Αξίζει νοµίζω να ασχοληθούµε µε τους ανθρώπους που για διάφορους λόγους προτιµούν να είναι µόνοι, και περισσότερο οι γυναίκες. Όµως να επισηµάνουµε ότι η µοναχική ζωή, δεν σηµαίνει καθόλου και αποµόνωση. Το γιατί µένει εργένισσα κάποια είναι δικός της λογαριασµός όπως και η όποια επιλογή του καθενός. Οι άνθρωποι που έχουν επιλέξει να ζουν µόνοι δε διαφέρουν σε τίποτα από τους άλλους που ζουν µε κάποιο ταίρι. Και στο αν τα έχουν καλά µε τον εαυτό τους, η συγκεκριµένη διαφορά δεν παίζει κανένα απολύτως ρόλο.
Ευτυχείς η όχι πάντως, οι εργένισσες και οι εργένηδες στην Ευρώπη του 2024 αυξάνονται και πληθύνονται ταχύτατα. Έρευνες αγοράς που έγιναν έδειξαν πως οι µοναχικοί πηγαίνουν δύο φορές συχνότερα στο εστιατόριο, εννιά φορές περισσότερο στο σινεµά, αγοράζουν η διαβάζουν ηλεκτρονικά τρείς φορές περισσότερα βιβλία, —-οι συγκρίσεις γίνονται σε σχέση µε τα ζευγάρια—διαθέτουν τελευταίου τύπου ηλεκτρονικές συσκευές, ταξιδεύουν συχνότερα και καταναλώνουν περισσότερα τυποποιηµένα τρόφιµα.
Το κοινωνικό στιλ, η κοινωνική συµπεριφορά της σύγχρονης εργένισσας σε τίποτα δεν µοιάζουν µε την καηµένη µοναχική ύπαρξη του παλιού καιρού. Έχει την δική της προσωπική ζωή, και η ερώτηση –µα.. πως και είσαι µόνη—είναι συχνή, όµως είναι στο χέρι της να µην απαντήσει η ν’ απαντήσει όπως εκείνη νοµίζει καλύτερα. Το σηµαντικό είναι να είστε γλυκιά, χαριτωµένη, έξυπνη, και ευχάριστη στην παρέα.
Η εποχή του γάµου είναι ιδιαίτερα φανερή στο Ελληνικό στερέωµα. Το φεµινιστικό κίνηµα και η σεξουαλική απελευθέρωση οδήγησαν για µία εικοσαετία το θεσµό του γάµου στην αυτοκαταστροφή του, ιδιαίτερα στις δυτικές χώρες –στην Ελλάδα µόνο ο θεσµός δεν καταργήθηκε—Έτσι όλος ο κόσµος ξαφνικά είχε αρχίσει να συζητάει για τα καλά του έγγαµου βίου, για την ανάγκη ενός σταθερού συντρόφου, όµως αρκετές γυναίκες πιστεύουν ότι ο Έρωτας είναι καλύτερος και πιο ροµαντικός όσο είναι ανεξάρτητος.
Στα 40 τους χρόνια οι γυναίκες κατά 90% έχουν στο παρελθόν τους η ένα διαζύγιο η µια τουλάχιστον συµβίωση. Και επειδή µε τα σηµερινά δεδοµένα φαίνονται πολύ µικρότερες είθισται να αντιµετωπίζουν ταχτικά την επίµαχη ερώτηση: τόσο γλυκιά κοπέλα πως και είσαι µόνη? Υπόψη ότι το µόνη δεν συνεπάγεται αυτοµάτως και την παντελή απουσία αρσενικού στη ζωή σας. Μπορεί να εµφανιστήκατε κάπου µόνη αλλά να διαθέτετε και ένα πολύ ροµαντικό έρωτα, ο οποίος είτε δεν είχε διάθεση είτε είχε άλλες κοινωνικές υποχρεώσεις. Συνηθέστερα, αυτός η αυτή που σας απευθύνει τις ερωτήσεις, έχει προσεγγίσει το έδαφος µε το προκαταρτικό «είστε παντρεµένη?». Εάν είστε παντρεµένη και απλός κυκλοφορείται µόνη, δε χρειάζεται να νιώσετε άσχηµα. Αν δεν είστε και νοιώθετε κάπως άσχηµα µε την ερώτηση, δε χρειάζεται να φανείτε πολύ ευγενική. Εξάλλου είναι µια µάλλον αγενής ερώτηση. Εκτός και αν τίθεται από άτοµο του αντίθετου φύλλου µε µάλλον ερωτικές προθέσεις οπότε… συζητιέται.
