Το Φραγκοκάστελλο και οι Δροσουλίτες

Κύριε διευθυντά,
στην έγκριτο εφημερίδα σας και στο φύλλο της 18-5-2019, στη στήλη “Σαν σήμερα” γράφετε για τη μάχη του Φραγκοκάστελλου. Στο φύλλο της 23-5-19 γράφει ο κ. Βλάχος Βασίλης ότι κακώς δεν αναφέρεται το όνομα του Ηπειρώτη ήρωα Χατζημιχάλη, που σ’ αυτή τη μάχη ηρωικά εθυσιάστηκε. Εγώ έχω ασχοληθεί με το αντικείμενο πολλαπλά και ας μου επιτραπεί να ρίξω λίγο φως στο γεγονός.
Το 1824 εχτύπησε τον αγώνα της Κρήτης ο Χουσεΐν πασάς με μεγάλη δύναμη. Εισέβαλε στο Λουτρό όπου η επαναστατική κυβέρνηση, βλέπουσα ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα για να τον αντιμετωπίσουνε, εκάψανε τις αποθήκες για να μην πέσουνε στα χέρια του εχθρού και αυτοί φύγανε στα βουνά. Ο αγώνας ήτανε πολύ γονατισμένος και από την ηπειρωτική Ελλάδα εστείλανε τον ηρωικό και φλογερό πατριώτη Χατζημιχάλη Νταλιάνη με 600 πεζούς και 70 ιππείς για να βοηθήσει στην ανάκαμψη του αγώνα και στην αναπτέρωση του ηθικού του λαού. Στα Σφακιά έφτασε Φεβρουάριο του 1828.
15-5-1828, έφτασε και ο Μουσταφά πασάς στον Πατσιανό με 8.000 πεζούς και 400 ιππείς. Οι Σφακιανοί καπετάνιοι επιμένανε του Χατζημιχάλη να παρασύρουνε τον εχθρό στα βουνά και στα φαράγγια που ενώ αυτοί ήτανε γνώστες του εδάφους, ο εχθρός δεν θα μπορούσε να αξιοποιήσει τις δυνάμεις του, όμως αυτός ο ηρωικότατος και ο φλογερός πατριώτης ήτανε φοβερά ισχυρογνώμων και έδωσε τη μάχη στον κάμπο του Φραγκοκάστελλου. Η δύναμη του Χατζημιχάλη ετάχθηκε στον κάμπο και οι Κρήτες επαναστάτες στα ριζοβούνια. Στις 18 Μαΐου άρχισε η μάχη και ο εχθρός εχτύπησε τη δύναμη του Χατζημιχάλη. Είχε αφήσει 3.000 στρατό να αντιμετωπίζει τους Κρήτες. Την πρώτη εσκοτώσανε 338 άντρες από αυτή τη δύναμη. 20 καταφέρανε να μπούνε στο φρούριο. 20 παραδοθήκανε, οι άλλοι σκορπίσανε. Ο Χατζημιχάλης ήτανε μεταξύ των επιζώντων και επήγε για να μπει στο φρούριο από την ανατολική πύλη μα ήταν συσσωρευμένα πτώματα και δεν κατάφερε να περάσει και από αυτή τη θέση εμάχετο με όπλο και με σπαθί, μέχρι που τον σκοτώσανε. Αφού εδιαλύθηκε η δύναμη του Χατζημιχάλη, ο εχθρός δεν εστράφηκε προς τους Κρήτες επαναστάτες μα επεριορίστηκε στην πολιορκία του φρουρίου με τον Δεληγιαννάκη και τους 60 άντρες του που είχε κλειστεί εκεί αφού δεν ήτανε επανδρωμένο από εχθρούς. Από τις 18 του μήνα μέχρι τις 24 είχανε σκοτωθεί 800 Τούρκοι γύρω – γύρω από το φρούριο, είχανε σκοτωθεί 338 από τη δύναμη του Χατζημιχάλη και πολλά άλογα και οι αναθυμιάσεις εκαθιστούσανε ανυπόφορη την κατάσταση για τους πολιορκητές και τους πολιορκημένους. Από τους πολιορκημένους είχε εξαντληθεί το αλάτι, τα τρόφιμα, τα ξύλα για το μαγείρεμα, η υπομονή τους ήταν ανεξάντλητη και δεχόντουσαν τις προτάσεις του Μουσταφά να παραδοθούν. Στις 24 του Μάη εδέχθηκε ο Μουσταφά τους όρους του Δεληγιαννάκη και τους άφησε και φύγανε από το φρούριο με τον οπλισμό τους. Οι Τούρκοι πήγανε και καταυλιστήκανε στη θέση Ακασταρέ, ανατολικά του φρουρίου. Ο Δεληγιαννάκης με τους άντρες του επήγε και ενώθηκε με τους άλλους επαναστάτες και πήγανε και χτυπήσανε τον καταυλισμό των Τούρκων, βάζοντας και φωτιές γύρω – γύρω τους, όπου ετράπηκαν σε άτακτη φυγή και όπως γράφει ο Παπαδοπετράκης στην “Ιστορία των Σφακίων”, από την Ακασταρέ μέχρι τον Κόρακα, νοτίως του Ροδάκινου, είχανε απώλειες 1902, κατά την καταδίωξη.
