Επιστολή με αφορμή την ανακοίνωση του συλλόγου εκπαιδευτικών Π.Ε. Χανίων για το κλείσιμο του δημοτικού σχολείου Σφακοπηγαδίου Κισσάμου (Χανιώτικα Νέα 15/09/2018 σελ 7)
Κύριε διευθυντά,
Η γνώση είναι δύναμη…
Θέλουμε να κατακτάμε όλα τα «κάστρα» της γνώσης, να γνωρίζουμε τον κόσμο, γιατί θέλουμε και μπορούμε να τον αλλάξουμε!
Μάθαινε και τ’ απλούστερα!
Γι’ αυτούς
που ο καιρός τους ήρθε
ποτέ δεν είναι πολύ αργά!
Μάθαινε το αβγ, δε σε φτάνει, μα συ
να το μαθαίνεις! Μη σου κακοφανεί!
Ξεκίνα! Πρέπει όλα να τα ξέρεις!
Μην αφεθείς να πείθεσαι
μάθε να βλέπεις συ ο ίδιος!
Ό,τι δεν ξέρεις ο ίδιος
καθόλου δεν το ξέρεις.
Έλεγξε το λογαριασμό
εσύ θα τον πληρώσεις.
Ψάξε με τα δάχτυλα κάθε σημάδι
Ρώτα: πώς βρέθηκε αυτό εδώ.
Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία.
(Μπ. Μπρέχτ «Εγκώμιο στη μάθηση»)
Το σχολείο έχει γίνει μια καθημερινή αγγαρεία, η μόρφωση εμπόρευμα και η εκπαίδευση ένα ακριβοπληρωμένο τρεχαλητό από το σπίτι στο σχολείο και μετά στο φροντιστήριο, χωρίς ουσιαστικό ελεύθερο χρόνο παρά για ελάχιστα… Όσα δηλαδή μπορέσουμε να στριμώξουμε σε ένα καθημερινό ασφυκτικό πρόγραμμα, κι αυτό αν το βαστάει η τσέπη των γονιών μας.
Το σημερινό σχολείο αντί να ερεθίζει τη σκέψη μας, αντί να δίνει έναυσμα στο μυαλό μας για ψάξιμο, μελέτη, ουσιαστική κατανόηση, αντί να βάζει στέρεες βάσεις για να κατανοούμε και να ερμηνεύουμε την πραγματικότητα…
…μας σπρώχνει στην παπαγαλία, μας δίνει αποσπασματικές γνώσεις που λίγο μετά ξεχνιούνται, διαγράφονται από το μυαλό μας…
…μας κρατάει μακριά από την ολόπλευρη μόρφωση που δίνει δυνατότητα να κατανοούμε και να ερμηνεύουμε την πραγματικότητα, να είμαστε δημιουργικοί στη ζωή και τη σκέψη μας συνολικά.
Μαθαίνουμε να αποστηθίζουμε μαθηματικούς, φυσικούς και άλλους τύπους και σύμβολα που δεν ξέρουμε τι σημαίνουν. Να παπαγαλίζουμε αποδείξεις χωρίς να διδασκόμαστε πώς διατυπώθηκαν και ποια η σημασία τους.
Το πείραμα τις περισσότερες φορές το έχουμε μόνο ακουστά ή γίνεται μέσα σε εργαστήρια χωρίς υποδομές.
Πόσοι από εμάς έχουμε κάνει μάθημα σε εργαστήριο;
Μαζεύουμε διάσπαρτες γνώσεις χωρίς υπόβαθρο.
Διδασκόμαστε τη γλώσσα μέσα από αποσπάσματα εφημερίδων, από αγγελίες…
Τα μαθήματα των καλλιτεχνικών, της μουσικής, της γυμναστικής, αντιμετωπίζονται ως δευτερεύοντα. Από τη μία οι υποδομές είναι σχεδόν ανύπαρκτες και από την άλλη το περιεχόμενο αυτών των μαθημάτων επιφανειακό.
Καθημερινά ερχόμαστε σε επαφή με μεγάλο όγκο πληροφοριών – αληθινών και ψεύτικων. Η συλλογή πληροφοριών σήμερα παρουσιάζεται ως διαδικασία κατάκτησης της γνώσης.
