Την Τρίτη (13/5) το πρωινό, ένα λεωφορείο με μαθητές Ε’ και Στ’ τάξεως του Δημ Σχ. Βαρυπέτρου, με συνοδούς: τον δ/ντή του σχολείου κ. Μανώλη Σταυρουλάκη και τις διδασκάλισσες: Ε’ ταξ. κα Νίκη Παπαδάκη και Στ’ ταξ. κα Μαριάννα Νικηφορίδου, βρίσκονταν ήδη έξω από τις Αγροτικές Φυλακές Αγιάς.
Είχε καταρτισθεί από μέρες, από τις συναδέλφους των τάξεων και την έγκριση της Δ/νσης του σχολείου, ένα πρόγραμμα επισκέψεων μαρτυρικών ιερών τόπων της περιοχής, με “ξεναγό” τον συν/χο συνάδεφλό τους, τον υπογράφοντα.
Μόλις κατέβηκαν από το λεωφορείο τα παιδιά, διαπιστώσαμε το ευγενικό ήθος των, καθώς και τη διάθεσή των να γνωρίσουν, ν’ ακούσουν και να δουν από κοντά αυτούς τους χώρους, που, ενώ είναι τόσο κοντά τους, δεν είχε δοθεί ευκαιρία να επισκεφτούν! Στην είσοδο των Φυλακών η Δ/νση και το προσωπικό των, μας υποδέχτηκαν εγκάρδια και χωρίς να χάνουμε χρόνο κατευθυνθήκαμε στα γραφεία όπου είναι ανηρτημένο ένα συγκλονιστικό ποίημα (κορνίζα) με τον τίτλο: “Αγυιά”. Το διαβάσαμε μεγαλόφωνα και το επεξηγήσαμε με συγκίνηση…
Προχωρήσαμε στη συνέχεια, στον αύλειο εσωτερικό χώρο των φυλακών, όπου και η πετρόκτιστη εκκλησία. Είδαμε, απέναντι, την πιο μεγάλη αίθουσα κι ακούσαμε από τον κ. Αποστολάκη το τι διαδραματίζονταν και εκεί στα μαύρα χρόνια της γερμ. κατοχής. Το ιστορικό του σύνολου κτηρίου, όπως κτίστηκε το 1930. Τις αλλαγές και τις προσθήκες των Γερμανών το 1941: Ολάκερη πτέρυγα κελλιών. Ο μαντρότοιχος ψήλωσε πολύ, συρματοπλέχτηκε, στήθηκαν διπλές σκοπιές, χτίστηκαν “φωλιές” πολυβόλων, έγιναν τα τρομερά κελλιά ντούγκλας (=θεοσκότεινα) έντεκα τον αριθμό, για τους κάθε μέρα μελλοθάνατους, αρχικά εδώ στη Β.Δ. πλευρά και στη συνέχεια στη Μάνδρα, στον Γολγοθά.
Από τούτο το τρομερό “Νταχάου της Αγυιάς”, πέρασαν παν’ από 20.000 πατριώτες. Θανατώθηκαν παν’ από 2.000 κι εστάλησαν στα στρατόπεδα Γερμανίας χιλιάδες, από τους οποίους λίγοι επέζησαν και επέστρεψαν στις γενέτειρές των!
Υστερ’ από τις Φυλακές Αγυιάς ανηφορίσαμε για τον μαρτυρικό Γαλατά.
Φτάσαμε στην πλατεία του ιστορικού χωριού, όπου η κεντρική εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Δίπλα της το Ηρώο των Πεσόντων Νεοζηλανδών, Ελλήνων και Ελεύθερων Σκοπευτών, κατά την εξαήμερη μάχη του Γαλατά (21 – 26/5/1941) με τις αλλεπάλληλες καταλήψεις και ανακαταλήψεις του. Το μνημείο, εδώ, στήθηκε το 1965, τον Μάιο. Αναφέρθηκαν οι θυσίες των δικών και των συμμάχων. Δεν λησμονήθηκαν οι προσφορές: του παπα – Βασίλη Ρουμελιωτάκη καθώς και το ηρωικό περιστατικό με τους Εμμ. Θεοδωράκη και Αντ. Φυντικάκη (απ’ αφορμή τον πίνακα Πέτρου Βλαχάκη) και όλα όσα αναφέρονται στο φυλλάδιο που μας μοίρασαν το 2001 ο δραστήριος “σύλλογος Αγωνιστών και Φίλων της Μάχης του Γαλατά”.
