Η χρήση της ενέργειας σε διάφορους τομείς στις βιομηχανικές επιχειρήσεις είναι απαραίτητη για τη παραγωγή των ποικίλων προϊόντων τους.
Η παραγωγή βιομηχανικών προϊόντων περιλαμβάνει τη λειτουργία διαφόρων ηλεκτρικών συσκευών και μηχανημάτων, τη παραγωγή θερμότητας απαραίτητης σε πολλές θερμικές διεργασίες αλλά και τη μεταφορά των παραγόμενων προϊόντων στους χώρους πώλησης τους. Όλες αυτές οι διεργασίες απαιτούν τη κατανάλωση ενέργειας. Σύμφωνα με υπάρχουσες μελέτες παγκοσμίως η καταναλισκόμενη ενέργεια στη βιομηχανία αντιστοιχεί περίπου στο 36 % της συνολικά καταναλισκόμενης ενέργειας. Όμως υπάρχουν σημαντικά περιθώρια για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας των βιομηχανιών και τη μείωση των εκπομπών τους σε άνθρακα. Εφόσον η χρησιμοποιούμενη ενέργεια στις βιομηχανίες προέρχεται από ορυκτά καύσιμα συνεπάγεται την εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα το οποίο συμβάλλει στην επίταση της κλιματικής αλλαγής. Η βελτίωση της αειφορίας των παραγωγικών επιχειρήσεων και η μείωση του αποτυπώματος άνθρακα που σχετίζεται με τη κατανάλωση ενέργειας σε αυτές μπορεί να προέλθει από
Α) Τη χρήση συσκευών , συστημάτων και διεργασιών εξοικονόμησης θερμικής και ηλεκτρικής ενέργειας ,
Β) Την υποκατάσταση των ορυκτών καυσίμων που χρησιμοποιούνται σε αυτές με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας , και
Γ) Τη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με ανανεώσιμες πηγές σε αντικατάσταση της χρησιμοποιούμενης ηλεκτρικής ενέργειας του δικτύου η οποία παράγεται ως επί το πλείστον στη χώρα μας με ορυκτά καύσιμα.
Πιο συγκεκριμένα σε μία βιομηχανία η μείωση των εκπομπών άνθρακα μπορεί να προέλθει από
1. Τη μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής , θερμικής και ψυκτικής ενέργειας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση πιο αποδοτικών ηλεκτρικών κινητήρων , πιο αποδοτικών συστημάτων φωτισμού καθώς και με τη χρήση θερμικών και ψυκτικών διεργασιών οι οποίες είναι πολύ αποδοτικές ενεργειακά.
2. Την υποκατάσταση της χρησιμοποιούμενης θερμικής και ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται με ορυκτά καύσιμα με ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές. Έτσι μέρος της χρησιμοποιούμενης ηλεκτρικής ενέργειας του δικτύου μπορεί να υποκατασταθεί με ηλεκτρική ενέργεια παραγόμενη με φωτοβολταϊκά πλαίσια δεδομένου ότι αυτό επιτρέπεται σήμερα από τη νομοθεσία στη χώρα μας. Αξίζει να αναφερθεί ότι σήμερα πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις στη Κρήτη, αλλά και αλλού, έχουν γίνει παραγωγοί ηλεκτρισμού εγκαθιστώντας φωτοβολταϊκά συστήματα στις μονάδες τους και αντισταθμίζοντας έτσι την καταναλισκόμενη ηλεκτρική ενέργεια του δικτύου. Εάν η βιομηχανία χρησιμοποιεί πετρέλαιο η φυσικό αέριο σε θερμικές διεργασίες ή για παραγωγή ατμού αυτό μπορεί να υποκατασταθεί με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως π.χ. στερεά βιομάζα.
3. Τα καύσιμα των οχημάτων που χρησιμοποιεί η βιομηχανία και τα οποία είναι συνήθως πετρελαϊκά καύσιμα μπορούν να υποκατασταθούν με βιολογικά καύσιμα όπως βιο-αιθανόλη ή βιο-ντίζελ.
Με ένα ή περισσότερους από τους προαναφερθέντες τρόπους μπορεί μία βιομηχανία ( ή άλλη επιχείρηση) να μειώσει , ή και να μηδενίσει, το οικολογικό της αποτύπωμα σε άνθρακα λόγω της χρήσης ενέργειας. Πολλές φορές η διαδικασία αυτή είναι οικονομικά επωφελής αποφέροντας κέρδη στη βιομηχανία. Συνήθως η πολιτεία προσφέρει στη βιομηχανία επιδοτήσεις μέσω των διαρθρωτικών Ευρωπαϊκών κονδυλίων για την αγορά του εξοπλισμού εκείνου που θα συμβάλλει στη βελτίωση της ενεργειακής της αποδοτικότητας και στη μείωση των εκπομπών της σε διοξείδιο του άνθρακα.
