Μέχρι το 1928 στη Χαλέπα λειτουργούσε ένα Παρθεναγωγείο και ένα Αρρεναγωγείο. Μετά το 1929, το Παρθεναγωγείο θα μετονομαστεί σε 10ο Δ.Σ. και το Αρρεναγωγείο σε 9ο Δ.Σ.
Aπό το 1929 και τα δύο σχολεία θα λειτουργούν ως μεικτά σχολεία. Η Χαλέπα χωρίστηκε σε δυο περιφέρειες, μία για κάθε σχολείο. Το 10ο στεγαζόταν σ’ ένα παλιό κτήριο στην πλατεία Μεϊντανιού, δίπλα στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου που λειτουργούσε από τον καιρό της Τουρκοκρατίας. Εκεί φοίτησε ο Ελευθέριος Βενιζέλος, υπάρχει δε σχετική μαρμάρινη εντοιχισμένη πλάκα. Την Κυριακή 15 Δεκεμβρίου 1929, ημέρα της ονομαστικής του εορτής, μετά το τέλος της Δοξολογίας στην Ευαγγελίστρια, γύρω στις 10.30′, το εκκλησίασμα και οι Αρχές του τόπου, παρά την κακοκαιρία, προχώρησαν προς το κοντινό οικόπεδο όπου ήδη είχαν ξεκινήσει οι εργασίες θεμελίωσης. Μετά τον Αγιασμό, ο Γεν. Διοικητής Κρήτης Γ. Κατεχάκης, τοποθέτησε τον θεμέλιο λίθο, ο οποίος υπάρχει και σήμερα στο Δυτ. τοίχο του παλαιού κτηρίου. Το 1932, εγκαινιάζεται το νέο μεικτό 10ο Δ.Σ. στην πλατεία Ευαγγελιστρίας. Το σχολείο συμπεριλαμβάνεται στα νέα σχολικά κτήρια της Κυβέρνησης Ελ. Βενιζέλου, με υπουργό Παιδείας τον Γεώργιο Παπανδρέου. Αρχικά, το σχολείο ήταν 6/θέσιο και αργότερα προστέθηκαν 6 αίθουσες στο βορειοανατολικό μέρος του οικοπέδου και από το 1934 λειτουργούσε ως 12/θέσιο.
Στις 18 Νοεμβρίου 2016, δημοσιεύθηκε άρθρο του Κων/νου Κ. Κνιθάκη με τίτλο “Το Κατηχητικό Σχολείο της Ευαγγελιστρίας Χαλέπας και άλλες ιστορίες…” που αρχίζει: «Μπουμπουριές άνοιξε το επιτυχημένο άρθρο για την χορωδία Ευαγγελιστρίας, το οποίο δημοσιεύθηκε στα “Χ.Ν.”, πριν λίγες εβδομάδες. Μπουμπουριές… στον ιστό της Ιστορίας…». Μια φωτογραφία στην προμετωπίδα, αποτυπώνει με ευκρίνεια τα παιδιά του Κατηχητικού του έτους 1932-33 και ένα ωραίο πορτραίτο του Ελ. Βενιζέλου από κάτω. Ασφαλώς ο πατέρας του, Κώστας Κνιθάκης, ένας καλοκάγαθος καθηγητής της Εμπορικής Σχολής, που πηγαινοερχόταν -όπως θυμάμαι- με τη γκρίζα βέσπα του, θα του ανέφερε τα ονόματά τους. Φαίνεται όμως ότι λησμόνησε να αναφέρει το όνομα του συγγραφέα του κειμένου… Ας είναι. Το τελευταίο κείμενό του “Η μετανάστευση των πεταλούδων” ήταν ενδιαφέρον και εντυπωσιακό.
Παρά του ότι φοίτησα σε άλλα δύο σχολεία, το 8ο και το 5ο, οι τελευταίες τάξεις Ε’ και Στ’ στο 10ο, τα έτη 1946 – 1948, ήταν καθοριστικές.
