Με μεγάλη αγωνία και έκδηλη ανησυχία πλέον οι ελαιοπαραγωγοί στην Ελλάδα παρακολουθούν όχι την απλή πτώση αλλά ουσιαστικά την κατάδυση των τιμών σε επίπεδα χαμηλότερα και απο το κόστος παραγωγής…
Oι τιμές των πολύ καλών ελληνικών έξτρα (0,3 οξύτητα) δυστυχώς στις περισσότερες περιπτώσεις κυμαίνονται στα 2,40-2,50 €/κ ακολουθώντας απο κοντά, χωρίς λογική εξήγηση, τις τιμές των μεσαίας τάξης έξτρα της Ισπανίας (2,45€) και όχι τις τιμές των εξτρα Ιταλίας οι οποιες κυριολεκτικά ίπτανται σε ύψη διπλάσια (5,05€/κ) Πιν.1)
Υπάρχουν όμως και εξαιρέσεις!!
Ωστόσο, όπως φαίνεται απο το Δελτίο τιμών του ΣΕΔΗΚ της 30-7-2019 (www.sedik.gr), υπάρχουν και τιμές υψηλότερες (2,70 €/κ) οι οποίες δίδονται απο τις τυποποιητικές επιχειρησεις ΚΟΛΥΜΠΑΡΙ ΑΕ, και ΑΝΩΣΚΕΛΗ ΑΕ και οπωσδήποτε υποδηλώνουν ότι η τυποποίηση επιτρέπει σαφώς καλύτερες τιμές για τους παραγωγούς.
Υπάρχουν όμως και οι περιπτώσεις με ανεξήγητα χαμηλές τιμές (2.20€/κ) της ΕΑΣ Πεζών που πιθανώς αποτελούν αποτέλεσμα της λειτουργίας του συστήματος «αποθήκευση -κόψιμο»!
Σημειώνουμε όμως και την πρόσφατη ανακοίνωση του Α.Σ. Κριτσάς, ο όποιος με ανακοίνωση στην εφημερίδα καλεί τους Συνεταίρους του να πληρωθούν όλο το ελαιόλαδο τους προς 3,10€/κ.
Ο Συν/σμος αυτός κατά πάγια τακτική του πωλεί όλο το ελαιόλαδο των Συνεταίρων του ως τυποποιημένο η ως χύμα με διαγωνισμούς και στο τέλος της περιόδου κάνει συνολική εκκαθάριση.
Τιμές κάτω του κόστους παραγωγής οδηγούν σε εγκατάλειψη της καλλιέργειας
Οι τιμές στην Ισπανία και στην Ελλάδα έπεσαν φέτος τόσο πολύ, ώστε να είναι χαμηλότερες και απο το κόστος παραγωγής. Αυτό φαινεται καθαρά απο την σύγκριση των σημερινών τιμών με το κόστος παραγωγής το οποίο, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Ισπανού Καθηγητή Juan Vilar, για τους παραδοσιακούς ελαιώνες της Ισπανίας ανέρχεται σε 2,93€/Κιλο. Είναι όμως φανερό ότι για τους αντίστοιχους ελαιώνες της Ελλάδας, λόγω ανώμαλου εδάφους και μικρού κλήρου, ασφαλώς το κόστος παραγωγής θα είναι κατά πολύ υψηλότερο!
Έτσι, είναι φανερό ότι, αν η κατάσταση αυτή συνεχιστεί, η εγκατάλειψη της καλλιέργειας συμπτώματα της οποίας απο καιρό έχουν ήδη αρχίσει ( ΣΧ.1), θα αποτελέσει πλέον μόνιμη κατάσταση με οδυνηρές συνέπειες.
Είναι επομένως φανερό, ότι θα πρεπει να ληφθούν μέτρα θαρραλέα και αποτελεσματικά, ώστε ο τομέας της ελαιοκομίας που αποτελούσε τον κυριότερο οικονομικό πόρο του νησιού και την βασική απασχόληση των κατοίκων του τις τελευταίες 10ετίες να μην απολέσει την ιστορική αξία του. Η ευθύνη των παραγόντων και πολίτικων του νησιού θα είναι τεράστια!
Ανάγκη για ριζικές αλλαγές στην δομή της Ελληνικής αγοράς
θα τις τολμήσει άραγε η νέα Κυβέρνηση!
