Η επικαιρότητα του αποτρόπαιου πολέμου που διαδραματίζεται τούτες τις μέρες στη γη της Ουκρανίας πηγαίνει συχνά το μάθημα αλλού… Η πόρτα της σχολικής τάξης ανοίγει, η σκέψη αλαργεύει και η φρίκη του πολέμου μπαίνει απροκάλυπτα μέσα σε αυτήν και σκορπά ολόγυρα τις φρικτές της εικόνες… Τότε γεμίζει η ατμόσφαιρα με τις σπαρακτικές σκηνές ανθρώπινης απώλειας και αποχωρισμού, τις εικόνες των βομβαρδισμένων σχολείων των πόλεων φαντάσματα και του κατεστραμμένου μαιευτηρίου, όπου χτυπιέται ανελέητα η ζωή εν τη γενέσει. Αιωρούνται στην τάξη τα κενά βλέμματα των αθώων παιδιών στα καταφύγια του ολέθρου και τη διαπερνά ο ήχος των σειρήνων του πολέμου και το γοερό τους κλάμα στο δρόμο της προσφυγιάς. Εικόνες σκληρές, «ακατάλληλες για ανηλίκους» όπως θα λέγαμε άλλοτε, που είναι όμως μια ζωντανή πραγματικότητα καθώς ξεπροβάλλει καθημερινά μπροστά στα μάτια των παιδιών μέσα από τς οθόνες των υπολογιστών και της τηλεόρασης.
Και κάπως έτσι ανοίγει η συζήτηση μέσα στην τάξη για την αδικία και τη βαρβαρότητα του νέου αυτού πόλεμου στη μεγάλη γειτονιά της Ευρώπης που προκαλεί την ευαισθησία των παιδιών και συγκλονίζει τις ψυχές τους.
ΟΙ ΠΟΛΛΑΠΛΟΙ ΡΟΛΟΙ
Στο σημείο αυτό είναι καθοριστικός ο ρόλος του δασκάλου-εμψυχωτή, που καλείται να καλλιεργήσει την ενσυναίσθηση των παιδιών και να τους δώσει τη δυνατότητα να βγάλουν από μέσα τους τις σκέψεις και τα συναισθήματα τους. Μέσα από τον ίδιο δύσκολο ρόλο θα αποδεχθεί και θα ακούσει τις βαθύτερες ανησυχίες των παιδιών και θα βρει τον τρόπο και τις κατάλληλες μεθόδους διδασκαλίας για να απαλύνει τις εικόνες φρίκης που φωλιάζουν στις ψυχές τους, βοηθώντας τα, να διαχειρισθούν τα συναισθήματα τους. Καλείται επίσης ο εκπαιδευτικός αξιοποιώντας τον δύσκολο παιδαγωγικό του ρόλο να δώσει απαντήσεις με ειλικρίνεια και απλά λόγια, ανάλογα με την ηλικία των παιδιών στα οποία απευθύνεται, στα δύσκολα να απαντηθούν ερωτήματα τους, για το γιατί και το πώς συμβαίνουν όλα αυτά, σε ένα κόσμο που λειτουργεί με τους νόμους των σκληρών συμφερόντων μιας εύθραυστης παγκόσμιας ισορροπίας. Και δεν θα σταματήσει εδώ αλλά θα αναζητήσει τους παράγοντες και τα αίτια που οδηγούν τους λαούς σε πολέμους, θα συζητήσει με τους μαθητές του για το δίπολο πόλεμος και ειρήνη και θα εμβαθύνει στον τρόπο που λειτουργούν το διεθνές δίκαιο και στο ρόλο των διεθνών οργανισμών προετοιμάζοντας τους αυριανούς σκεπτόμενους ενεργούς πολίτες.
