Συνεχίζουν την υψηλή πτήση τους οι τιμές του ελαιολάδου στην Ελλάδα μέσα σε θολό τοπίο για την παραπέρα πορεία τους.
Το ύψος της ερχόμενης σοδειάς στην Ελλάδα, αλλά και στις άλλες ελαιοπαραγωγικές χώρες, τα capital controls καθώς και η διασύνδεσή τους με τις πολιτικές εξελίξεις που θα προκύψουν από τις επί θύραις εκλογές -ειδικά στην Ελλάδα αποτελούν- καθοριστικούς παράγοντες για τις εξελίξεις στις τιμές παραγωγού στο προσεχές διάστημα.
Πράγματι οι μέσες τιμές στην Ελλάδα και στην Κρητη, παρά το ότι βρισκόμαστε λιγότερο από δυο μήνες πριν την εμφάνιση της νέας σοδειάς, εξακολουθούν να κινούνται σε επίπεδα τα οποία είναι συνεχώς χαμηλότερα απ’ ότι στην Ισπανία και την Ιταλία, είναι σχετικά υψηλή για την εποχή σε σχέση με προηγούμενες χρονιές (Σχ.1)
Ετσι με βάση τα δεδομένα του Δελτίου Τιμών του ΣΕΔΗΚ (www.sedik.gr) που αποτελεί μια από τις εγκυρότερες πηγές ενημέρωσης στην Ελλάδα, οι μέσες τιμές, εκείνες δηλαδή που πληρώνονται κατά μέσο όρο οι πολλοί παραγωγοί που πουλούν το προϊόν μόνο τους, σε μικροποσότητες “με κόψιμο”, κυμαίνονταν στα 3,54 €/κ.
Απ’ την άλλη πλευρά, την ίδια περίοδο οι μέσες τιμές σε Ισπανία κυμαίνονται στα 4,16 και στην Ιταλία στα 5,48€/κ. διατηρώντας πάντοτε μία σταθερη διαφορά της οποίας η αιτιολογία και η θεραπεία απαιτεί σοβαρές πολιτικές αποφάσεις.
Υψηλότερη από 4 ευρώ η τιμή με δημοπρασίες – Περίεργη όμως η αδιαφορία Συν/σμών, παραγωγών και Πολιτείας – Ο ΣΕΔΗΚ προετοιμάζει διαγωνισμό βράβευσης των ορθών πρακτικών διάθεσης
Οπωσδήποτε οι τιμές παραγωγού, που επιτυγχάνονται στις από κοινού πωλήσεις που γίνονται με δημοπρασίες από Συν/σμούς τόσο στην Κρήτη όσο και στην Πελοπόννησο, είναι αρκετά υψηλότερες από ότι εκείνες που επιτυγχάνονται με τους διάφορους τρόπους πώλησης σε μικροποσότητες, χωριστά από κάθε παραγωγό.
Οι τιμές παραγωγού που επιτεύχθηκαν με δημοπρασίες φέτος στην Κρήτη ήταν υψηλότερες κατά 0,5€/κιλο και πλέον φαίνεται από τον αναλυτικό πινάκα που δημοσιεύεται μαζί με το Δελτίο Τιμών στην ιστοσελίδα www.sedik.gr.
Σύμφωνα με τον πίνακα αυτό ο Α.Σ. Ζάκρου πέτυχε τιμή 4,06€/κιλό στην τελευταία δημοπρασία που έκανε για ελαιόλαδο 60 τόνων Οξύτητας <0,20 %, ενώ και ο Α.Σ. Μεσσαράς πέτυχε 3,85+ΦΠΑ δηλαδή αρκετά πάνω από 4 ευρώ στη δημοπρασία της 4-9-15 για ποσότητα 45 τόνων οξύτητας <0,3%.
Ανάλογες ή και υψηλότερες τιμές, σύμφωνα με διάφορα Μ.Μ.Ε. επιτεύχθηκαν και σε δημοπρασίες στην Πελοπόννησο, πράγμα που δείχνει καθαρά, όπως και έχει τονιστεί και άλλες φόρες, ότι ο τρόπος πώλησης σε μικροποσότητες χωριστά από κάθε παραγωγό, τελικά λειτουργεί σε βάρος των παραγωγών αλλά αρκετές φόρες και σε βάρος των εμπόρων!