Η κατάσταση που επικρατεί στην χώρα μας στον τομέα της ελαιοκομίας έχει φθάσει πλέον στο απροχώρητο. Οι εξελίξεις θα πρέπει να απασχολήσουν σοβαρά και τους παραγωγούς με τις οργανώσεις τους, αν υπάρχουν πλέον, αλλά και όλους τους παράγοντες του τόπου και βέβαια ιδιαίτερα την Κυβέρνηση.
Η υψηλή διαφορά τιμών παραγωγού μεταξύ Ιταλίας (5,05 -4.20 €/κ) και Ελλάδας ( 2,70-2,20€/κ), η οποία υπάρχει συνεχώς τον τελευταίο χρόνο, καταδεικνύει σαφώς ότι ο ρόλος που παίζουν οι συνθήκες της τοπικής αγοράς κάθε χώρας για τις τιμές παραγωγού, είναι απολύτως αποφασιστικός.
Επομένως είναι σαφές ότι άμεσα θα πρεπει να θεσμοθετηθούν μέτρα που θα ανατρέπουν τα κακώς κείμενα και τις αγκυλώσεις της ελληνικής αγοράς ελαιολάδου στο επίπεδο του παραγωγού, πράγμα που, ανεξάρτητα απο τα αίτια του, αναγκαστικά πέφτει στις υποχρεώσεις της νέας Κυβέρνησης.
Αλλαγές και μέτρα εξορθολογισμού της αγοράς
Τα κυριότερα απο τα μέτρα αυτά που έχουν αναλυθεί και αναφερθεί πολλές φορές στο παρελθόν συνοπτικά είναι:
– Η άμεση αγορά προϊόντος τοις μετρητοίς απο παραγωγούς, πρεπει να γίνεται σε τιμές ενιαίες και όχι αλλά καρτ, με όρους και τιμές αναρτημένες στο διαδίκτυο και στους χώρους αγοράς.
– Η διάθεση με «αποθήκευση και κόψιμο» πρεπει να εξορθολογιστεί και θεσμοθετηθεί ώστε να γίνεται με βάση έγγραφες συμφωνίες για τον χρόνο, τον τρόπο, την ασφάλεια, το ενοίκιο και την διαδικασία διαθεσης ή επιστροφής. Η διάθεση προϊόντος σε χρόνο και τιμές που δεν γνωρίζει ο παραγωγός, οδηγεί σε εκτροπές, φοροδιαφυγές, και δικαστικές διενέξεις.
– Οι Συνεταιρισμοί αλλά και ιδιώτες που τυγχάνουν δανειοδοτήσεων και επιχορηγήσεων πρεπει να διαθέτουν το χύμα προϊόν των παραγωγών με διαγωνισμούς με άμεσες, κατά διαγωνισμό η καλύτερα με συνολικές εκκαθαρίσεις στο τέλος.
– Η προώθηση της τυποποίησης απο ιδιώτες, πρέπει να επιτευχθεί όχι με την αύξηση του αριθμού αλλά με την αύξηση τη δυναμικότητας των μονάδων, με στόχο να αντέχουν το κόστος τυποποίησης, διακίνησης και προβολής του προϊόντος. Η παροχή δανειοδοτήσεων και ενισχύσεων για υποδομές η κεφάλαια κίνησης πρεπει να γίνεται με κριτήριο την βιωσιμότητα και εξέλιξη της επιχείρησης και όχι απλά την εξασφάλιση της επιστροφής των δανείων.
– Η προώθηση της τυποποίησης απο Συν/σμους πρέπει να επιδιωχθεί με διάθεση του προϊόντος των Συνεταίρων τους με διαφάνεια και σταδιακή η τελική εκκαθάριση. Έτσι, θα δικαιούνται και αυτοί να συμμετέχουν στην υπεραξία της τυποποίησης.
Βέβαια, όλα τα παραπάνω αποτελούν προσωπικές απόψεις που δεν διεκδικούν το αλάθητο. Καλό είναι όμως παραγωγοί και Κυβέρνηση να τις εξετάσουν και ας κάνουν και αυτοί τις προτάσεις τους. Αναμένομε!
Ελαιοτουρισμός: Μοχλός ανάπτυξης της ενδοχώρας
Απαιτείται όμως σχετικός προσανατολισμός των Leader και ΕΣΠΑ.
Ο Ελαιοτουρισμός αποτελεί μια νέα εναλλακτική μορφή του τουρισμού που μπορεί να αποτελέσει «μοχλό» ανάπτυξης της ενδοχώρας, όπως δήλωσε προ ήμερων, μετά την συνεδρίαση του ΔΣ ο πρόεδρος του ΣΕΔΗΚ δήμαρχος Ρεθύμνου κ. Μαρινάκης.