Τα φυλασσόμενα οστά, κάτω από το μνημείο, ήταν κλειδωμένα -και πολύ σωστά- και δεν τα είδαμε. Είπαμε στα παιδιά ότι τα οστά των 149 Νεοζηλανδών έχουν από χρόνια μεταφερθεί και ταφεί, στο Συμμαχικό Νεκροταφείο Σούδας, ενώ υπάρχει μνημείο τους, απέναντι από το γήπεδο του Γαλατά.
Τέλος είπαμε για το μνημειακό συγκρότημα της Μάχης της Κρήτης στη Συκολιά – Γαλατά, αυτό “το αιώνιο σύμβολο των αγώνων για τη λευτεριά και τις πανανθρώπινες αξίες”, των τεσσάρων συμμάχων χωρών (Ελλάδος, Μεγ. Βρετανίας, Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας) ότι συνεχίζονται οι εργασίες του…
Οδεύσαμε, στη συνέχεια, για τον Γολγοθά, όπου ανεβήκαμε προσκυνητές. Τα παιδιά έμεναν έκπληκτα με τα όσα άκουαν κι όλα τρομερά και ανήκουστα.
Κάθισαν στους γύρω του μνημειακού συγκροτήματος χώρους κι ήταν τα πάντα καθαρά και ευπαρουσίαστα και δεν έλεγαν να φύγουν. Ανέβηκαν στο ιερό βάθρο και στον εκεί στύλο των εκτελέσεων, όπου προσδένονται οι υπό εκτέλεση πατριώτες μας. Στάθηκαν ολόγυρα στο “μνήμα”, π’ ανέμενε το τουφεκισμένο σώμα του μάρτυρα, από τον αιματοβαμμένο στύλο… Αφουγκράστηκαν στην ησυχία της πλαγιάς, το σύθρηνο των θάμνων, ύστερ’ από 73 χρόνια (1941 – 2014) και με φανερή συγκίνηση καηφόρησαν για την έξοδο όπου η επιγραφή της εισόδου:
-ΓΟΛΓΟΘΑΣ-ΕΔΩ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟ ΣΤΥΛΟ, ΕΚΤΕΛΕΣΤΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΑΣΙΣΤΕΣ, ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ 1941 – 1945 ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ
Στη συνέχεια κατηφορίζοντας, πήραμε τον δρόμο για τον Αλικιανό, οδεύοντας βορειοδυτικά της λίμνης Αγυιάς. Ο εξαιρετικός επαγγελματίας, λεβέντης οδηγός του λεωφορείου μας, μάλιστα, μας κατέβασε δίπλ’ από “το κέντρο” ως το περίχειλο της λίμνης, που την είδαμε μισοπράσινη, μισογαλάζια, με πολλά πουλιά “να κολυμπούν”, στα νερά της. Θέλουμε και εξ ονόματος των μαθητών και των συνοδών των εκπ/κων να τον ευχαριστήσουμε για την όλη του συμπεριφορά, προσφορά και υπομονετική ανεκτικότητα, στην όλη μας διαδρομή!
Φτάσαμε τώρα στην πρώτη μας στάση· στην αυλή της εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού Αλικιανού, όπου το μνημείο και κάτω του το οστεοφυλάκιο, των εδώ εκτελεσθέντων πατριωτών από τους εισβολείς Γερμανούς, επειδή αντιστάθηκαν. Δεν ξεχάσαμε τις “μαύρες” ημερομηνίες της θυσίας των: 24.4.1941 την πρώτη φορά, 2.6.1941 τη δεύτερη· και έπεται συνέχεια…, όπως δεν ξεχάσαμε και τα μαρτύρια και τις εκτελέσεις πατριωτών μας των γύρω χωριών της περιοχής: Σκινέ, Φουρνέ, Κουφού, Βατολάκκου, Μεσκλών, Ορθούνι, Ν. Ρουμάτων, Πρασέ κ.λ. που δε προλαβαίνουνε σήμερα να επισκεφτούμε και να σταθούμε: Προσοχή, στους τύμβους των!