Έτσι είναι περίεργο το γεγονός όχι μόνο γιατί η μέθοδος με δημοπρασίες δεν εφαρμόζεται απ’ όλους τους Συν/σμούς αλλά και γιατί οι ίδιοι οι παραγωγοί – μέλη τους δεν ενδιαφέρονται να το επιβάλουν! Εκτός όμως από τους παραγωγούς και το ίδιο το κράτος θα μπορούσε να επιβάλλει τη μέθοδο των δημοπρασιών, θέτοντάς τη ως όρο στους Συν/σμούς και Ελαιουργικούς Φορείς που επιχορηγεί με σημαντικά ποσά.
Ο ΣΕΔΗΚ από την πλευρά του, προκειμένου να συμβάλει προς την κατεύθυνση αυτή, πρόκειται να οργανώσει διαγωνισμούς βράβευσης των ιδιωτικών και συνεταιρικών επιχειρήσεων που εφαρμόζουν ορθές πρακτικές διάθεσης του προϊόντος και σύντομα θα ανακοινώσει τους όρους συμμετοχής.
Οι συνέπειες των capital controls και της αδιαφορίας των πολιτικών
Αρκετά μειωμένη είναι η κινητικότητα της αγοράς ελαιολάδου στην Ελλάδα τελευταία και οι αγοραπωλησίες που γίνονται είναι περιορισμένες.
Κύριοι λόγοι στους οποίους αποδίδουν παράγοντες της αγοράς την κατάσταση αυτή είναι κυρίως δυό:
• Η επιβολή των capital controls στις Τράπεζες που επιτρέπει οι πληρωμές να γίνονται μόνο διατραπεζικά και επομένως η αξία του προϊόντος, βασικά να παραμένει σε Τραπεζικούς λογαριασμούς, αντιμετωπίζοντας σημαντικές δυσκολίες παραπέρα διακίνησης.
• Ο περιορισμός των διαθέσιμων αποθεμάτων του προϊόντος, τα οποία σε επίπεδο χώρας, σύμφωνα με Ιταλούς μεσίτες, εκτιμώνται σε 10-15 χιλ. τόνους και βρίσκονται στην κατοχή συνήθως λίγων μεγάλων παραγωγών που τα διατηρούν κυρίως σε δικές του αποθήκες.
Βέβαια κατά τις δίκες μας εκτιμήσεις τα υπάρχοντα αποθέματα πρέπει να είναι υψηλότερα, αφού μόνο στην Κρήτη, παράγοντες του εμπορίου εκτιμούν ότι ανέρχονται σε 10 – 15 χιλ. τόνους, ανεξάρτητα αν είναι πράγματι διαθέσιμα προς πώληση.
Κι αυτό γιατί μερικοί παραγωγοί, όπως λένε, προτιμούν να διατηρούν το προϊόν τους αδιάθετο, έχοντας κάποια έστω και μικρή ελπίδα για αύξηση των τιμών απ’ το να δεσμεύσουν την αξία του στις Τράπεζες με τους περιορισμούς των capital controls.
Οπωσδήποτε η όλη κατάσταση φαίνεται να σκιάζεται και απ’ τη γενικότερη αβεβαιότητα για τις πολιτικές εξελίξεις αφού, όπως λένε αρκετοί ελαιοπαραγωγοί, οι πολιτικοί δεν δείχνουν να ενδιαφέρονται για τα θέματα της Ελαιοκομίας.
Πράγματι, κατά την προεκλογική περίοδο οι θέσεις των κομμάτων για την ελαιοκομία είναι από ασαφείς έως ανύπαρκτες όπως φαίνεται και από τα αγροτικά προγράμματά τους που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα www.sedik.gr
Ασαφείς οι προβλέψεις για την παγκόσμια παραγωγή – Ερωτηματικά για την παραγωγή σε Ισπανία, Ιταλία και Ελλάδα!
Οπωσδήποτε πέρα απο τις τοπικές εμπορικές και πολιτικές συνθήκες σημαντικό ρόλο για το εισόδημα των ελαιοπαραγωγών θα παίξει το ύψος της παραγωγής και οι τιμές που θα διαμορφωθούν τόσο στην Ελλάδα όσο και στις άλλες μεγάλες παραγωγικές χώρες της Μεσογείου.