Η κίνηση όμως του μοχλού αυτού, απαιτεί οπωσδήποτε και υποστήριξη απο υπηρεσίες και προγράμματα, τα οποια ενώ υπάρχουν, μέχρι τώρα δεν φαινεται να θέτουν σε προτεραιότητα την νέα αυτή πρόκληση για την ανάπτυξη της ενδοχώρας.
Ειδικά στην Κρήτη, με προσπάθειες του ΣΕΔΗΚ έχουν ήδη αναδειχθεί και προβληθεί αρκετά ελαιοκομικά αξιοθέατα (Αρχαιολογικά μνημεία, Μνημειακά ελαιόδεντρα, ΕλαιοΜουσεία κ.α. ) τα οποία μπορούν να αποτελέσουν μαζί με άλλα αξιοθέατα σταθμούς πολλών ελκυστικών τουριστικών διαδρομών για ποιοτικούς τουρίστες.
Απο την άλλη πλευρά, με ιδιωτικές πρωτοβουλίες αρχίζουν σιγά – σιγά να δημιουργούνται και υποδομές υποδοχής και αξιοποίησης του ελαιοτουρισμου. Ελαιοτριβεία και Ελαιοκτήματα, αποκτούν χώρους υποδοχής και ενημέρωσης και το καλοκαίρι υοδέχονται και ξεναγούν τουρίστες στους οποίους παράλληλα πουλούν ελαιοκομικά εδέσματα, ελαιόλαδο και αλλά ελαιοκομικά προϊόντα.
Παράλληλα ορισμένες Ταβέρνες, Ξενοδοχεία αλλά και ιδιώτες Μάγειρες, Γευσιγνώστες, Ενημερωτές, με προσφορές φαγητών με ελαιόλαδο και διαδραστικές πρωτοβουλίες, αρχίζουν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους
Όμως όλα αυτά, ενώ θα μπορούσαν να τεθούν σε μια κατευθυνόμενη τροχιά και να ενισχυθούν ώστε να αποβούν προσθετικά στον Τουρισμό μας, δεν φαινεται μέχρι τώρα να έχουν τεθεί στην πρέπουσα προτεραιότητα. Ετσι, δεν ενισχύονται με ειδικά προγράμματα όπως ήδη γινεται με εντατικούς ρυθμούς στην Ισπανία και Ιταλία.
Το πρόγραμμα Leader, που προορίζεται για μικρές τοπικές δράσεις αυτής της μορφής, δεν φαίνεται να έχει προσαρμοστεί στις παρούσες συνθήκες. Έτσι, π.χ. ενώ ενισχύει την αγορά «ελαιουργείων ψυχρής άλεσης» και «εγκαταστάσεων οικιακής τυποποίησης» ελαιόλαδου, αφιερώνει μόνο μια υπο-δράση (19.2.3.3.) για ιδιωτικές επενδύσεις στον Τουρισμό. Και, περιέργως, αποκλείει δημόσιες υποστηρικτικές δράσεις παραγωγής ενημερωτικού έντυπου και ηλεκτρονικού υλικού, με το πρόσχημα ότι αποτελουν «κρατική ενίσχυση που θίγει τον ανταγωνισμό»! Ελεος!
Όμως και τα διάφορα προγράμματα του ΕΣΠΑ θα μπορούσαν να εξειδικευτούν και απλουστευτούν ώστε να προσφέρουν περισσότερες και πλέον αποτελεσματικές ενισχύσεις.
Η Περιφέρεια Ανδαλουσίας στην Ισπανία ενέκρινε ειδικό πρόγραμμα προσαρμογής των εγκαταστάσεων ελαιοτριβείων σε ελαιοτουριστικές δράσεις ενισχύοντας κτηριακές προσαρμογές, αίθουσες υποδοχής και ενημέρωσης, εγκαταστάσεις γευσιγνωσιών, προθήκες έκθεσης ελαιολάδου, τουριστική σήμανση, παραγωγή ενημερωτικού υλικού κ.α,
Μήπως πρεπει να την μιμηθούμε;;
Και οι ελιές τιμούν τον Σκουλάκη!
