Με μια προσεκτική άσκηση ισορροπίας μοιάζουν οι χθεσινές αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία φέρνει νωρίτερα το τέλος των αγορών ομολόγων, ανοίγοντας εμμέσως το κεφάλαιο της αύξησης των επιτοκίων που θα πλήξει σημαντικά και την Ελλάδα παρά τη συνέχιση της στήριξης μετά το PEPP.
Όπως αναφέρει το capital.gr, η αναστροφή της νομισματικής πολιτική επιβλήθηκε από τα πράγματα καθώς οι προβλέψεις θέλουν τον πληθωρισμό για φέτος υπερδιπλάσιο από τον στόχο του 2% μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία. Οι πιέσεις από τα “γεράκια” του συμβουλίου νομισματικής πολιτική που ζητούν άμεση ανάληψη δράσης στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης του πληθωρισμού ήταν τόσο πιο ισχυρές και τεκμηριωμένες, ώστε ήταν αδύνατο να τις παρακάμψει η διοίκηση της Κεντρικής Τράπεζας του Ευρώ.
Έτσι, οι καθησυχαστικές δηλώσεις που χαρακτήριζαν την ενδεχόμενη αύξηση των επιτοκίων αναποτελεσματική και μιλούσαν για την ανάγκη στήριξης της ανάκαμψης της Ευρωζώνης, αντικαταστάθηκαν από την απόφαση για ταχύτερη διακοπή του APP και το πράσινο φως για την αύξηση των επιτοκίων “λίγο μετά”. Όλα αυτά ενώ λίγες μέρες πριν, με το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, δόθηκε η εκτύπωση ότι τόσο η ΕΚΤ, όσο και η FED, έκαναν ένα βήμα πίσω στον περιορισμό της ρευστότητας της αγοράς, δίνοντας βάρος στη στήριξη της ανάπτυξης και αφήνοντας την αντιμετώπιση του πληθωρισμού για όταν η συγκυρία δείξει σημάδια σταθεροποίησης.
Μαζί με την αλλαγή στάσης η ΕΚΤ θεώρησε απαραίτητο να υπενθυμίσει και τη δέσμευση της για τη στήριξης της Ελλάδας (η οποία ως γνωστόν δεν διαθέτει ακόμη επενδυτική βαθμίδα) μετά το τέλος του PEPP και εκ των πραγμάτων και του APP, εξέλιξη που θα αυξήσει την μεταβλητότητα στις αγορές. Στη χθεσινή ανακοίνωσή της, η Τράπεζα θυμίζει για τον “αδύναμο κρίκο” της Ευρωζώνης ότι “Στην περίπτωση νέου “κατακερματισμού” στις αγορές που σχετίζεται με την πανδημία, οι επανεπενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP μπορούν ανά πάσα στιγμή να προσαρμοστούν με ευελιξία ως προς τον χρόνο, τις κατηγορίες στοιχείων ενεργητικού και τις χώρες. Η ευελιξία αυτή θα μπορούσε να συμπεριλαμβάνει την αγορά ομολόγων που εκδίδει η Ελληνική Δημοκρατία επιπλέον της αξίας των ομολόγων που επανεπενδύεται στη λήξη τους, προκειμένου να αποφευχθεί η διακοπή των αγορών στη συγκεκριμένη χώρα, η οποία θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής προς την ελληνική οικονομία, ενώ αυτή εξακολουθεί να ανακάμπτει από τις επιπτώσεις της πανδημίας…”.
Οι συνέπειες για Ελλάδα
Η επανάληψη της απόφασης της ΕΚΤ έχει τον χαρακτήρα της υπόμνησης στις αγορές ότι η ΕΚΤ θα είναι παρούσα για να στηρίξει την Ελλάδα. Μετά τις χθεσινές αποφάσεις εκείνο που θα έπρεπε να αλλάξει πλέον είναι το “σε περίπτωση νέου κατακερματισμού” με το “κατά τον χρόνο” νέου κατακερματισμού, αφού αυτός είναι βέβαιος μόλις αρχίσει ο κύκλος της ανόδου των επιτοκίων .
Το χειρότερο στην παρούσα συγκυρία είναι ότι η αρχή της αύξησης των επιτοκίων δεν θα επηρεάσει τόσο τον δημόσιο τομέα. Ο ΟΔΔΗΧ, προβλέποντας εδώ και τρία χρόνια την άνοδο των επιτοκίων, έχει προχωρήσει σε διαχειριστικές πράξεις που έχουν “κλειδώσει” σε σταθερά επιτόκια το μεγαλύτερο μέρος του χρέους του “επίσημου τομέα”. Σε ό,τι αφορά τον δανεισμό από τις αγορές, υπάρχει η ασπίδα των υψηλών ταμειακών διαθεσίμων των 40,8 δισ. ευρώ, τα οποία δυνητικά μπορούν να καλύψουν τις χρηματοδοτικές ανάγκες από τις αγορές για διάστημα περίπου 3 ετών. Όλα αυτά βέβαια χωρίς να μπορεί να αποκλειστεί και το ενδεχόμενο μιας κερδοσκοπικής επίθεσης στα ελληνικά ομόλογα για να ελεγχθεί η λειτουργία του ειδικού μηχανισμού στήριξης.
Το μεγάλο πρόβλημα θα το έχει ο ιδιωτικός τομέα και ειδικότερα οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις στις οποίες θα περάσει η αύξηση του κόστους του χρήματος, σε μια περίοδο κατά την οποία με τη βοήθεια και κοινοτικών πόρων βρίσκεται σε μια τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης για πολλά χρόνια.