Σε ό,τι αφόρα την παραγωγή οι προβλέψεις για την ερχόμενη σοδειά που σε λιγότερο απο δύο μήνες θα αρχίσει να κάνει την εμφάνισή της φαίνεται ότι δεν θα είναι και τόσο καλή σε διεθνές επίπεδο.
Το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου με τα στοιχεία που του δίνουν οι επί μέρους χώρες -τα οποία συνήθως αποτελούν εκτιμήσεις «Γραφείου»- εκτιμά την παραγωγή ελαιολάδου σε επίπεδο κόσμου για το 2015/ 16 σε 2,5 εκ. τόνους. Δηλαδή κάπως μεγαλύτερη από την πολύ χαμηλή παραγωγή της προηγούμενης χρονιάς 2014/ 15 που ήταν 2,3 εκατ. τόνοι και χαμηλότερη από την παράγωγη ρεκόρ του 2013/ 14 που ήταν 3,3 εκ. τόνοι στην Ελλάδα.
Η παράγωγη στην Ελλάδα, παρά το ότι τη χρονιά που προηγήθηκε, ήταν αρκετά καλή και από το ΥΠΑΠΕΝ εκτιμήθηκε μάλλον υπερβολικά σε 300 χιλ τόνους φυσιολογικά θα έπρεπε αυτή τη χρόνια να είναι μειωμένη.
Εν τούτοις όπως φαίνεται μπορεί να μην είναι πολύ υψηλή αλλά πάντως θα είναι, αν δεν υπάρξουν απρόοπτα, αρκετά καλή.
Επίσημα στοιχεία βεβαία δεν υπάρχουν ως συνήθως, χωρίς αυτό να φαίνεται να ενοχλεί ούτε την Κεντρική ούτε τις Περιφερειακές υπηρεσίες. Oμως αυτό τουλάχιστον θα μπορούσαν να το λύσουν όπως, ως φαίνεται το λύνουν οι μεγάλες βιομηχανίες ελαιολάδου εσωτερικού και εξωτερικού που έχουν τις δίκες τους εκτιμήσεις .
Eτσι, προκειμένου να υπάρξει κάποια ενημέρωση, τελείως απαραίτητη για τους παραγωγούς και την αγορά, ανατρέχουμε σε διαφορές πηγές πληροφόρησης διαφόρων φορέων και γιατί όχι και εκπρόσωπων του εμπορίου.
Ετσι, σύμφωνα με δηλώσεις του κ. Luizino Mazzei Ιταλού Μεσίτη Ελαιολάδου σε ισπανική ιστοσελίδα, η σοδειά της ερχόμενης χρονιάς (2015/16) στην Ελλάδα εκτιμάται συνολικά σε 260-280 χιλ. τόνους, οι οποίοι θα παραχθούν στην Πελοπόννησο 80 – 90 χιλ τόνοι, στην Κρητη 60 – 70 χιλ τόνοι, στη Λέσβο 15 – 18 χιλ. τόνοι και στις άλλες περιοχές 80 χιλ. τόνοι. Η Ελληνική ελαιοπαραγωγή, κατά την άποψή του, ευνοήθηκε φέτος από τις βροχές του Αύγουστου, ενώ μέχρι στιγμής σημαντικές προσβολές δάκου δεν υπάρχουν..
Βέβαια σε ό,τι αφορά την Κρήτη οι εκτιμήσεις αυτές είναι ελαφρώς χαμηλότερες από τις μέχρι τώρα εκτιμήσεις των υπηρεσιών σύμφωνα με τις οποίες η παραγωγή που έρχεται θα κυμανθεί περίπου στους 100 χιλ. τόνους (Χανιά 30. Ρέθυμνο 8, Ηράκλειο 40 και Λασίθι 20).
Σύμφωνα με τον κ. Mazzei τα μέχρι στιγμής αποθέματα της προηγούμενης χρονιάς εκτιμώνται σε 10 – 15 χιλ. τόνους.