Η γνώση όμως Googleάρεται;;;;
Η γνώση δεν κατακτιέται με το πάτημα ενός κουμπιού.
Είναι αποτέλεσμα της έρευνας και της σταθερής προσπάθειας να κατακτήσουμε την αλήθεια, να μάθουμε.
Η γνώση αυτή τοποθετεί και τις βάσεις για να μάθουμε να αξιοποιούμε τον όγκο των πληροφοριών που παίρνουμε, να τις αξιολογούμε και να τις διαχειριζόμαστε, χωρίς να «καταπίνουμε αμάσητο» ό,τι μας πλασάρουν για αλήθεια. Να μπορούμε να ξεχωρίζουμε την ομίχλη της ψευτο-πληροφόρησης από την πληροφορία που είναι χρήσιμη και αληθινή.
Το περιεχόμενο του σημερινού σχολείου όμως δεν περιορίζεται στα παραπάνω!
Μέσα από το σχολείο μαθαίνουμε πως προϋπόθεση για την «επιτυχία», είναι η «επιχειρηματικότητα», η «ανταγωνιστικότητα», η «προσαρμοστικότητα στη σκληρή αλλά μόνη ρεαλιστική πραγματικότητα», «το επιχειρηματικό ρίσκο», όπως συχνά ακούμε. Σαν πρότυπο παρουσιάζεται ο «επιχειρηματίας – ηγέτης» που «πατά επί πτωμάτων για να πετύχει».
Δηλαδή, τι μας λένε;;;;
Να αποδεχτούμε τους νόμους της ζούγκλας;;;;
Γι’ αυτό χρειάζεται και ένα σχολείο τελείως διαφορετικό από το σημερινό.
Το Ενιαίο Δωδεκάχρονο Σχολείο Σύγχρονης Γενικής Παιδείας είναι αυτό που ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες μας.
Στόχος αυτού του σχολείου είναι:
…να θέτει τις βάσεις για τη διαμόρφωση ανθρώπων, με ολόπλευρη και υψηλού επιπέδου μόρφωση, με πολύπλευρη και δημιουργική προσωπικότητα, που θα διαπαιδαγωγούνται με τις αξίες μιας Δίκαιης κοινωνίας.
…να μας ετοιμάζει:
για να συμβάλουμε μέσα από τη δουλειά μας και τη συμμετοχή μας στην άσκηση της εξουσίας ώστε να προχωράει η κοινωνία προς τα μπρος, να βελτιώνεται η ζωή του λαού, να ικανοποιούνται όλο και περισσότερες ανάγκες, για να αντιμετωπίσουμε δημιουργικά την εργασία και τη ζωή, όποιο επάγγελμα κι αν ακολουθήσουμε.
…να διαπαιδαγωγεί στην πράξη με τις αξίες της συλλογικότητας, της αλληλεγγύης και της συνεργασίας, να οργανώνει έτσι τη ζωή των μαθητών.
Μας φέρνει σε επαφή με τον πλούτο του πολιτισμού της ανθρωπότητας. Μας διδάσκει τη γλώσσα ως μέσο έκφρασης, επικοινωνίας και κυρίως ως όργανο σκέψης. Αξιοποιεί κείμενα με αισθητική και διαπαιδαγωγητική αξία που μπορούν να μας βοηθήσουν να σκεφτόμαστε ολοκληρωμένα, να ερχόμαστε σε επαφή με τον πλούτο της γλώσσας και να τον αφομοιώνουμε.
Μας βοηθά να οδηγούμαστε σε συμπεράσματα και όχι να παπαγαλίζουμε ένα συμπέρασμα χωρίς να καταλαβαίνουμε πώς και γιατί προέκυψε, σε ποια ερωτήματα έδωσε απαντήσεις. Μας διδάσκει όχι μόνο τον «τύπο» αλλά και τη διαδικασία της απόδειξης, της έρευνας.
Αξιοποιεί τις νέες τεχνολογίες και μας βοηθά να εξοικειωνόμαστε με σύγχρονα τεχνολογικά μέσα, αναγκαία για το μέλλον μας ως εργαζόμενοι.
