Το δικαίωμα της εννιάχρονης Εκπαίδευσης και η περίπτωση της Γαύδου

Η άρνηση της πολιτείας να λειτουργήσει τμήμα Γυμνασίου στην ακριτική Γαύδο την τρέχουσα σχολική χρονιά, έστω και για δύο μαθητές, καταστρατηγεί το κατοχυρωμένο δικαίωμα των απανταχού Ελληνοπαίδων για ίσες ευκαιρίες στην Υποχρεωτική εννιάχρονη εκπαίδευση.

Η ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΝΝΙΑΧΡΟΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Και αυτό γιατί σύμφωνα με το άρθρο 16, παράγραφος 2 και 3 του Συντάγματος:Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του κράτους, ενώ τα έτη υποχρεωτικής φοίτησης δεν μπορεί να είναι λιγότερα από εννέα. Υπό την έννοια αυτή καμία νομική διάταξη που αναιρεί τη δυνατότητα αυτή δεν μπορεί να αναστείλει αυτή τη συνταγματική υποχρέωση της πολιτείας, όσο μικρός και αν είναι ο αριθμός των παιδιών λόγω των ειδικών τοπικών συνθηκών, που δικαιούνται να παρακολουθήσουν τη βαθμίδα αυτή.
Είναι χαρακτηριστικό επίσης ότι στην Ελλάδα με το νόμο 309/1976 θεσμοθετήθηκε η εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση για όλα τα ελληνόπουλα. Επίσης στη συνέχεια προκειμένου να αντιμετωπισθεί ουσιαστικά το φαινόμενο της σχολικής διαρροής από το Δημοτικό και το Γυμνάσιο με το νόμο 1566/85(άρθρο 2, παρ. 3), αλλά και πρόσφατα με το νόμο 4871/2021, (άρθρο 88, παρ.3) καθιερώθηκαν ποινικές κυρώσεις για όσους έχουν την επιμέλεια των ανηλίκων και παραμελούν την υποχρέωση αυτή.
Παρατηρούμε, δηλαδή, από τη μια την πολιτεία να αρνείται η ίδια να εκτελέσει τη συνταγματική της υποχρέωση και από την άλλη να τιμωρεί τον γονέα σε περίπτωση που ο ίδιος καταπατήσει το δικαίωμα του παιδιού του στη μόρφωση.
Είναι επίσης χαρακτηριστικό πως ό,τι ισχύει για το νηπιαγωγείο και το δημοτικό θα πρέπει να ισχύσει και και για το Γυμνάσιο, αφού και αυτό ανήκει στην εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση που είναι ενιαία.
Το γνωρίζει αυτό καλά το Υπουργείο που όμως δεν εκτελεί την υποχρέωση αυτή, ενώ ταυτόχρονα η πολιτική του ηγεσία καυχιέται για το αυτονόητο, δηλαδή για τη λειτουργία 79 δημοτικών και 267 νηπιαγωγείων στα ακριτικά νησιά που λειτουργούν με λιγότερο από πέντε μαθητές, κάνοντας το ελάχιστο που μπορεί να κάνει για αυτά.
Ωστόσο το Υπουργείο Παιδείας, δια στόματος του Γενικού γραμματέα , Αλεξάνδρου Κόπτση σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ, στην προσπάθεια του να υπεραμυνθεί των θέσεων του μιλάει για διαφοροποίηση από τις θέσεις του σε περίπτωση που ικανοποιήσει το καθολικό αίτημα των κατοίκων της Γαύδου για τη δημιουργία Γυμνασίου, χωρίς να μας αναφέρει και πού αλλού δεν πράττει αυτό που οφείλει να πράξει με βάση τη συνταγματική επιταγή.
Τονίζει ακόμα ότι για τη λειτουργία του Γυμνασίου « απαιτούνται οκτώ με εννέα εκπαιδευτικοί γιατί υπάρχουν μαθήματα ειδικότητας», ενώ επισημαίνει επίσης ότι «δεν μπορούν να παραλειφθούν μαθήματα γιατί καταστρατηγείται το ωρολόγιο πρόγραμμα και το καταστατικό, με όλους εμάς τους εκπαιδευτικούς να αναρωτιόμαστε πόσες φορές το ίδιο το Υπουργείο Παιδείας έχει παραβιάσει το καταστατικό με την απουσία βασικών μαθημάτων και ειδικοτήτων εκπαιδευτικών στο ωρολόγιο πρόγραμμα των σχολείων.
Επίσης δήλωσε ο γενικός Γραμματέας ότι «…θα είναι αμφίβολο να βρεθούν οι απαραίτητοι εκπαιδευτικοί και ακόμα και αν βρεθούν θα υπάρχει πρόβλημα στις μετακινήσεις του» με όλους εμάς να αναρωτιόμαστε πώς βρέθηκαν εκπαιδευτικοί στο παρελθόν, όταν λειτούργησε ξανά το Γυμνάσιο Γαύδου ως παράρτημα του Γυμνασίου Σφακίων, αλλά και αν για τους καθηγητές ισχύει κάτι ιδιαίτερο σχετικά με τις μετακινήσεις τους που δεν ισχύει για τους δασκάλους που μετακινούνται ήδη στα Ακριτικά νησιά.
Έκπληξη επίσης προκαλεί το γεγονός ότι το Υπουργείο Παιδείας δεν αξιοποιεί και τις δυνατότητες της τηλεκπαίδευσης την οποία «αγιοποίησε» την περίοδο της πανδημίας, όπως γίνεται σε δυσπρόσιτες περιοχές σε πολλές χώρες του κόσμου, συμπληρωματικά στο πλαίσιο ενός μεικτού συστήματος που εξασφαλίζει τη φυσική παρουσία τουλάχιστον δύο βασικών ειδικοτήτων (ενός φιλολόγου και ενός Μαθηματικού) οι οποίοι θα συντονίζουν και την τηλεκπαίδευση στα υπόλοιπα μαθήματα. Στο σημείο αυτό, βέβαια, να διευκρινίσουμε ότι καμία τηλεκπαίδευση δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη φυσική παρουσία του εκπαιδευτικού και τον καταλυτικό ρόλο της παρουσίας του ιδιαίτερα σε αυτές τις περιοχές.