Η φράση (είστε µόνη) δεν ηχεί όµορφα στ’ αυτιά µιας γυναίκας που έχει πάνω της τρείς η και περισσότερες δεκαετίες, γιατί της δίνει κατ’ αρχήν µε πλάγιο τρόπο να καταλάβει πως ο-η ερωτών κατάλαβε ότι είναι ελεύθερη. Το µόνη παραπέµπει σε κάτι ερηµικό και στενάχωρο, φέρνει στο µυαλό την εικόνα µιας γυναίκας αποµονωµένης, καθισµένης τα βράδια µπροστά σε µια τηλεόραση η σκυµµένη πάνω από το κινητό µ’ ένα µοναχικό ποτό πάνω στο τραπεζάκι πλάι της. Με λίγα λόγια παραπέµπει σε θλιβερές καταστάσεις που όµως για κανένα λόγο δεν υφίστανται. Το ίδιο συµβαίνει και µε το »παντρεµένη αλλά κανείς δεν το λαµβάνει υπόψη του. Επίσης το παντρεµένη θα µπορούσε να παραπέµπει σε µοναχικές βραδιές µπροστά στον υπολογιστή η έστω στην τηλεόραση η και το σύζυγο να κοιµάται στη διπλανή πολυθρόνα. Παραπέµπει σε οικογενειακά γεύµατα µε πεθερικά και όλους τους συγγενείς, σε τυπικές και επαναλαµβανόµενες συγκρούσεις, κουβέντες και συζητήσεις, σε λογαριασµούς, σε µαγειρικές, και σε όλες τις δουλειές του σπιτιού και όχι µόνο. Και µε αυτό τον ρυθµό, ελάχιστοι γάµοι διέπονται από ένα διαρκές πνεύµα ανανέωσης και ελαφράδας.
Ο γάµος µπορεί να θεωρείτο πανάκεια για τις γυναίκες πριν 30-40, χρόνια σήµερα όµως δεν είναι. Είναι απλά µια κατάσταση την οποία η γυναίκα µπορεί να επιλέξει η να απορρίψει.
Πριν τριάντα σαράντα χρόνια, µια γυναίκα ανύπαντρη στα 28,30,35 η και περισσότερα χρόνια, ήταν «γεροντοκόρη» είχε µείνει στο ράφι, ήταν µόνη και έρηµη, ζούσε µε τους γονείς της, και γενικά το κοινωνικό περιβάλλον της την αντιµετώπιζε µε κάποιο οίκτο. ∆εν είχε καριέρα ούτε µέλλον µπροστά της, δεν έβγαινε έξω τα βράδια, και αν οι συνοµήλικές της είχαν σχεδόν όλες παντρευτεί, δεν είχε φίλες. Σήµερα η γυναίκα µπορεί να είναι παντρεµένη η ανύπαντρη, χήρα η χωρισµένη και… ευτυχής.
Κατά πάσα πιθανότητα το ότι δεν συνοδεύεται είναι καθαρά δικό της θέµα, δική της επιλογή. Ξέρει τη σηµαίνει µοναξιά αλλά αυτό το ξέρει εξίσου καλά και µια παντρεµένη. Μπορεί να έχει µια πολύ όµορφη καριέρα, µια καλή δουλειά, πολλές παρέες, φίλους φίλες, χόµπι, και έναν σύντροφο εάν το επιθυµεί. Οι συνθήκες έχουν αλλάξει γιατί λοιπόν δεν αλλάζουν οι παλιές νοοτροπίες και οι ερωτήσεις? Γιατί οι γυναίκες εξακολουθούν να νοιώθουν αµήχανα όταν κάποιοι τις ρωτούν αν είναι παντρεµένες η όχι και εάν όχι πως γίνεται και είναι µόνες.?
Κοινωνική συνήθεια, κεκτηµένη ταχύτητα, αφέλεια, πολλές φορές και µια δόση κακίας µπορεί να κρύβεται πίσω από τέτοιου είδους ερωτήσεις.