Ακόμα ο δάσκαλος- λειτουργός προετοιμάζει το έδαφος για την υποδοχή των παιδιών της προσφυγιάς και αυτού του ανελέητου πολέμου, ίσως και στο δικό τους σχολείο… Ποιος ξέρει; Συνακόλουθα δίνει με αυτό τον τρόπο ένα ξεχωριστό μάθημα ζωής σε όλα τα παιδιά της τάξης του για το ευμετάβολο της ανθρώπινης μοίρας και ένα πολύτιμο παράδειγμα αντιμετώπισης από την εκπαιδευτική κοινότητα των παιδιών που με τις όποιες ιδιαιτερότητες τους αγωνίζονται να συνυπάρξουν στην ποικιλόμορφη ατμόσφαιρα του σχολείου. Γνωρίζοντας επίσης ότι η διενέργεια του πολέμου δεν είναι άσχετη με τη γενικότερη ύφεση των ηθικών και ανθρωπιστικών αξιών ο εκπαιδευτικός θα ευαισθητοποιήσει τους μαθητές του ώστε να δείξουν έμπρακτα την αλληλεγγύη τους και τη συμπαράσταση τους προς τον δοκιμαζόμενο Ουκρανικό λαό.
ΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ
Προς την κατεύθυνση αυτή έχουν γίνει ήδη πολλές και αξιόλογες δράσεις από εκπαιδευτικούς, γονείς και μαθητές που εκφράζουν την αντίθεση τους στον πόλεμο αυτό με ποικίλους τρόπους έχοντας ευαισθητοποιηθεί από την πρώτη ημέρα της διεξαγωγής του εξαιτίας της γρήγορης πρόσβασης στην πληροφορία μέσω της σύγχρονης τεχνολογίας. Έτσι σχολεία από όλη την Ελλάδα και τον κόσμο αξιοποιώντας τη δημιουργικότητα των παιδιών και των εφήβων στέλνουν ευφάνταστα αντιπολεμικά μηνύματα ειρήνης και αλληλεγγύης με τους μαθητές να χρησιμοποιούν το σώμα τους ή τις τσάντες τους για να σχηματίσουν τα δικά τους δυνατά μηνύματα με πολλούς αποδέκτες. Ακόμα οι μαθητές σε μια διαθεματική προσέγγιση του προβλήματος, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα τους, εκφράζουν τα συναισθήματα τους μέσα από τις διάφορες μορφές τέχνης, γράφουν γράμματα στα παιδιά της Ουκρανίας, υψώνουν τη φωνή τους μέσα από κείμενα που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο και γίνονται μικροί ερευνητές συγκεντρώνοντας πληροφορίες για την ιστορία, την οικονομία και τον πολιτισμό των εμπλεκομένων περιοχών.
Παράλληλα πολλά σχολεία και σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων συγκεντρώνουν και αποστέλλουν ανθρωπιστικό υλικό σε βασικά είδη πρώτης ανάγκης, ενώ σε μια πιο δυναμική έκφραση μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικοί διαδηλώνουν στους δρόμους και τις πλατείες ανοίγοντας έτσι διάλογο με την κοινωνία για ένα θέμα σοβαρό που κανείς δεν έχει το δικαίωμα να το προσπερνά αδιάφορα και να σωπαίνει.
ΟΙ ΑΥΡΙΑΝΟΙ ΕΝΕΡΓΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ
Αξίζει να αναφέρουμε επίσης ότι αυτό το έντονο ενδιαφέρον της σχολικής κοινότητας για το θέμα του πολέμου στην Ουκρανία προδιαγράφει το νέο ενεργό κοινωνικό ρόλο που καλείται να διαδραματίσει το σχολείο στο πλαίσιο του οποίου δεν μπορεί και δεν πρέπει να παραμείνει αμέτοχο, ως φορέας κοινωνικοποίησης και πολιτικής αγωγής, στα προβλήματα της κοινωνίας που ολοένα πληθαίνουν. Ο ρόλος αυτός της εκπαίδευσης δεν εξαντλείται στη θεωρητική μόνο ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των παιδιών στα ζητήματα αυτά και στο αναγκαίο άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία ως προς αυτά τα σοβαρά κοινωνικά προβλήματα. Πρωτίστως είναι μία πρόταση διαχείρισης της σχολικής καθημερινότητας και των προβλημάτων αυτής στη βάση της δημοκρατικής επίλυσης των διαφορών που προκύπτουν με τη βιωματική προσέγγιση και την προσωπική εμπλοκή των μαθητών σε ένα κλίμα αμοιβαίου σεβασμού και αλληλοκατανόησης που θα προετοιμάσει τη διαμόρφωση των αυριανών ενεργών πολιτών που σέβονται τις αρχές και τις αξίες των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