ΕΙΝΑΙ ΛΥΣΗ ΤΟ ΕΠΙΔΟΜΑ;

Η πρόταση να ενισχυθεί οικονομικά η οικογένεια και να της δοθεί επίδομα (αλήθεια γίναμε χώρα επιδομάτων τελευταία…) για να συνεχίσουν τα παιδιά τη φοίτησή τους στην Κρήτη σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί λύση για το μέλλον του ακριτικού νησιού, ακόμα και αν χρησιμοποιηθούν τα υπαρκτά παιδαγωγικά επιχειρήματα που όμως κατά την άποψη μου δεν μπορούν να υπερτερήσουν των άλλων σοβαρών κοινωνικών, οικογενειακών και εθνικών λόγων για τους οποίους πρέπει να λειτουργήσει το Γυμνάσιο στο νησί, έστω και ως μήνυμα στα νέα ζευγάρια που θα επιθυμήσουν στο μέλλον να κατοικήσουν στα ακριτικά νησιά. Ειδικότερα μάλιστα αυτό δεν μπορεί να συμβεί από τη στιγμή που η μητέρα των παιδιών αρνείται να το πράξει χρησιμοποιώντας τα δίκαια επιχειρήματά της για την παραμονή της οικογένειάς της στο νησί και τονίζοντας«ότι η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική και το κράτος οφείλει να την εξασφαλίζει και όχι να ξεσπιτώνει οικογένειες.»
Είναι επίσης σωστή, κατά την άποψη μου και η δημόσια παρέμβαση του Μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου κ.κ. Αμφιλοχίου με την οποία τάσσεται κατά της θέσπισης επιδόματος για τις οικογένειες ακριτών που αναγκάζονται να ξεριζωθούν από τον τόπο τους για εκπαιδευτικούς λόγους επισημαίνοντας πως μια τέτοια προοπτική καταργεί κάθε κίνητρο παραμονής των ακριτών στα σύνορα.

Η ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΛΥΣΗ

Η λύση, λοιπόν είναι να λειτουργήσει με όλες τις δυσκολίες που υπάρχουν Γυμνάσιο στο νησί από φέτος με τη μορφή του κατεπείγοντος, αφού χάθηκε πολύτιμος χρόνος από τότε που ο Δήμος Γαύδου έκανε αίτημα στις 12-01-2022 προς το Υπουργείο Παιδείας με κοινοποίηση στην πρόεδρο της Δημοκρατίας για την ίδρυση Γυμνασίου.
Αυτή τη λύση οφείλει να προτείνει κατά την άποψή μου και η πρόεδρος της Δημοκρατίας αξιοποιώντας το θεσμικό της ρόλο η οποία, ας σημειωθεί, ανακηρύχτηκε επίτιμος δημότης της Γαύδου κατά τη φετινή επίσκεψή της με την ευκαιρία του εορτασμού των Θεοφανείων στο νησί. Χαρακτηριστική είναι μάλιστα και η δήλωσή της κατά την επίσκεψη της αυτή ότι κάθε φορά που επισκέπτεται ένα ακριτικό νησί νιώθει ότι η καρδιά του Ελληνισμού χτυπάει πιο δυνατά, πως κάθε πράξη και κάθε λέξη μετρούν διπλά.

*Η Μαρία Μαράκη είναι φιλόλογος και πρώην λυκειάρχης*