Εζησα τις περισσότερες, ευχάριστες μα και δυσάρεστες, παιδικές μου αναμνήσεις.
Εκεί έκαμα τους πρώτους μου φίλους, πολλούς από τους οποίους και σήμερα διατηρώ. Ο διευθυντής μας, αλησμόνητος Σταύρος Κουρουπάκης, είχε άρτια επιστημονική και παιδαγωγική κατάρτιση, ήταν σεβαστός, αυστηρός και δίκαιος. Καταγόταν από το Λασίθι και είχε παντρευτεί τη Χαλεπιανή δασκάλα από το Μεϊντάνι Αιμιλία Γυπάκη. Κατοικούσαν στον όροφο του σχολείου που είχε άδειες αίθουσες. Πολλές φορές τον καλούσε ο γεν. επιθεωρητής Σιγάλας, στο Μέγαρο της Νομαρχίας που είχε το γραφείο του για συνεργασία. Κάποτε θυμάμαι γράφαμε διαγώνισμα Γεωγραφία και μας άφησε μόνους χωρίς επίβλεψη. Ε, κανείς δεν τόλμησε να αντιγράψει! Μια μέρα έκαμα καμιά ζαβολιά -δεν θυμάμαι τι ακριβώς- με καλεί στην έδρα και η φαρδιά ρίγα έπεσε αλύπητα στις παλάμες μου. «Παπά παιδί, διαόλου εγγόνι», μου λέει!
Τσιμουδιά εγώ. Ο κήπος μπροστά με τα λουλούδια, τις αλιτάνες, τα παρτέρια και τους φοίνικες, ήταν πάντα σκαμμένος και περιποιημένος. Εκεί κάναμε πολλά από τα μαθήματα της Φυσικής μας Ιστορίας.
Στο πίσω νότιο μέρος του σχολείου, ήταν, εκτός των άλλων, και όμορφες ομφαλοφόρες πορτοκαλιές. Τους πρώτους μικρούς φοίνικες, τις μουριές και τους ευκαλύπτους, είχαν μεταφέρει οι μαθητές από τα φυτώρια και το Αγροκήπιο Σούδας με τα πόδια με ενθουσιασμό στις πλάτες των. Ο υποδιευθυντής (είχε διατελέσει και διευθυντής το 1939-40) Κώστας Κωστουράκης ήταν άριστος γνώστης της εκκλησιαστικής και ευρωπαϊκής μουσικής. Είχε δημιουργήσει αξιόλογη παιδική χορωδία, εκτός βέβαια της σπουδαίας εκκλησιαστικής χορωδίας της Ευαγγελίστριας, για την οποία είχα εκτενώς ασχοληθεί στο προηγούμενο δημοσίευμά μου.
Το πατρικό του βρισκόταν στην οδό Πρίγκιπος Γεωργίου 55, που αργότερα μετονομάσθηκε σε 8ης Δεκεμβρίου, στου Μπόλαρη. Αργότερα, μετακόμισε στην οδό Χαλέπας 24, δίπλα στο κρεοπωλείο του Αντ. Μητσοτάκη. Από τους άλλους δασκάλους θυμάμαι τον πατέρα του αείμνηστου Γιάννη Κλωνιζάκη, Μάρκο, ένα σοβαρό και αξιοπρεπή Σελινιώτη.
Η Αργυρούλα Χαλακατεβάκη ψηλή, χαμογελαστή και πρόσχαρη. Η Αιμιλία συνήθως αυστηρή, δίδασκε στις μικρές τάξεις. Ακόμα τον κοντούλη Κοκοτσάκη και βέβαια την αγαπημένη μας επιστάτισσα “κυρία Χρυσώ”.
Ηταν ο πρώτος χρόνος από την απελευθέρωση του τόπου μας από τους Γερμανούς. Η πείνα, η έλλειψη τροφίμων και η κακοπέραση, ήταν διάχυτη παντού.
