Της μνήμης και της ιστορίας

«…ο άνθρωπος είναι άνθρωπος μόνο αν είναι ελεύθερος. Αυτή η γη, γιε μου, είναι η ελευθερία μας.»
(Κορίνε Φαλαγκάρη, στο «Kalimera Pefki», 2012)

1 από 2

ΟΥΤΕ η Ιστορία διδάσκεται σωστά στο ελληνικό δημόσιο σχολείο -δηλαδή, από περισσότερες πηγές και ολοκληρωμένα- ούτε και η μνήμη των ιστορικών γεγονότων καλλιεργείται στις επόμενες γενιές… Η “διαχείριση” και των δυο παραμένει υποχείρια κυβερνητικών/κομματικών σκοπιμοτήτων.
ΤΑ παραπάνω επιβεβαιώνουν εκπαιδευτικοί των δημόσιων σχολείων, αλλά και η ίδια η πραγματικότητα. Η πρόσφατη αριθμητική διόγκωση των οπαδών της φασιστικής εγκληματικής οργάνωσης, της “Χρυσής Αυγής”, η είσοδός της στη Βουλή (εκλογές, 2012), καθώς και η χρήση από αυτήν μορφών παράλογης βίας (1), είναι φαινόμενα αποκαλυπτικά του “ανιστόρητου” των νέων γενεών σχετικά με την ιδεολογία του φασισμού (2) και των πρακτικών του.
ΔΥΣΑΡΕΣΤΗ διαπίστωση, αλλά έτσι είναι: «Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν διδάσκει τους μαθητές ούτε τι είναι εθνικοσοσιαλισμός, ούτε τι είναι εθνικισμός, ούτε καν τι έγινε στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο», λέει μια δασκάλα της Ε’ Δημοτικού (Πετρούπολη, Αθήνα, 2012). Αλλος δάσκαλος πάλι ομολογεί πως ό,τι ξέρουν οι μαθητές για το ναζισμό το ξέρουν από τις ταινίες ή τα βιβλία που διάβασαν!
ΕΤΣΙ, η τόσο σημαντική για το παρόν και το μέλλον ενός έθνους διδασκαλία της Σύγχρονης Ιστορίας, ιδιαίτερα της τοπικής, αναδεικνύεται ως “ο μεγάλος χαμένος” της Εκπ/σης. Σκόπιμη παράλειψη (;) που όμως μας οδήγησε στη σημερινή κατάπτωση αξιών και στη διαμόρφωση μιας “μαλθακής” στάσης ζωής. Η οικονομική κρίση δεν θα αργούσε.
ΜΕ ΠΡΟΕΞΑΡΧΟΥΣΑ, σήμερα, την αμφισβήτηση σε κάθε τι που εκπορεύεται από το παλιό πολιτικό σύστημα, βρισκόμαστε ευάλωτοι σε κάθε είδους “σωτήριου” δήθεν φασισμού. Ετσι: «… η κρίση αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος -λέει η  Πανεπιστημιακός κα Κουλούρη Χριστίνα (3)- και η απαξίωση των πολιτικών(ιδιαίτερα μάλιστα των μεγάλων κομμάτων εξουσίας) άνοιξε το δρόμο για να δημιουργηθούν κόμματα που όχι απλώς τοποθετούνται στην Ακρα Δεξιά, αλλά σε ένα ριζοσπαστικό δεξιό εξτρεμισμό, που χλευάζει τη δημοκρατία και τους θεσμούς της. Σήμερα, η φασιστική Δεξιά τοποθετείται με σαφήνεια εναντίον της «δικτατορίας του κοινοβουλευτισμού», αξιοποιώντας την οργή και τα συναισθήματα που εκδηλώθηκαν από τους “αγανακτισμένους”. Στόχος είναι η κατάλυση του Κοινοβουλίου και του δημοκρατικού πολιτεύματος, το οποίο θεωρείται “παρηκμασμένο”. Φοβάμαι-συνεχίζει η ίδια- ότι οι δυνάμει ψηφοφόροι της Χρυσής Αυγής δεν συνειδητοποιούν την ιδεολογική ταυτότητα αυτού του κόμματος ούτε τη βίαιη ανατροπή της δημοκρατίας που πρεσβεύει. Είναι εγκλωβισμένοι σε μία απλουστευτική όσο και πειστική αναπαράσταση του “κακού”: αφενός, μεν, οι μετανάστες, οι οποίοι έχουν μετατραπεί σε αποδιοπομπαίο τράγο για τα δεινά που προκαλεί η οικονομική κρίση ∙αφετέρου, δε, οι πολιτικοί, που “πρόδωσαν” και “ξεπούλησαν” την Ελλάδα. Στόχος να απαλλαγούμε και από τους δύο…»
ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ κρίσεις, βέβαια, των εθνών έρχονται και παρέρχονται. Αντίθετα, τα αποστήματα της δημοκρατίας (φασισμός, ναζισμός, δικτατορίες/χούντες, τυραννίες, απολυταρχίες), όταν σκαρφαλώσουν στην εξουσία, δεν ξεγαντζώνονται εύκολα από αυτήν παρά μόνο με εθνικές τραγωδίες.
Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ στην Ελλάδα είναι σχετικά πρόσφατος, η δε ιστορία του άγνωστη. Υπάρχουν ακόμη στη ζωή άτομα που θυμούνται και ιστορούν τα πάθη της χιτλερικής, της αιματοβαμμένης “σιδηράς” περιόδου (1940 – 1944), των θηριωδιών του ναζισμού στην Κρήτη. Εστω και με τη λογοτεχνική ματιά της ανάλαφρης και γλαφυρής πένας μιας “κρητικοποιημένης” ξένης, της Κορίνε Φαλαγκάρη, που ζει στον τόπο μας δεκαετίες τώρα, παίρνουμε μια μικρή γεύση:
«… Λίγο αργότερα πίνεις την πρώτη σου ρακή. Κάθεσαι κοντά στους άντρες στο καφενείο. Μιλούν για την πατρίδα, τη γενέθλια γη, για εχθρούς και κινδύνους. Ο πατέρας λέει: «…ο άνθρωπος είναι άνθρωπος μόνο αν είναι ελεύθερος. Αυτή η  γη, γιε μου, είναι η ελευθερία μας.» Φυσικά δεν έχεις ιδέα για όλα αυτά τα μνημεία σε αμέτρητα χωριά, με ατέλειωτες σειρές από ονόματα και αριθμούς. Κάποτε μια γριούλα, που τώρα είναι ακόμα η μικρή σου αδελφή, θα δείξει ένα απ’ αυτά με το μπαστούνι της -φρέσκα λουλούδια σ’ ένα βάζο. (…) Τα βουνά σε προστατεύουν από την κάψα. Αλλά στις πλαγιές τους σκαρφάλωσαν απόψε τα ατσάλινα τέρατα πάνω σε ερπύστριες – αυτές κι αν είναι ρόδες!
«Και τώρα στέκονται εκεί αγόρια, μόλις λίγα χρόνια μεγαλύτερα από σένα, με στολές άλλης χώρας. Στη μύτη σου μια οσμή που δεν έχεις μυριστεί ξανά. Η μπόχα του φόβου. Πολλού μαζεμένου φόβου, γιατί οι περισσότεροι των χωριανών οδηγήθηκαν εδώ. Και η Μαρία, κι από σας τους οχτώ, οι έξι. Ο πατέρας σου στέκεται δίπλα σου. Δε μιλάει. Οταν με ένα “κλικ” οπλίζουν τα τουφέκια, ακούς από μακριά το σκούξιμο του σκύλου σου. Ξέρεις, ότι τώρα μαζεύεται κουβάρι από το φόβο του θανάτου, με την ουρά ανάμεσα στα παράλυτα σκέλια του. Απ’ το πλάι βλέπεις τον πατέρα σου να ορθώνεται, περήφανα. Και βάζει το χέρι του στον ώμο σου. Κοιτάζεις ψηλά. Τον βλέπεις, να ’τος. Για τελευταία φορά. Κι ύστερα μόνο θόρυβος, πολύς σαματάς μες στο κεφάλι σου. Αυτό είναι διαφορετικό απ΄ αυτό που έλεγε ο μπαμπάς. Τώρα πέφτεις … και δεν ξανασηκώνεσαι.
Οταν σβήνει το ποδοβολητό από τις μπότες, η αδελφή σου σκαρφαλώνει από τη κουφάλα της ελιάς στην πλατεία. Ετσι λεπτή που είναι, χωρούσε άνετα εκεί μέσα. Γονατισμένη δίπλα σου βλέπει στα μάτια σου, προτού τα κλείσει, τον αντικατοπτρισμό του αετού» (4)
ΝΑΙ! Η Ιστορία δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια αέναη σύγκρουση δυο κόσμων, δυο πολιτισμών: του επίδοξου κατακτητή και του υπερασπιστή της πατρώας γης∙του αγέρωχου, δημοκρατικού, φιλελεύθερου, δημιουργικού κι ανήσυχου πνεύματος, με το σκοτεινό, σιδερόφρακτο, βίαιο, ανελεύθερο και δυναστικό πνεύμα της σκλαβιάς. (28/10/13)