Στη θέση που έγινε αυτή η μάχη, και στην εποχή που είχε γίνει, επαρουσιάζετο το φαινόμενο των Δροσουλιτών. Ηταν ανθρωπόμορφες σιλουέτες, κινούμενες από ανατολάς προς το φρούριο. Ο κόσμος το θεωρούσε υπερφυσικό φαινόμενο και πίστευε ότι είναι οι ψυχές των πολεμιστών που θυσιάστηκαν σ’ αυτό το μέρος και σ’ αυτή την εποχή. Είδανε τους Δροσουλίτες, Αγγλοι περιηγητές και το αναφέρανε στην Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών του Λονδίνου το 1929 και στείλανε δύο επιστήμονες δικούς τους για να ερευνήσουνε το φαινόμενο μα δεν τους ευνόησαν οι καιρικές συνθήκες και δεν είδανε τίποτα. Το 1930 ήρθε και ο ιδρυτής της Εταιρείας Ψυχικών Ερευνών της Αθήνας και κάθισε κάποιες μέρες μα και αυτόν δεν τον ευνόησαν οι καιρικές συνθήκες, όπου και αυτός δεν είδε τίποτα. Τελικά, μέχρι σήμερα, δεν έχει δοθεί στο φαινόμενο επιστημονική εξήγηση…
Κατά την δεκαετία του 1970, λέγανε ότι συχνά κάνανε την εμφάνισή τους οι Δροσουλίτες και πήγαμε με αυτοκίνητο και ξημερωθήκαμε στο Φραγκοκάστελλο, κρατώντας και φωτογραφικές μηχανές μα δεν είδαμε τίποτα. Δεν κατάφερα να τους δω με τα μάτια μου, όμως μου έχουν περιγράψει την περίπτωση αξιόπιστα πρόσωπα, που πιστεύω σε αυτούς όσο και στα δικά μου μάτια. Μπορούσες να τους δεις στα 200 μέχρι 1.000 μέτρα, αν τους πλησίαζες ή που απομακρύνονταν ή που εμφανίζονταν. Επαρουσιάζονταν πριν φανεί ο ήλιος, αν δεν ήτανε συννεφιά και δεν είχε αέρα.
Τις τελευταίες δεκαετίες δεν παρουσιάζονται. Η άποψή μου, που δεν μπορώ να την υποστηρίξω με ντοκουμέντα, είναι ότι τότε που ο κάμπος εσπέρνετο και ήτανε καθαρός εδημιουργείτο αυτό το φαινόμενο. Οταν όμως έγινε εκεί οικιστικός χώρος, εγίνανε σπίτια, δρόμοι, φυτευτήκανε λιόφυτα, εκλείψανε οι προϋποθέσεις που το δημιουργούσανε, δεν υπάρχει πια. Πολλοί υποστηρίζανε ότι ήταν φαινόμενο αντικατοπτρισμού και μάς έδειχνε κινήσεις από καραβάνια ή από στρατόπεδα της Αφρικής.
Kανάκης Ι. Γερωνυμάκης