Στην ανατολική πλευρά του κτηρίου πριν τα δυο – τρία σκαλάκια που οδηγούσαν στο γυμναστήριο, είχε στηθεί ένα πρόχειρο παράπηγμα από λαμαρίνες, όπου σε μεγάλο καζάνι έβραζαν το γάλα από σκόνη, που πίναμε στο πρώτο διάλειμμα με τα αλουμινένια κύπελλα. Συγχρόνως, μας έδιναν να πιούμε μια κουταλιά μουρουνόλαδο για να δυναμώσουμε.
Με το ένα χέρι κλείναμε τη μύτη μας για να αποφύγουμε την αποκρουστική μυρωδιά και με το άλλο βάζαμε στο στόμα μιαν ασκελίδα πορτοκάλι ή σκέτη φλούδα, να πάει η αναγούλα κάτω! Κατά διαστήματα, μας έδιναν σε σελοφάν γαλέτες, σοκολάτες και καραμέλες. Oλα βοήθεια της ΟUΝRA από τις ΗΠΑ μιας και μας είχαν υπό την προστασία τους μετά το μοίρασμα των νικητών του άξονα, με τη συμφωνία της Γιάλτας, μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Νομίζω, είχαμε συμμαθητές υψηλού επιπέδου. Ο καλύτερός μας ήταν ο Δημήτρης Καστρινάκης, πάντα ενήμερος, ετοιμόλογος και ταχύς στην σκέψη. Εφυγε στην Αθήνα οικογενειακώς, έγινε Οικονομολόγος και δεν τον ξαναείδαμε. Ο Σήφης Μιχελογιάννης έκαμε λαμπρές σπουδές και έγινε ως γνωστόν Βουλευτής και επικεφαλής της ελληνικής Αντιπροσωπείας στο Συμβούλιο της Ευρώπης.
Ο Γιώργος Κατσουνάκης στρατιωτικός γιατρός, ο Κωστής Βασιλαντωνάκης οικονομολόγος – δ/ντής Τράπεζας, και άλλοι που δεν θυμάμαι τώρα.
Είχαμε και τις όμορφες κοπελιές, με κορυφαίες την Ρωρώ Λουλουδάκη, Αθηνά Μαρινάκη, Φωφώ Ματσαμά, Κατίνα Ανετάκη, Συμβουλάκη και άλλες.
Για τη σπουδαία σημερινή δ/ντρια του 10ου Δ.Σ. Μαρία Κληματσάκη και τους άξιους συνεργάτες της, θα αναφερθώ σε άλλο μου δημοσίευμα.
Οφείλω, τέλος, ευχαριστίες στον τότε πρόεδρο του Συλλόγου Γονέων & Κηδεμόνων του 10ου Δ.Σ. και Νηπιαγωγείου Ηλία Μπουζάκη, έγκριτο επιστήμονα, που είχε την ευγενή καλοσύνη να μου δώσει το ημερολόγιο που είχαν εκδώσει το 2010 και που περιέχει μοναδικές φωτογραφίες και ιστορικά στοιχεία του σχολείου.
Ευχαριστώ θερμά τον κ. Στέλιο Τζομπανάκη για το καταπληκτικό άρθρο του, που αφορά το ιστορικό σχολείο,10ο Δημοτικό Χανίων, που έχω την τιμή να διευθύνω …το σχολείο της καρδιάς μου…και πολλών συμπολιτών μας.Εύχομαι να είναι γερός και δυνατός και να συνεχίζει να μας δίνει τα φώτα του ,συμπληρώνοντας τις λαμπρές σελίδες του βιβλίου της ιστορίας του σχολείου.Τον ευχαριστώ και για τα καλά λόγια που εκφράζει για μένα και τους συνεργάτες μου, αλλά δηλώνω ότι τα αισθήματα είναι αμοιβαία.