Σήµερα, γράφω, αυτή την ηµέρα, µε τις “αγαπησιάρικες µυρωδιές” που δηλώνουν υποσχετικά το… σίγουρο! Το σίγουρο της ωραίας γευστικής χαράς!
Έθιµο παλιό. Μέσα στη διάρκεια της Αποκριάς, η ευλογία και στο πιο φτωχό νοικοκυριό, να δοκιµάσει, έστω και λίγο, µεζεδάκι. Που θα µυρίσει την καθηµερινότητά µας µε τη µικρή γιορτινή “τσουκνοµυρωδική αίσθηση”.
Ο τίτλος σήµερα στις “Αφορµές” µου, είναι του Νίκου Σαραντάκου(*) και µου άρεσε πολύ η τόση γνώση του, γλωσσική και εθιµολογική για το θέµα, οπότε θα αντιγράψω δύο τρία πραγµατάκια για να µάθουµε, ή να θυµηθούµε, ή να… µυριστούµε.
…Η τσίκνα, εµφανίζεται στη γλώσσα µας στα µεσαιωνικά χρόνια, µε αρχαιότερη µαρτυρία στον Πτωχοπρόδροµο, που ο καηµένος, λιγουρευόταν τις µυρουδιές που έρχονταν από τον πλούσιο γείτονα «και πως πολλάκις των κρεών απολυόντων τσίκναν»! Υποθέτουν ότι η λέξη προήλθε από την αρχαία κνίσα, που σήµαινε το ίδιο, λέξη σηµαντική, αφού οι Θεοί του ∆ωδεκάθεου, απολάµβαναν ακριβώς την κνίσα από τις θυσίες. Η κνίσα, ίσως να έγινε σίκνα, µε αντιµετάθεση, και µετά τσίκνα µε τσιτακισµό.
…Θα αρχίσουµε το ψήσιµο από τα σουβλάκια. Είναι υποκοριστικό της σούβλας, η δε σούβλα, είναι δάνειο λατινικό (από το subula) λέξη που εµφανίζεται ήδη από τον 3ο αιώνα µ.Χ. στη γραµµατεία σε διάφορες περιγραφές βασανιστηρίων και που επικρατεί εκτοπίζοντας τον οβελό, που είναι η αρχαία λέξη.”
…Έχουµε και τις µπριζόλες στη σχάρα. Η µπριζόλα είναι δάνειο από το ενετικό brisiola από το ιταλικό braciola, που ανάγεται στο υστερολατινικό brasas, αναµµένα κάρβουνα.
…Τα λουκάνικα είναι λέξη της ύστερης αρχαιότητας δάνειο από τα λατινικά, από το likanicium, που θα πει ”αλλαντικό φτιαγµένο µε τον τρόπο των Λουκανών, οι οποίοι Λουκανοί, ήταν ένα παλαιό φύλο που ζούσαν στην περιοχή κάτω από τη Νάπολη”.
…Τώρα, τα παϊδάκια, ανάγονται στην αρχαία λέξη “παγίς” που πέρα από την παγίδα πήρε και τη σηµασία “οτιδήποτε στερεώνεται γερά” κι έτσι το παγίδιον, έφτασε να σηµαίνει το πλευρό”…