Είμαστε, λοιπόν, μπρος στο επιβλητικό μνημείο των εκτελεσθέντων πατριωτών μας, εδώ απέναντι από την είσοδο της εκκλησίας. Ψιθυρίζουμε με σέβας τα ονόματα, θυμούμαστε τα όσα τράβηξαν των ηρώων μας οι ιερές μορφές, ώσπου να φτάσουν στη στιγμή της εκτέλεσής των, υποχρεωτικά μπροστά στα μάτια των συζύγων των, των μικρών παιδιών και των γονιών των και που πιο πριν είχαν οι ίδιοι ανοίξει τους τάφους των. Θρήνος και οδυρμός, που κι ας πέρασαν 73 χρόνια από τότε (1941 – 2014) δεν ξεχνιέται…
Στο οστεοφυλάκιο δεν μπήκαμε· ήταν κι εδώ, κλειδωμένο!
Η επόμενη στάση στο επιβλητικό μνημείο γέφυρας Κερίτη. Οσα ειπώθηκαν κι εδώ ήταν συγκινητικά, συγκλονιστικά. Οι απάνθρωπες εκτελέσεις των 108 πατριωτών μας την 1η Αυγ. του 1941 εδώ από κάτω στις όχθες του ποταμού Κερίτη καθώς και η προ της εκτέλεσής των διαδικασία: Μια τάχατες ανάκριση γιατί πολέμησαν τον στρατό του Χίτλερ απλοί πολίτες αυτοί, η διαρπαγή των τιμαλφών τους, το άνοιγμα από τους ίδιους των τάφων των και τέλος η μακάβρια εκτέλεση και χαριστική βολή που δέχτηκαν, άφησαν τα παιδιά άφωνα. Κι ας μη θυμιάσαμε τα οστά των στο οστεοφυλάκιο κατ’ από το μνημείο, μιας κι ήταν κι εδώ κλειστό· η σκέψη μας και η συγκίνησή μας, ήταν λιβανωτός και θυμίαμα στην ιερή μνήμη τους και μάλιστα προεόρτια, μιας και σε λίγες μέρες αρχίζουν οι επίσημοι φετινοί εορτασμοί της 73ης επετείου της Μάχης της Κρήτης!
– Γυρίσαμε στο σχολείο μας με συγκινήσεις που δεν κρυβόταν!
Επιστρέψαμε στις τάξεις μας με γνώση πια των μαρτυρικών ιερών τόπων της περιοχής μας, των καθαγιασμένων με το αίμα των μαρτύρων, γονιών, παππούδων, προππάπων και συγχωριανών μας· και καθώς σχολνούσαμε συλλογιζόμασταν και προγραμματίζαμε να επισκεφτούμε ξανά και με τους γονείς μας, αυτούς τους ιερούς τόπους θυσίας, που γνωρίσαμε από κοντά, σήμερα, με το σχολείο μας. Με την ευκαιρία να ευχαριστήσουμε θερμότατα τη Δ/νση και το προσωπικό της Αγροτικής Φυλακής Αγυιάς για την απρόσκοπτη είσοδό μας στους χώρους της και την παροχή της αναγκαίας εξυπηρέτησης στη διακίνηση των μαθητών.
Ευχαριστούμε επίσης την Υπηρεσία του Δήμου Χανίων που φροντίζει τα μνημεία που επισκεφτήκαμε. Ηταν όλα καθαρά, φροντισμένα κι έτοιμα να μας υποδεχτούν!
Ο συντάκτης του χρονικού αυτού, συγχαίρει τη Δ/νση και το διδακτικό προσωπικό του Δημ. Σχολ. Βαρυπέτρου, γιατί προεορτίως της φετινής 73ης επετείου της Μάχης της Κρήτης, οργάνωσαν αυτήν την τόσο περιεκτική επίσκεψη στους μαρτυρικούς, διπλανούς του χωριού των, τόπους! Εύχεται δε στους μαθητές που γνωρίσαμε το πρωινό της 13/5/2014 να προκόψουν στη ζωή τους και να νοιώθουν πάντα -όπως το δείξαν- το χρέος των, να μελετούν την Ιστορία μας και να συνεχίζουν συνειδητοί προσκυνητές των ιστορικών μαρτυρικών τόπων της πατρίδας μας!
Ευχαρίστηση δε του υπογράφοντος, επίσης συνοδού των μαθητών – παλιού δασκάλου, που του ’δωσε πολλή χαρά αυτό το πρωινό “πάλι δάσκαλος”, να μαθαίνει πως κι άλλα σχολεία επισκέπτονται ως προσκυνητές, τα μαρτυρικά χωριά της περιοχής των. Ετσι γνωρίζουμε την Ιστορία μας, έτσι σεβόμαστε τους μαρτυρικούς μας τόπους, έτσι τιμούμε τους μάρτυρες της τετράχρονης γερμανικής λαίλαπας στην Κρήτη μας!