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
-(1)Κάθε μορφή ολοκληρωτισμού -σύμφωνα με τον Μπαμπινιώτη, στο Λεξικό του (σελ. 1872)- συνδέεται άρρηκτα “με τη βία, την καταδίωξη των αντιφρονούντων, τις αυθαίρετες διακρίσεις, με ιδεοληψίες και παραλογισμούς που αποβαίνουν εις βάρος της ελευθερίας, της σκέψης και της ίδιας της ζωής μεγάλων ομάδων ανθρώπων ή και ολόκληρων εθνών”. Επομένως, η δολοφονία του νεαρού Π. Φύσσα ήταν “ιδεολογικά” προγραμματισμένη από τη “Χ.Α.”
-(2) Φασισμός – ναζισμός (fascismo, nazisme): ιδεολογία και πολιτικό σύστημα εθνικιστικού (ή εθνικοσοσιαλιστικού) και ολοκληρωτικού χαρακτήρα. Ο φασισμός εγκαθιδρύθηκε στην Ιταλία από τον (duce) Μουσολίνι το 1922. Κατ΄επέκταση “φασισμό” ονομάζουμε οποιαδήποτε παρόμοια ιδεολογία ή πολιτικό σύστημα, όπως ήταν ο ναζισμός στη Γερμανία του Χίτλερ:[ na(tional) + so(zi)alismus) =nazi= εθνικοσοσιαλισμός]. Η έννοια “φασισμός” σήμερα συσχετίζεται με την οποιαδήποτε μορφή βίας και καταπίεσης που ασκείται σε άτομα ή ομάδες.
-(3) Χριστίνα Κουλούρη, καθηγήτρια Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας (Πάντειο Πανεπιστήμιο), στο “Επικίνδυνη απουσία μνήμης” (Το Βήμα, 29/04/2012).
-(4) Henk Van der Walle – Κορίνε Φαλαγκάρη, “Kalimera Pefki”- Εικόνες ζωής της Κρήτης – A look inside Crete, Οι αετοί (απόσπασμα), σελ. 68-69, Τυποκρέτα – Μύστις, 2012)