Αν έχετε βρεθεί στη θέση της µόνης γυναίκας, θα ξέρετε πολύ καλά ποιες είναι οι συνθήκες της ζωής σας: ίσως µια σχέση που µόλις τελείωσε µπορεί να είναι η αιτία της προσωρινής µοναξιάς. Έχετε βρεθεί απότοµα στη θέση του εξωτερικού παρατηρητή όσον αφορά µια σχέση και αυτό σας στεναχωρεί. Όµως να ξέρετε ότι πάρα πολλές παντρεµένες γυναίκες βρίσκονται επίσης στη δική σας θέση, η πως τις ροµαντικές ιστορίες τις παρακολουθούν πάρα πολλές παντρεµένες γυναίκες. Πως το ροµάντζο µε άλλα λόγια, δεν είναι συνώνυµο του γάµου ούτε καν της µόνιµης σχέσης. Όταν είστε µόνη, µπορείτε να κάνετε ότι σας προστάζει η διάθεσή σας. Να κοιµηθείτε µε τη φόρµα η µε τις σατέν πιτζάµες, να µείνετε µε την ρόµπα η να ντυθείτε πολύ προσεγµένα σαν να επρόκειτο να βγείτε έξω, και πολλά άλλα που θα θέλατε. Λένε ότι η µοναξιά είναι συνώνυµη της ελευθερίας. Μιας ελευθερίας κινήσεων και επιλογών. ∆εν είναι παράλογο να νοιώθεις πολλές φορές πως η παρουσία κάποιου άλλου—έστω και πολύ δικού σου και αγαπηµένου—σε καταπιέζει. Ακόµα και όταν δε σου δίνεται η ευκαιρία να µείνεις τελείως µόνη, επιδιώκεις να δηµιουργήσεις ένα δικό σου χώρο το <άδυτό σου> το καταφύγιό σου, όπου κανένας δεν µπορεί να µπει, όπου κανένας δεν έχει το δικαίωµα να ενοχλήσει.
Μόνη λοιπόν από επιλογή. Πολλές γυναίκες µε καριέρα επιλέγουν να µένουν µόνες. Οι ίδιες υποστηρίζουν ότι οι άντρες τις έχουν απογοητεύσει, όµως συµβαίνει κάτι τέτοιο η απλώς δεν θέλουν να κάνουν παρέα µε κάποιον που δεν προέρχεται από τον κύκλο που επιθυµούν? Σήµερα όλο και περισσότερες γυναίκες κυριολεκτικά διαπρέπουν στην επαγγελµατική τους ζωή. Έτσι έχουν την ευχέρεια να βρουν κάποιον καλύτερο από εκείνες σε όλους τους τοµείς
Οι ανεξάρτητες απελευθερωµένες γυναίκες µόνες λοιπόν και οι γνωριµίες από τα ηλεκτρονικά µέσα είναι επικίνδυνες, και το σηµαντικότερο οι στατιστικές δείχνουν ότι δεν υπάρχουν και πολλές πιθανότητες επιτυχίας. Παλαιότερα, οι κυρίες µε τα κρινολίνα, σκηνοθετούσαν πότε και σε ποιο δροµάκι θα γλιστρήσουν για να τις βοηθήσει να σηκωθούν ο κύριος µε το κοµψό κουστούµι, το ηµίψηλο καπέλο και το µπαστουνάκι, όµως σήµερα τα πράγµατα έχουν αλλάξει πάρα πολύ. Γι’ αυτό πάρτε τα πράγµατα στα χέρια σας, και εάν βέβαια θέλετε πείτε όχι στη µοναξιά. Βγείτε έξω, περπατήστε περιπλανηθείτε έτσι δίχως σοβαρό λόγο, πηγαίνετε σε µέρη όπου υπάρχει πολύς κόσµος γιατί πολλές φορές η τύχη βρίσκετε εκεί που δεν την περιµένετε.
Τελειώνοντας αφιερώνω σε όλες τις γυναίκες που είναι µόνες για διάφορους λόγους ένα µικρό απόσπασµα από το ποίηµα του Γιάννη Ρίτσου
( Σονάτα του Σελινόφωτος) « Το ξέρω πως καθένας µονάχος πορεύεται στον έρωτα, µονάχος στη δόξα και στο θάνατο. Το ξέρω. Το δοκίµασα, δεν ωφελεί. Άφησέ µε να ‘ρθω µαζί σου.»
*Η Ελευθερία Κατσιφαράκη είναι συντ. δηµοσιογράφος
