«Νεκροί συγχωριανοί µου, θύµατα της χιτλερικής θηριωδίας, µάρτυρες του σταυρωµένου λαού µας, ήρθαµε εδώ σήµερα, πάνω στα άγια σας λείψανα, ταπεινοί προσκυνητές, να τηρήσουµε ενός λεπτού σιγή στην άγια µνήµη σας. Ηρθαµε ακόµα για να δείξουµε πως ο τόπος αυτός είναι ιερός και γι’ αυτό τόπος προσκυνήµατος.
Αλλά, ας δούµε τα γεγονότα της αποφράδας ηµέρας, της 28/8/44»
Ειναι ένα µικρό απόσπασµα του κεντρικού οµιλητή, κύριου Σπύρου ∆αράκη, προέδρου της Μαρτυρικής Μαλαθύρου, πρώην ∆ηµάρχου Μηθύµνης και µέλος του ∆.Σ. του ∆ικτύου Μαρτυρικών πόλεων και χωριών της Ελλάδας, περιόδου ‘40-’45 (Ελληνικά Ολοκαυτώµατα). Και συνέχισε βεβαίως αναφερόµενος πριν από τη συγκλονιστική εκτέλεση των εξήντα και ενός Μαλαθυριανών, στη «δολοφονική εκκαθάριση» της ορεινής Κισσάµου, (Κακόπετρο, Μεσαύλια, Μαλάθυρο) καίγοντας, λεηλατώντας και βασανίζοντας, άνδρες, γυναίκες και παιδιά». Άµαχο δυναµικό, ασφαλώς, που σκοπό είχε να κατατροµοκρατηθούν οι κάτοικοι των περιοχών αυτών…
… Μαλάθυρος 2023…
Το πρόγραµµα Μνήµης, πλήρες, αξιόλογο, µε σεβασµό αποτίει τη ∆έουσα Τιµή στον µαρτυρικό τόπο των αιµάτων για τη Λευτεριά! Χαιρετισµός από τον ∆ήµαρχο Κισ. κύριο Γιώργο Μυλωνάκη, η οµιλία που αναφέραµε µε τίτλο «Υπέρτατο χρέος».
Αντιγράφω το πρόγραµµα.
Απαγγελία ποιήµατος του εκπ/κού και µουσικού κυρίου Λευτέρη Κουµή, το οποίο απέδωσε ο ίδιος, όπως και άλλα δύο ποιήµατα, σχετικά µε τα δραµατικά γεγονότα.
Ριζίτικη ρωµαλέα µελωδία από τον Σύλλογο Ριζιτών «Η Κίσσαµος»
Απονοµή τιµητικού διπλώµατος στην οικογένεια του Στυλιανού Αντωνίου Τζανακάκη, λαϊκού παραδοσιακού καλλιτέχνη και θύµα της ναζιστικής θηριωδίας κατά την 28-8-44 στη µαρτυρική Μαλάθυρο.
Απόδοση παραδοσιακού κοµµατιού σόλο λαούτο, αφιερωµένο στη µνήµη του Στυλ. Αντωνίου Τζανακάκη από τον νέο παραδοσιακό Κισσαµίτη καλλιτέχνη, Στέφανο Γεωργ. Πατεράκη.
Προσκλητήριο πεσόντων.
Τήρηση ενός λεπτού σιγής.
Κατάθεση στεφάνων.
Ανάκρουση Εθνικού Υµνου.
Συµµετέχουν: Η Φιλαρµονική του ∆ήµου «Ειρηναίος Γαλανάκης»)
Ο Σύλλογος ∆ιατήρησης Ιστορικών οχηµάτων και το τµήµα Αναπαραστάσεων του Πολιτιστικού Συλλόγου «Το Ρόδο» και τέλος, λειτουργία έκθεσης.
Ελάχιστοι στίχοι, από την Ποίηση που ακούστηκε για τη Μεγάλη θυσία των παληκαριών.
1) «Μέσα στο σκοτεινό φαράγγι της Μαλάθυρος, που άφησαν ψυχή τόσα κορµιά σφαγµένα του δεύτερου Πολέµου, τ’ άστρα της Κρήτης ωσάν καντήλια, ανάβουν χαµηλά, θύµηση αιώνια, χρέος Ειρήνης»
Βικτωρία Θεοδώρου
2) «Ηχήσαν οιµωγές απ’ το φαράγγι και στο κατάφωτο που γέρνει ρέµα, άλικο επληµµύρισε το αίµα. Σαν άλλους νεοµάρτυρες σας νιώθω του θανάτου κατάπιατε τον πόνο εξήντα της Μαλάθυρος»
Αθανάσιος ∆εικτάκης
3) Ητονε 28 τ’ Αυγούστου, καλοκαίρι, που µπήκε στη Μαλάθυρο, του γερµανού τ’ ασκέρι… Πρώτα κυκλώσαν το χωριό ούλο που γύρου- γύρου, να µη µπορούν οι χωριανοί απού ποθές να φύγουν…»
Λευτέρης Κουµής
