«Ύστερα, από σιγά σιγά οι ντουφεκιές και οι φωνές λίγαιναν μέχρι που έπαψαν εντελώς. Και τότε ακούστηκε η φωνή του Στέφανου Χάλη, ζεστή σαν το Λιβυκό, τυραννισμένη σαν την Κρήτη και πανωραία σαν τη Λευτεριά να χαϊδεύει τον αέρα, τα δροσουλιασμένα μπουμπούκια, τη γαλάζια θάλασσα. “Πότες θα κάμει ξεστεριά, πότες θα φλεβαρίσει/ να πάρω το ντουφέκι μου, την όμορφη πατρώνα,/ να κατεβώ στον Ομαλό”… Έμεινε λιγάκι μετέωρη πάνω τους. Ο αδερφός του ο Βασίλης ένιωσε πως έτσι να ’κανε τα χέρια του, θα την έπιανε, και δίχως να το καλοσκεφτεί, πήρε το τραγούδι, για να τον μιμηθούν κι οι άλλοι με τις άγριες πολεμικές φωνές τους: “Πότες θα κάμει ξεστεριά…”». Από το διήγημα “Η εκδίκηση” του βιβλίου μου “Πότες θα κάμει ξεστεριά”, που εκδόθηκε το 2021 στην επέτειο των 200 χρόνων της Μεγάλης των Ελλήνων Επανάστασης, απ’ την εφημ. “Χανιώτικα νέα”, της οποίας είμαι τακτικός συνεργάτης, εδώ και 45 χρόνια, και του μοναδικού στο είδος του Μουσείου Τυπογραφίας, το παραπάνω απόσπασμα. Αντί προλόγου.
Φίλες και φίλοι. Καλώς βρεθήκαμε απόψε εδώ, στον ιστορικό και φιλόξενο χώρο της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών, με ωσεί παρόντες μεταξύ των άλλων, τον Άγγελο Σικελιανό και τον Νίκο Καζαντζάκη, που διετέλεσαν πρόεδροι της, και βέβαια τον Μάρκο Αυγέρη – μιας σκέψης δρόμος η απόσταση από εδώ, μέχρι τον επουράνιο Παρνασσό. Τιμή, τιμή μεγάλη για μένα η απονομή από κοινού με την Κρητικιά από μητέρα Άννα Φιλιώτου, του πρώτου βραβείου πεζού λόγου της φετινής χρονιάς από την Εταιρία μας. Και για την Κρήτη, που τη θέλει η μαντινάδα “νησί της λεβεντιάς” και “δασκάλα της λευτεριάς”. Μέγα το “Ωμέγα” του “ευχαριστΩ” μου, στον πρόεδρο μας Κώστα Καρούσο και στα μέλη του Δ.Σ. της, που εκτίμησαν μ’ αυτήν την ξεχωριστή διάκριση τα συγκεκριμένα εφτά διηγήματα ενός “γραφιά”, που επιμένει να δηλώνει δάσκαλος – λογοτέχνης και να περηφανεύεται πως κατάγεται από γονείς και παππούδες αγρότες – να φυτεύει δέντρα, κάθε λογής δέντρα η καλύτερή του.
Γεννήθηκα σ’ ένα χωριό 33 χιλιόμετρα από τα Χανιά, Νίππος τ’ όνομα του, στον ίσκιο της Μαδάρας, στις Ρίζες των πάντα ωραίων Λευκών Ορέων, με θέα τον Ψηλορείτη. Το αγαπημένο μου δέντρο, ένα κυπαρίσσι, δίπλα στα γονικά μου, που μου επαναλαμβάνει διαρκώς ότι όσο πιο βαθιά πηγαίνουν οι ρίζες μας τόσο η κορφή μας πηγαίνει τ’ αψήλου. Βρίσκομαι διαρκώς στον ίσκιο του: «Επιστρέφω στον ίσκιο του κυπαρισσιού μου/ Σταυροδένουμε μαζί τις μνήμες με τις ρίζες./ Τοξεύουμε τον ουρανό./ Λιχνίζουμε (με) τους όποιους ανέμους./ Λέμε καλησπέρα στο φεγγάρι,/ καλημέρα στον ήλιο». Τα που γράφω, μεταξύ των άλλων, στο τελευταίο ποίημα της 4ης ποιητικής μου συλλογής “Όπως το ψωμί” [“Στον ίσκιο του κυπαρισσιού μου” ο τίτλος του].
Μια βάρδια για μένα το γράψιμο, ένα μέρος της το συγκεκριμένο βιβλίο της “Ξεστεριάς”, που η κυοφορία του άρχισε στα μικράτα μου από τις ιστορίες που μου έλεγε η γιαγιά μου η Στυλιανίτσα, η μητέρα του πατέρα μου, δίπλα στην παρασιά τις χειμωνιάτικες νύχτες και είναι αφιερωμένο στη μνήμη του οπλαρχηγού των τελευταίων κρητικών επαναστάσεων, αδελφού του παππού μου του Κακατσαντώνη, Θεοκλή Νικ. Κακάτση. “Η καμπάνα”, “Το τέλος”, “Ζωή και θάνατος”, “Η εκδίκηση”, “Το χρέος”, “Ανάσταση” και “Ο εθελοντής”, οι τίτλοι των εφτά διηγημάτων. Ένα απόσπασμα από το πρώτο, δίχως σχόλια, σαν ένα ακόμα δείγμα γραφής. «“Να τουρκέψουμε! Να τουρκέψουμε!” φώναζαν δυνατά μερικοί, με πρώτο τον Λαδά. “Να τουρκέψουμε! Να τουρκέψουμε…”, έλεγαν δειλά δειλά οι μπιστικοί του Ξενοπάτερου. “Δεν θ’ αρνηθούμε τον Χριστό ό,τι κι ανέ γενεί”, φώναζαν μερικοί άλλοι. Ο παπα- Μανόλης έβλεπε πως έχανε το παιχνίδι. Κάθε μέρα αραίωναν αυτοί που του μιλούσαν. Και φοβόταν τα χειρότερα. Πως στο τέλος θα ΄καναν δίχως να τον λογαριάσουν. Κάτι έπρεπε να σκεφτεί…».
Φίλες και φίλοι, μια κρητική μαντινάδα, η πιο αγαπημένη από τις αγαπημένες μου, του Ανωγειανού λυράρη Βασίλη Σκουλά, ο επίλογος της αντιφώνησης μου. «Καράβι κάνω την καρδιά την πεθυμιά κατάρτι/ κι απλώνω σίγουρο πανί τον νου μου τον αντάρτη». Χαιρετώ σας κι αγαπώ σας!
Σημείωση: Το κύριο μέρος της αντιφώνησης μου στην τελετή απονομής του Α΄ βραβείου “Μάρκου Αυγέρη”, πεζού 2023,
από την Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών
(αίθουσα “Μιχαήλας Αβέρωφ”, προχθές, 7 Ιουνίου 2023).
