«Η αισιοδοξία μου είναι στάση ζωής. Οταν χάνεις την αισιοδοξία σου χάνεις τη χαρά σου».
Πλάτων Ριβέλλης, φωτογράφος
Ο ανηλεής βομβαρδισμός μας από ανησυχητικές, φουσκωμένες ειδήσεις κι από τα fake news που πλάθουν ιδιοτελείς ανώνυμοι ή επώνυμοι είναι χωρίς προηγούμενο.
Ελεος.
Δεν προλαβαίνουμε να ελέγξουμε αν μια είδηση είναι αληθινή και μας προλαβαίνει η επόμενη.
«Θα τρελάνουν τα παιδιά μας με τον πανικό που σπέρνουν τα μέσα και τα δίκτυα. Τι να κάνω;», μου έλεγε προχθές Χανιώτισσα μητέρα μιας έφηβης.
«Να της πεις να διαβάσει την “Ιθάκη” του Καβάφη. Η Ιθάκη μας στέλνει μηνύματα διαχρονικά, αισιοδοξίας κι ανωτερότητας», της απάντησα.
Στο σημερινό σημείωμα περιγράφω τα οφέλη όσων αντιμετωπίζουν τα θολά σκηνικά των ημερών με νηφαλιότητα και αισιοδοξία.
Απαισιοδοξία, ο εύκολος δρόμος
Συζητούσαμε, προ ημερών, ότι δυστυχία σήμερα δεν είναι μόνο να σου λείπουν βασικά εφόδια για τη διαβίωση και την περίθαλψη σου… Δυστυχία είναι να βλέπεις το γκρίζο, τις αστοχίες των στείρων, την έλλειψη προοπτικής και αισιοδοξίας.
Η έκφραση απαισιοδοξίας σε κάθε θέμα της καθημερινότητας είναι ο εύκολος δρόμος.
Ο απαισιόδοξος δεν χρειάζεται να ενεργοποιήσει την κριτική του σκέψη, ούτε να αναζητήσει ή να ζυγίσει στοιχεία. Περπατά το στρωμένο δρόμο της απαισιοδοξίας του κι ανησυχεί διαρκώς…
Αντίδραση πάλης ή φυγής
Ο απαισιόδοξος τρομοκρατείται εύκολα, αισθάνεται ότι κινδυνεύει και πέφτει στην παγίδα – δίλημμα.
«Να παλέψω ή να φύγω;».
Από τη στιγμή που ενεργοποιηθεί αυτός ο μηχανισμός (fight or flight) στον εγκέφαλο μας, οι δυνατότητες σοφής αντίδρασης μηδενίζονται.
Κι αυτό γιατί η χωρητικότητα στη μνήμη εργασίας του ατόμου περιορίζεται.
Και τι κάνει;
Πανικοβάλλεται κι άγεται και φέρεται ευκολότερα.
Αν έχει διαβάσει το βιβλίο επιστημονικής φαντασίας “The eyes of darkness”, (1981) που περιγράφει τη διαρροή ενός θανατηφόρου ιού -βιολογικό όπλο- από τα εργαστήρια της πόλης WUHAN, τότε ο τρόμος του θα είναι απόλυτος.
Κι όμως το βιβλίο έχει σπέρματα αγώνα, επιβίωσης και αισιοδοξίας.
Υπέρτατα όπλα = Αισιοδοξία + θετική σκέψη
Στον αντίποδα, οι υπερασπιστές της αισιοδοξίας παραθέτουν τα οφέλη που έχουν οι αισιόδοξοι.
Στο σεμινάριο του, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο γκουρού της υπερμάθησης Dr. G. Lozanov είχε τονίσει ότι η μάθηση είναι θέμα θετικής στάσης κι όχι ικανότητας.
