Το φιλότιμο

Γέννημα και θρέμμα της ελληνικής ψυχής το φιλότιμο, παραμένει μόνιμη διαχρονική μας αξία.
Ποιο είναι το μεγάλο μυστικό των Ελλήνων, αναρωτιούνται όλοι οι λαοί ανά τον κόσμο. Μήπως τελικά όλο το μυστικό περιλαμβάνεται σε μία λέξη μόνο: τη λέξη «φιλότιμο»;
Ως Έλληνες έχουμε κάθε δικαίωμα να θεωρούμε τους περισσότερους, κυρίως Ευρωπαίους, υποδεέστερους διότι οι πρόγονοί μας ήταν πρωτοπόροι για το καλό της ανθρωπότητας, δίδαξαν από δημοκρατία μέχρι τις επιστήμες σχεδόν όλες. Κι όμως είμαστε μετριοπαθείς σ’ αυτό και δεν κοκορευόμαστε, παρά τον πόλεμο που κατά καιρούς δεχόμαστε ως χώρα και ως πολιτισμός. Όσο για το θάρρος που επιδείξαμε στους διάφορους πολέμους αφήνουμε τους άλλους να μιλούν γι’ αυτό, διότι όπως αποδείχθηκε υποστηρίζαμε την σωστή πλευρά της ιστορίας.
Το φιλότιμο, λοιπόν, ως έννοια κατά τα δικά μας πρότυπα δεν υπάρχει σε καμία γλώσσα του κόσμου. Λέξη μεστή, γεμάτη θετικές αξίες. Συμβολίζει όλα τα θετικά του Ελληνικού χαρακτήρα. Είναι τρόπος ζωής, είναι στάση ζωής, δείχνει το σωστό και το έντιμο ακόμη κι όταν τα προσωπικά συμφέροντα είναι αντίθετα ή ο κίνδυνος ζωής είναι μεγάλος. Είναι η αίσθηση καθήκοντος.
Αν η ανθρωπότητα ζούσε βασιζόμενη μόνο σ’ αυτή τη λέξη θα ευημερούσε.
Όταν πεις σ’ έναν Έλληνα ότι έχει φιλότιμο, γλυκαίνει η ματιά του, χαλαρώνει το πρόσωπό του, αλλάζει. Κι όταν κάνεις κάτι που ενοχλεί τους άλλους, μη νόμιμο, σου λένε: δεν έχεις φιλότιμο; Και «σου πέφτουν τα μούτρα», αν έχεις φιλότιμο. Όταν κυκλοφορείς έξω από το σπίτι κουβαλάς μαζί σου όλη σου την οικογένεια. Άρα το φιλότιμο λειτουργεί ως προμετωπίδα διότι ότι κάνουμε, ότι λέμε έχει να κάνει με όλη την οικογένεια, τους επηρεάζει όλους. Νοιώθεις υπόλογος για τον εαυτό σου, αλλά και για τον πατέρα σου, τη μητέρα σου, για όλους. Ακόμη και για την πατρίδα και την κληρονομιά νιώθεις υπόλογος εξ αιτίας του φιλότιμου.
Και σήμερα, την περίοδο της κρίσης, η ανεκτικότητα, η συσπείρωση και όχι μόνο, είναι εκδήλωση φιλότιμου.
Ο Θαλής είχε πει ότι το φιλότιμο είναι για τους Έλληνες όπως η αναπνοή. Το φιλότιμο βοήθησε τους Έλληνες, ακόμη και τις πιο δύσκολες στιγμές να πάνε μπροστά. Για παράδειγμα, όσοι πήγαν στις Η.Π.Α. στις αρχές του αιώνα ήταν όλοι φτωχοί και αγράμματοι. Κι όμως μετά από μια μόνο γενιά όχι μόνο το οικονομικό επίπεδο ανέβηκε, αλλά ανέβηκε περισσότερο το πνευματικό. Όλα αυτά εξ αιτίας του φιλότιμου και των αξιών που από τους προγόνους κουβαλάμε.
Όταν στους πολέμους οι Έλληνες προστάτευαν πέραν των δικών τους, αλλά και Εβραίους, με κίνδυνο της δικής τους ζωής, ναι το έκαναν από φιλότιμο για τις αξίες της ζωής.
Η έννοια φιλότιμο δεν είναι μόνο να κάνεις αυτό που θέλεις να σου κάνουν οι άλλοι, αλλά πηγαίνει κάποια σκαλοπάτια παραπάνω. Κάνεις ακόμη κι αυτό που για άλλους φαίνεται αδύνατο, ακατόρθωτο.
Το φιλότιμο είναι τρόπος ζωής, ιδεολογία αξιών και δεν μπορεί να γίνει εύκολα κατανοητό από ξένους προς την ελληνική νοοτροπία.