Το χρονικό του χρόνου

Το αν υπάρχει πραγματικά ο χρόνος ή όχι είναι ένα καθαρά φιλοσοφικό ερώτημα. Γεγονός, όμως, είναι ότι από αρχαιοτάτων χρόνων ο άνθρωπος προσπάθησε να τον ορίσει.

Όπως αναφέρει στο σχετικό αφιέρωμα το sansimera.gr, στην αρχή, η μέτρησή του γινόταν με συσκευές που στηρίζονταν σε υλικά που ρέουν, όπως το νερό και η άμμος. Το βασικό χρονομετρικό όργανο όμως από την αρχαιότητα έως τον 16ο αιώνα ήταν το ηλιακό ρολόι, διαφόρων τύπων, που έδειχνε την ώρα με τη βοήθεια της σκιάς που δημιουργούσε ο ήλιος. Σταθμό στην τεχνολογία της χρονομέτρησης αποτέλεσε η κατασκευή του αστρολάβου, με τον οποίο προσδιοριζόταν η ώρα με ακρίβεια λεπτού. Μόλις τον 13ο αιώνα μ.Χ. επινοήθηκαν τα μηχανικά και ακολούθησαν τα ρολόγια με εκκρεμές.

Από το 17ο αιώνα άρχισε η καταλυτική επίδραση του χρόνου στις δραστηριότητες των δυτικών κοινωνιών. Όμως κάθε τόπος είχε ρυθμίσει ξεχωριστά την ώρα του και υπήρχε πρόβλημα για τους ναυτικούς, αφού ο καθένας χρησιμοποιούσε το μεσημβρινό του λιμανιού του για τον προσδιορισμό της θέσης του στους ωκεανούς που ταξίδευε.

Σε μια διεθνή σύσκεψη που έγινε στις 13 Οκτωβρίου του 1884 στην αμερικανική πρωτεύουσα, η Μεγάλη Βρετανία και οι ΗΠΑ ζήτησαν να υιοθετηθεί απ’ όλες τις χώρες ως πρωτεύων μεσημβρινός αυτός του Γκρίνουιτς, όπου λειτουργούσε το βασιλικό αστεροσκοπείο της Αγγλίας. Πριν απ’ αυτό είχαν ήδη προταθεί η Ιερουσαλήμ και η μεγάλη πυραμίδα της Αιγύπτου.

Τις επόμενες δεκαετίες ακολούθησαν αρκετές ακόμα βελτιώσεις: οι ΗΠΑ χωρίστηκαν σε χρονικές ζώνες το 1883, ολόκληρος ο κόσμος το 1884, και το 1915 καθιερώθηκε για πρώτη φορά διαφορετική ώρα για τους μήνες του χειμώνα. Ο χρόνος άρχισε να σφίγγει όλο και πιο δυνατά τη ζωή των ανθρώπων – και τα χέρια τους επίσης – από την ημέρα που εμφανίστηκαν τα ρολόγια χειρός…