Η καθηγήτρια Carol Dweck (2009) πιστεύει ότι τα κορίτσια είναι πιο ευάλωτα επειδή η μεταχείριση τους στο σχολείο είναι άνιση. Αισθάνονται αβοήθητα, αποδίδουν την αποτυχία τους σε έλλειψη ικανότητας με αποτέλεσμα να χάνουν την αισιοδοξία και την αντοχή τους. Ενα σαφές μήνυμα προς όλους μας «Να προσέχουμε τα κορίτσια μας».
Ο πολυγραφότατος ψυχολόγος Dr. E.d.Bono μας καλεί να προτάσσουμε τα θετικά αισιόδοξα επιχειρήματα έναντι του κατακλυσμού των αρνητικών. Πιστεύει ότι η αισιόδοξη στάση μας ενεργοποιεί και σε συνδυασμό με την δημιουργική μας στάση συνθέτουν ένα δυναμισμό που ξεπερνά όλες τις δυσκολίες.
Ενα μάθημα αισιοδοξίας
Φανταστείτε να υπήρχε η δυνατότητα να γίνει ένα μάθημα αισιοδοξίας στα σχολεία μας. Θα έπρεπε πρώτα να απαντήσουμε σε πρακτικά ερωτήματα.
Τι θα τους λέγαμε; Πώς θα πείθαμε τους μαθητές;
Ποιοι θα το παρουσίαζαν;
Κατ’ αρχάς θα συγκεντρώναμε τα κέρδη των αισιόδοξων:
Οι αισιόδοξοι:
• Είναι πιο ανθεκτικοί στις δυσκολίες.
• Τολμούν και παίρνουν ρίσκα πιο συχνά,
• Αναζητούν περισσότερη πληροφόρηση,
• Χρησιμοποιούν στρατηγικές σκέψης,
• Χαίρονται τη ζωή και με το χιούμορ τους,
• Είναι ευτυχισμένοι,
• Κάνουν θετικές προβλέψεις για την απόδοση τους,
• Είναι ή φαίνονται να είναι πιο τυχεροί επειδή είναι αποτελεσματικοί.
Στο επόμενο στάδιο θα καλούσαμε τους μαθητές να μιμηθούν τη στάση των αισιόδοξων, δηλαδή να δείχνουν χαρούμενοι.
Να κάνουν μια αντικειμενικά θετική πρόβλεψη για την απόδοση τους π.χ. στις εξετάσεις. Η διαφορά από την πρόβλεψη των εκπαιδευτικών είναι ότι οι μαθητές γνωρίζουν καλύτερα τις αδυναμίες, τις ικανότητες και τη θέλησή τους να πετύχουν.
Μια παρουσίαση ή ένα λογύδριο “Περί αισιοδοξίας” δεν είναι αρκετό για να πείσει. Σύμφωνα και με την βιβλιογραφία οι μαθητές υιοθετούν συμβουλές που περιέχονται σε βιωματικά στοιχεία σύγχρονων Ελλήνων που διαπρέπουν, όπως αυτά που παρουσιάζει η εφημερίδα μας.
Συμπερασματικά
Είναι καλοδεχούμενες μερικές καθημερινές δόσεις αισιοδοξίας από όπου κι αν προέρχονται.
• Ευχή να φοράμε τα χρώματα της ελπίδας, σήμερα και κάθε μέρα γιατί απλά αν για κάποιους το αύριο δεν έλθει ποτέ, θα μετανιώσουμε για το χρόνο που δεν βρήκαμε για μια αισιόδοξη κουβέντα, μια αγκαλιά, ένα φιλί…
• Ευχή το χρωματιστό μας πρόσωπο να έχει στοιχεία ειλικρινείας, ανθρωπιάς, χιούμορ, αισιοδοξίας, περίσσευμα αγάπης, σεβασμού κι ανεκτικότητας.
• Ευχή να βιώνουμε τα χαμογελαστά πρόσωπα των παππούδων και των γιαγιάδων, των γονέων, των παιδιών και των εγγονών μας, κι αν είμαστε τυχεροί των εκπροσώπων μας στις εξουσίες.
