– (Tης Αγίας Τριάδας) Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Αγίας Τριάδος των Τζαγκαρόλων -που γιόρταζε προχθές- αποτελεί ένα σπάνιο αρχιτεκτονικό εκκλησιαστικό μνημείο, πραγματικό κειμήλιο της Ορθοδοξίας. Είναι κτισμένη σε ένα ήσυχο μέρος του Ακρωτηρίου, περίπου 15 χιλιόμετρα μακριά από τα Χανιά, κοντά στο αεροδρόμιο της πόλης. Αποτελεί μια αριστουργηματική αρχιτεκτονική σύλληψη των Ενετών αρχόντων Ιερεμία και Λαυρέντιο Τζαγκαρόλο, που έζησαν τον 17ο αιώνα. Το μοναστικό συγκρότημα απέκτησε τη σημερινή του μορφή (φωτ.) κατά τον 19ο αιώνα, όταν ολοκληρώθηκε η κατασκευή των τρούλων του καθολικού, του ηγουμενείου και της σπουδαίας Ιερατικής Σχολής στην ανατολική πτέρυγα. Αποτελεί ένα από τα αξιολογότερα επισκέψιμα αρχιτεκτονικά μνημεία του νομού, αλλά και της Κρήτης. Είναι ένας σημαντικότατος “τόπος” ορθοδόξου προσκυνήματος για τους εραστές του θρησκευτικού τουρισμού.
– (Επιτύμβιο) Τα σλόγκαν που συναντά κανείς γραμμένα στους χανιώτικους τοίχους, εκτός από την “ιστορία”, τους καημούς και τα άγχη των συντακτών τους, κρύβουν και μια πικρή φιλοσοφική διάθεση. Οπως αυτή (φωτ.) που θέλει τον “συγγραφέα” να μιλά, δίκην επιτύμβιας στήλης, «για τα χαμένα νιάτα μας που θάφτηκαν άδικα σε αναμνήσεις». Αν το καλοσκεφτεί κανείς, έχει δίκαιο “ο φιλόσοφος”, αφού από το 2008 μέχρι σήμερα, τουλάχιστον δυο γενιές καταστράφηκαν επαγγελματικά. Τόσο με τα μνημόνια (οικονομική κρίση) όσο και με τον κορωνοϊό σήμερα (υγειονομική παγκόσμια κρίση). “Χαμένα νιάτα”, λοιπόν, “χαμένες”και οι αναμνήσεις.
– (Η Κάντανος) Στις 3 Ιουνίου 1941 οι Γερμανοί κατακτητές κατέστρεψαν εκ θεμελίων την Κάντανο και εκτέλεσαν 180 αμάχους κατοίκους της. Τους οποίους οι κατακτητές συνέλαβαν, ως αντίποινα, για τη σθεναρή αντίσταση που πρόβαλαν οι κάτοικοί της στη διάρκεια της Μάχης της Κρήτης (20-31/5/1941). Μετά το επαχθές έγκλημα πολέμου (εν ψυχρώ εκτέλεση άμαχων ομήρων) στο Κοντομαρί, οι Γερμανοί, με το ανοσιούργημά τους, κατέστησαν την Κάντανο έναν από τους “μαρτυρικούς” τόπους της χώρας. Η δικαίωση των αδίκως -παρά το διεθνές δηλαδή, περί πολέμου, δίκαιο- εκτελεσθέντων Καντανιωτών μαρτύρων, δεν ήλθε ποτέ. Κι ας πέρασαν κοντά 80 χρόνια. Εμειναν μόνο οι μαντινάδες και τα ποιήματα να μας θυμίζουν το τραγικό γεγονός. Εχει αυτό το χάρισμα ηρωισμού ο κρητικός λαός: να γράφει την ιστορία του τραγουδώντας την, μέσα απ’ τα δάκρυα και τον θρήνο, συνεχίζοντας έτσι το παλιό καλό δημοτικό ελληνικό τραγούδι (φωτ. 3):
«Φωνή και κλάημαν ήκουσα τση Κάντανος τον κάμπο
σε ποια μεριά τση Κάντανος, σε ποια μεριά του κάμπου;
Στ’ Ανισαράκι κλαίγανε τσι γιους των οι μανάδες
κλαίνε και στον Κουφαλωτό τσ’ άντρες των οι γυναίκες
που των αφήκαν ορφανά…».
