Το χανιώτικο πεντοζάλι

«Μαλεβιζιώτη ή πεντοζάλι;», τον ρώτησε.
Είχε βαρεθεί να κάθεται στη ροτόντα τόση ώρα. Το γαμήλιο γλέντι με κρητική μουσική καλά κρατούσε και ο κόσμος, συνάδελφοι του γαμπρού και της νύφης, ανεβοκατέβαινε στην πίστα. Το ζευγάρι είχε κάνει την καθιερωμένη βόλτα στα τραπέζια για να ευχαριστήσει τους καλεσμένους που είχαν έρθει από τα Χανιά και το Ηράκλειο.
«Μαλεβιζιώτη ή πεντοζάλι;», τον ξαναρώτησε.
Γύρισε το κεφάλι και είδε τον Κώστα, φίλο και συντοπίτη από τα Χανιά.
«Χανιώτικο πεντοζάλι, του Κιώρου με τα γνωστά γυρίσματα», απάντησε.
Πήγαν στην πίστα, παράγγειλαν στα όργανα, το βιολί με το λαούτο και πήραν θέση. Δειλά-δειλά κίνησαν από τα γύρω τραπέζια κι άλλα άτομα, άντρες και γυναίκες και οι δυο έγιναν τέσσερεις, δέκα, είκοσι. Ξεκίνησαν το χορό. Τα δέκα βήματα στο πεντοζάλι εναλλάσσονταν ρυθμικά από τα γυαλιστερά ανδρικά σκαρπίνια και τις ψηλοτάκουνες γυναικείες γόβες. Έριξε μια ματιά γύρω, κανείς δεν μιλούσε, όλοι αφοσιωμένοι στο χορό με ένα χαμόγελο ζωγραφισμένο στα χείλη.
Κι ενώ ο χορός εμαίνετο ο Κώστας με κομμένη την ανάσα του λέει: «Βλέπεις; Εδώ είναι τα μισά Χανιά, εγώ τους έφερα με ένα μικρό φορτηγό και τους υποσχέθηκα το χορό. Να ‘σαι καλά που με βοήθησες να τους ξεσηκώσουμε».
Κούνησε καταφατικά το κεφάλι του, καθώς τα περισσότερα πρόσωπα ήταν άγνωστα. Έλειπε κοντά τριάντα χρόνια από τον τόπο του και είχε χάσει την επαφή με το σήμερα. Κι όμως ήταν σαν να μην είχε λείψει στιγμή από την γενέθλια γη.
Τελικά ο τόπος γεννά τους ανθρώπους. Το χώμα του δίνει την υλική υπόσταση στο σώμα και ο τοπικός παραδοσιακός χορός, όταν ταιριάξει η περίσταση, ζωντανεύει τις μνήμες της λήθης που είναι χαραγμένες στην ψυχή.
Ο χορός κράτησε τρία λεπτά. Καμία σύσταση δεν έγινε, οι χορευτές δεν αντάλλαξαν κουβέντα. Στο γαμήλιο χοροστάσι ακολούθησε άλλος χορός. Όμως, η χαρά και η ικανοποίηση φαινόταν στα πρόσωπα των συγχορευτών που πήγαιναν στις θέσεις τους. Αυτή η μη λεκτική επικοινωνία, η κοινωνία της συμμετοχής στο κοινό τελετουργικό χοροδρώμενο γέμισε τις μπαταρίες της καρδιάς, καθώς οι λαβές των ώμων στο χορό έδεσαν τα σώματα στον κύκλο και η μουσική έδωσε το δικό της ρυθμικό παλμό.
Τα βήματα, η μελωδία κι ανάμεσά τους οι ψυχές…