύριε Πρόεδρε, θα παρέμβετε, όπως έχει ζητηθεί από πολλούς τοπικούς φορείς, για το θέμα των πυλώνων στην περιοχή του Αποκόρωνα, των πυλώνων υψηλής τάσης που θέλει να τοποθετήσει ο ΑΔΜΗΕ, αλλά και για την προστασία των ιστορικών κτιρίων στον λόφο Καστέλι; Ευχαριστώ πολύ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, για το ζήτημα των πυλώνων υψηλής τάσης, έχω υπόψη μου το ζήτημα, θα συνομιλήσω με τον ΑΔΜΗΕ -αυτό είναι κάτι το οποίο μπορώ να σας πω-, να δούμε ποιες είναι οι εναλλακτικές.
Από την άλλη, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ένας από τους λόγους που έχουμε χαμηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας είναι γιατί έχουμε πολλές ανανεώσιμες. Και οι ανανεώσιμες πρέπει να μπουν ακόμα περισσότερο στο μείγμα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό τελικά είναι καλό, μας βοηθάει με χαμηλότερους λογαριασμούς ρεύματος.
Για τον λόφο Καστέλι να πω μόνο ότι είναι ένα ζήτημα το οποίο αφορά πρωτίστως την τοπική κοινωνία και αφορά και τον ιδιοκτήτη της έκτασης. Δεν θέλω να πω κάτι παραπάνω δημόσια.
Να πω μόνο ότι αυτά τα έργα κατά κανόνα δεν μπορούν να προχωρήσουν αν δεν υπάρχει κάποια σχετική σύμπνοια, αν δεν υπάρχει κάποια στήριξη από την ευρύτερη κοινωνία. Και γενικά οι παρεμβάσεις που έχουμε κάνει, στον βαθμό που είναι ζητήματα της δικής μας αρμοδιότητας, δεν έρχονται σε σύγκρουση με την τοπική κοινωνία.
Υπάρχει σημαντική ανάδειξη του πολιτιστικού πλούτου των Χανίων, το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο, η χρηματοδότηση των Νεωρίων -πιστεύω ότι θα βρούμε λύση στο ζήτημα αυτό. Παρεμβάσεις -τα συζητάμε με τον Δήμαρχο, με τον οποίο έχουμε μια πολύ καλή συνεργασία-, η ολοκλήρωση της παλιάς αγοράς, έχουμε πολλά πράγματα να κάνουμε στα Χανιά.
Και βέβαια, μην ξεχνάμε ότι και αυτά, για να κλείσω με αυτό όπως ξεκίνησα, κ. Μαρινάκη, και αυτά είναι όλα ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις. Ειδικά στον πολιτισμό έχουμε πάρα πολλά έργα σε όλη τη χώρα και τα έργα αυτά έχουν πάντα και τη χρηματοδότηση και την ευρωπαϊκή σημαία πάνω τους, διότι είναι έργα τα οποία χρηματοδοτούνται από ευρωπαϊκά κονδύλια.