Ισπανία. Το ύψος της παραγωγής της Ισπανίας παρουσιάζει πάντοτε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί αποτελεί το 40% της Παγκόσμιας και το 60% της Ευρωπαϊκής παράγωγης και επομένως αυξομειώσεις της τάξεως του 40 – 50% επηρεάζουν αποφασιστικά το ισοζύγιο ελαιολάδου σε παγκόσμια κλίμακα.
Η ερχόμενη παραγωγή της χώρας, μετά από την πολύ χαμηλή σοδειά της προηγούμενης χρονιάς 2014/15 που έφτασε μόλις 835.000 τόνους σημειώνοντας χαμηλό ρεκόρ 15ετίας, φυσιολογικά αναμένονταν αρκετά υψηλή. Αυτό όμως δεν φαίνεται να συμβαίνει συμφωνα με πληροφορίες που κυκλοφορούν από καιρό αλλά και δηλώσεις που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στο επίσημο Δελτίο του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις αυτές που έκανε ο γεωπόνος του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Ισπανίας Jose Maria Penco και αναδημοσιεύτηκαν σε πολλά έγκυρα Μ.Μ.Ε. Ισπανίας και Η.Π.Α., η ερχόμενη ισπανική παραγωγή εκτιμάται σε μόλις σε 1,2 εκατ. τον. Δηλαδή όση περίπου με τον μέσο όρο της χωράς της τελευταίας 15ετίας (1,15 εκατ. τον.) και βεβαία πολύ χαμηλότερη από τη σοδειά ρεκόρ 1,75 εκατ. τον. της προηγούμενης χρονιάς 2013/14.
Η απρόσμενη αυτή εξέλιξη, αποδίδεται από τον κ. Penco, στις αρκετά δυσμενείς για την ελαιοκαλλιέργεια κλιματικές συνθήκες αυτής της χρονιάς όπως:
• Στις μειωμένες κατά 30% βροχοπτώσεις του Χειμώνα και Άνοιξης που είχαν δυσμενείς συνέπειες κυρίως για τους ξερικούς ελαιώνες.
• Στις υψηλές θερμοκρασίες που επεκράτησαν κατά την περίοδο της άνθησης και προκάλεσαν απόπτωση σε πολλούς ελαιώνες.
• Στις υψηλές θερμοκρασίες άνω των 40ο C που επικράτησαν επί 20 και πλέον ήμερες τον Ιούλιο και προκάλεσαν συρρίκνωση και πτώση των καρπών που βρισκόταν ακόμη στο στάδιο προ της πήξης του πυρήνα.
Ιταλία. Η ερχόμενη παράγωγη της Ιταλίας, καίτοι και εκεί δεν έχουν ανακοινωθεί επίσημα στοιχεία, θεωρείται όχι υψηλή αλλά πάντως σχετικά καλή. Ο Luigi Caricato, δ/ντής του περιοδικού Olio Officina την εκτιμά σε 300 χιλ. τόνους και θεωρεί ότι λόγω επιτυχημένης καταπολέμησης του δάκου θα είναι αρκετά καλή ποιοτικά, ενώ όπως δήλωσε το πολυσυζητημένο βακτήριο Xyllela δεν πρόκειται να προκαλέσει καμία αξιόλογη ποσοτική ζημία στην παραγωγή.
Τυνησία – Μαρόκο – Πορτογαλία. Η ερχόμενη σοδειά στη Τυνησία εκτιμάται από τον Adriano Catania, εμπορικό αντιπρόσωπο – μεσίτη ελαιολάδου σε 130 – 135 χιλ. τόνους ενώ και η ποιότητά της προβλέπεται αρκετά υψηλή, αφού τον προηγούμενο χρόνο παρουσίασε ποσοστό έξτρα παρθένου 70%, λόγω εκσυγχρονισμού των ελαιοτριβείων της χώρας.
Στο Μαρόκο η ερχόμενη χρόνια προβλέπεται από τον ίδιο σε 120 – 130 χιλ. τόνους, ενώ και στην Πορτογαλία προβλέπεται καλή σοδειά ύψους 80. χιλ. τόνους.
* Ο δρ Νίκος Μιχελάκης είναι Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ και πρώην Δ/ντης του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων. Τα άρθρα του εκφράζουν
προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ και μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά από άδεια του ιδίου. nmixel@otenet.gr.