Μέσα από όλα τα μαθήματα ξεπροβάλλει η πίστη στη δυνατότητα του ανθρώπου να γνωρίσει και να αλλάξει τον κόσμο
Απόσπασμα από την ποιητική συλλογή του Γιάννη Ρίτσου “Πρωινό Αστρο”, που αφιέρωσε στην κόρη του:
Γιατί δεν είναι, κοριτσάκι,
να μάθεις μόνο
εκείνο που είσαι,
εκείνο που έχεις γίνει.
Είναι να γίνεις
ό,τι ζητάει
η ευτυχία του κόσμου,
είναι να φτιάχνεις, κοριτσάκι,
την ευτυχία του κόσμου.
Αυτόν τον κόσμο με τη δύναμη της γνώσης μπορούμε να τον εξηγήσουμε!
Με την οργάνωση του αγώνα μπορούμε να τον αλλάξουμε!
Μπροστά! χωρίς να ξεχνάμε ποιος είναι ο δρόμος μας!
Μπροστά χωρίς να ξεχνάμε: σε ποιον ανήκει ο δρόμος, σε ποιον ανήκει ο κόσμος…
Μπ. Μπρεχτ
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ:
Την δεκαετία του ’70 ήμουν μαθητής του Διθέσιου Δημοτικού Σχολείου της Μαρτυρικής Μαλαθύρου.
Στη συνέχεια στο Γυμνάσιο Κισσάμου και στα Λύκεια Α΄ και Β΄ Αρρένων Χανίων. Προαγωγικές εξετάσεις από την μία τάξη στην άλλη. Εισιτήριες εξετάσεις από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο, από το Γυμνάσιο στο Λύκειο. Και απαραίτητη η διαγωγή να είναι «κοσμιότατη!!»
Το Δημοτικό πρωί και απόγευμα. Με την καμπάνα της εκκλησίας, για υπενθύμιση. Ανύπαρκτες υποδομές. Σχολεία που τα είχαν φτιάξει οι κάτοικοι με προσωπική εργασία και που σήμερα ρημάζουν και μας στοιχειώνουν. Επικίνδυνη η μεταφορά των παιδιών στα Γυμνάσια με τα ορεινά λεωφορεία σε μη ασφαλτοστρωμένους δρόμους. Μονοθέσια, Διθέσια και Πολυθέσια Δημοτικά Σχολεία σε όλα τα χωριά. Σήμερα γίνεται αγώνας για να μην κλείσουν τα Δημοτικά Σχολεία στην ύπαιθρο που μετριούνται στα δάκτυλα, όπως αυτό του Σφακοπηγαδίου που μαζί με τους τότε κοινοτάρχες Σασσάλου, Σφακοπηγαδιου, Περβολακίου, Ρόκας και του γράφοντα ως κοινοτάρχη της μαρτυρικής Μαλαθύρου με προτροπή της διεύθυνσης εκπαίδευσης πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, το δημιουργήσαμε, το εγκαινιάσαμε, ως πρότυπο τριθέσιο δημοτικό και νηπιαγωγείο.
Και σε λίγα χρόνια ως Δήμαρχος Μηθυμνης βοήθησα, στην όσο το δυνατόν σωστή λειτουργία του, με την αγορά σχολικού λεωφορείου για την μεταφορά των παιδιών, αθλητικών υποδομών και τόσα άλλα.
Με μαθηματική ακρίβεια όλα θα κλείσουν και αυτό είναι αποτέλεσμα μιας πολιτικής που είναι μακριά από τις ανάγκες του εργαζόμενου λαού που για δεκαετίες έφερε τον αγροτικό πληθυσμό σε εξαφάνιση με συνέπεια την διάλυση κάθε υποδομής (σχολεία – αγροτικά ιατρεία – συνεταιριστική περιουσία). Γι’ αυτό όλοι πρέπει να προβληματιστούμε και να απαντήσουμε στο πρωτεύον :
Τι Σχολείο έχουμε ανάγκη σήμερα; Από την πάλη μας για το πρωτεύον θα εξαρτηθεί η λύση στα δευτερεύοντα.
Μαλάθυρος 24 – 09 – 2018
Σπύρος Χ. Δαράκης πρώην Δήμαρχος Μηθύμνης
(Πάντα μαθητής)