Η βιομηχανία παραγωγής χυμών ΒΙΟΧΥΜ είναι μία ιστορική μικρομεσαία τοπική βιομηχανία γνωστή σε όλους στα Χανιά καθώς παλιότερα παρασκεύαζε τους υπέροχους συμπυκνωμένους χυμούς πορτοκαλιού και βύσσινου ενώ τα τελευταία χρόνια παρασκευάζει, εκτός από τους συμπυκνωμένους χυμούς, διάφορους χυμούς φρούτων σε χάρτινη συσκευασία. Για τη λειτουργία του εργοστασίου της στα Χανιά και τη παραγωγή των προϊόντων της χρησιμοποιεί ηλεκτρική και θερμική ενέργεια ενώ η χρησιμοποιούμενη θερμική ενέργεια είναι περίπου τετραπλάσια της αντίστοιχης ηλεκτρικής. Τα τελευταία χρόνια η ΒΙΟΧΥΜ αντικατέστησε το χρησιμοποιούμενο για πολλά χρόνια για τη παραγωγή θερμότητας πετρέλαιο με βιομάζα ελιάς. Αυτή είναι ένα τοπικά παραγόμενο στερεό καύσιμο που προέρχεται από το ελαιοπυρηνόξυλο ( που παράγεται στα ελαιοπυρηνελαιουργεία μαζί με το πυρηνέλαιο) το οποίο έχει υποστεί κατάλληλο εξευγενισμό για τη βελτίωση των χαρακτηριστικών του. Με τον τρόπο αυτό ο χρησιμοποιούμενος ατμός και η απαιτούμενη θερμότητα στο εργοστάσιο δεν παράγονται πλέον από ένα ορυκτό καύσιμο , το πετρέλαιο , αλλά από μία τοπικά παραγόμενη ανανεώσιμη πηγή ενέργειας τη βιομάζα ελιάς. Η βιομάζα ελιάς κατά τη καύση της εκλύει διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Δεδομένου όμως ότι το δένδρο της ελιάς μέσω της φωτοσύνθεσης απορροφά διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και δημιουργεί φυτική βιομάζα σε σύντομο χρονικό διάστημα , ισόποση με αυτή που χρησιμοποιήθηκε, θεωρείται ότι η συμβολή της καύσης της βιομάζας στην αύξηση του διοξειδίου της ατμόσφαιρας είναι μηδενική, όπως δηλαδή και των άλλων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Για να υποκαταστήσει η ΒΙΟΧΥΜ το χρησιμοποιούμενο πετρέλαιο αντικατέστησε το καυστήρα-λέβητα που χρησιμοποιούσε με νέο κατάλληλο για τροφοδοσία με βιομάζα ελιάς. Δεδομένου ότι το κόστος της βιομάζας ελιάς ( σε σχέση με την ενέργεια που εμπεριέχει ) είναι μικρότερο από το κόστος του πετρελαίου (το οποίο επιβαρύνεται με υψηλή φορολογία) η αντικατάσταση του καυσίμου στη ΒΙΟΧΥΜ είχε και οικονομικό όφελος για την εταιρεία. Καθώς όπως προαναφέρθηκε, η χρησιμοποιούμενη θερμική ενέργεια στο εργοστάσιο της ΒΙΟΧΥΜ είναι πολλαπλάσια της καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας , η υποκατάσταση του πετρελαίου με βιομάζα ελιάς είχε τα εξής αποτελέσματα,
Α) Τη δραστική μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα λόγω της χρήσης ενέργειας στη ΒΙΟΧΥΜ. Οι εκπομπές μειώθηκαν σε περισσότερο από το μισό με τη χρήση της βιομάζας ελιάς. Συνεπώς μειώθηκε σε λιγότερο από το μισό, σε σχέση με το αρχικό, το οικολογικό αποτύπωμα άνθρακα των προϊόντων της ΒΙΟΧΥΜ ,
Β) Τη δημιουργία οικονομικού οφέλους στο εργοστάσιο λόγω της χαμηλότερης τιμής της βιομάζας ελιάς σε σχέση με το πετρέλαιο,
Γ) Την αξιοποίηση ενός εγχωρίου ανανεώσιμου καυσίμου παραπροϊόντος της βιομηχανίας επεξεργασίας της ελιάς η οποία είναι τόσο σημαντική για την οικονομία της Κρήτης, και
Δ) Τη μείωση της εξάρτησης της χώρας από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα όπως το πετρέλαιο.
*Ο κ. Γιάννης Βουρδουμπάς διδάσκει στο ΤΕΙ Κρήτης και είναι επιστημονικός συνεργάτης του ΜΑΙΧ.