Πολύς κόσμος λυπήθηκε ειλικρινά, για τον πρόωρο θάνατο του Μανώλη Σκουλάκη και το έδειξε με πολλούς και ποικίλους τρόπους. Το έργο του σε πολλούς τομείς απο την Υγεία έως την Αυτοδιοίκηση υπήρξε πράγματι τεράστιο και το αποτύπωμα του, που είναι αναμφισβήτητο ακόμη και απο τους πολιτικούς του αντίπαλους, αναδεικνύεται καθημερινά απο καλύτερους απο εμάς γνώστες της σύντομης αλλά ουσιαστικής παρουσίας του στο πλανήτη.
Προσωπικά, γνωρίζοντας τον Μανώλη απο τότε που άρχιζα την επαγγελματική ζωή μου σαν Γεωπόνος Εφαρμογών (1965) στην Κίσσαμο και αυτός άρχιζε στην ίδια περιοχή την Ιατρική σταδιοδρομία του σαν Αγροτικός Γιατρός, είχα το ενδιαφέρον να παρακολουθήσω καλύτερα την πολιτική δραστηριότητά του στην συνέχεια στα αγροτικά και ιδίως τα ελαιοκομικά θέματα.
Το ενδιαφέρον του Μανώλη για το ελαιόλαδο ηταν συνεχές και αδιάλειπτο. Χαρακτηριστική ηταν η φράση με την εκθείαζε την αξία του λέγοντας. «Ο πατέρας μου έλεγε ότι έχεις λίρες, αν έχεις λάδι στο πιθάρι»! Οι παρεμβάσεις του για τα προβλήματα του ελαιολάδου, εντός κα εκτός Βουλής, δεν μπορούν να καταγραφούν εδώ γιατί είναι πράγματι αναρίθμητες. Σύντομα μόνο θα γίνει μνεία για δυο- τρεις περιπτώσεις για τις οποιες έτυχε να έχω άμεση εμπειρία.
Η πρώτη ηταν η μνημειώδης επίκαιρη επερώτησή του στην Βουλή κατά την ταραχώδη περιοδού 1991/2 όταν σοβαρά σκάνδαλα συγκλόνιζαν τον Συνεταιρικό και Ιδιωτικό τομέα του ελαιολάδου. Οι «εισαγωγές ισπανικών λαδιών» τα «κανονιά των λαδεμπόρων», οι «νόμιμες νοθείες», τα «επιδοτούμενα φαντάσματα» κ.α. τα οποία οι παλαιότεροι ελαιοπαραγωγοί ασφαλώς θα ενθυμούνται, αποτελούσαν συνήθη πρωτοσέλιδα στον εθνικό και τοπικό τύπο.
Σημαντική όμως ηταν και η εισήγηση του Σκουλάκη στην μεγάλη και σοβαρή εκδήλωση για το ελαιόλαδο που έγινε στη Ορθόδοξο Ακαδημία Κρητης την Κυριακή 11 Οκτωβρίου 1992, με συμμετοχή και του τότε γ. γραμματέα, αείμνηστου Ν. Ψυλλάκη.
Η εκδήλωση, την οποία -όπως μας είπε η Ακαδημία- παρακολούθησαν 850 ελαιοπαραγωγοί και εκπρόσωποι Αγροτικών Οργανώσεων επικεντρώθηκε στα φλέγοντα θέματα της περιόδου και οπωσδήποτε άφησε το αποτύπωμα της στις εξελίξεις που ακολούθησαν αργότερα.
Ουσιαστική όμως και αποτελεσματική ήταν η παρέμβαση του Σκουλάκη στην αποκατάσταση των πληγέντων από πυρκαγιά ελαιοδέντρων που έγινε το 1996 στο Ανατολικό Σέλινο. Ο Σκουλάκης, υφυπουργός Υγείας τότε, βρήκε σχετικό πρόγραμμα και χρήματα και επιστρατεύοντας επιστήμονες και ειδικούς μεταξύ των οποίων και εμένα, οργάνωσε ειδικά συνεργεία που έκαναν την ανανέωση και αποκατάσταση των καμένων ελαιοδέντρων τον ίδιο χρόνο, τελείως δωρεάν για τους κατόχους τους.
Αυτά αλλά και τόσα άλλα, που ο Σκουλάκης άφησε πίσω του, οπωσδήποτε χάραξαν βαθιά και ανεξίτηλα τα χνάρια της διαδρομής του στον πλανήτη.
Καλό ταξίδι Μανώλη στην αιωνιότητα.
Οι ελιές του τόπου σου με το αέναο θρόισμα των φύλλων τους θα μιλούν πάντα για τις προσπάθειές σου!
Και οι ελαιοπαραγωγοί, θα σε θυμούνται και θα σε ευγνωμονούν!
Ν.Μ.
