Απολογισμός εκπαιδευτικής επίσκεψης της Γ’ Τάξης στο CERN
Η επίσκεψη διήρκησε 4 μέρες και συγκεκριμένα το διάστημα 7–10 Σεπτεμβρίου 2019. Συμμετείχαν 15 μαθητές/τριες από τη Γ’ τάξη ενώ συνοδοί εκπαιδευτικοίήταν ο διευθυντής του σχολείου Μαθηματικός κ. Ζαννής Θοδωρής ο οποίος φρόντισε τα διαδικαστικά της επίσκεψης, και ο Φυσικός κ. Βιολάκης Στράτος ο οποίος προετοίμασε τους μαθητές την προηγούμενη χρονιά στο επιστημονικό πεδίο που αφορούσε την επίσκεψη.Η αρχή του ταξιδιού έγινε από το σχολείο του Βάμουτο απόγευμα της 7ης Σεπτεμβρίου όπου ταξιδέψαμε με λεωφορείο μέχρι τοΗράκλειο καιαπό εκεί με αεροπλάνο μέχρι την Γενεύη της Ελβετίας.
Mε την άφιξη μας στο αεροδρόμιο της Γενεύης μας περίμενε λεωφορείο το οποίο μας μετέφερε στο ξενοδοχείο στο οποίο διαμείναμε όλες τις ημέρες της επίσκεψης. Κατά τη διάρκειατης επίσκεψής μας ο καιρός ήταν ηλιόλουστος με μικρά διαλείμματα βροχής αλλά με ασυνήθιστες για τα παιδιά θερμοκρασίες,χαμηλές για την εποχή που διανύουμε.
Περιήγηση στην Γενεύη
Την επόμενη ημέρα, Κυριακή 8 Σεπτεμβρίου περιηγηθήκαμε στη πόλη της Γενεύης και στο ιστορικό κέντρο της. Αρχικά επισκεφτήκαμε το Μουσείο Ιστορίας της Επιστήμης το οποίο βρίσκεται δίπλα στη λίμνη Lemanκαι μέσα στο όμορφο πάρκο LaPerleDuLac. Το μουσείο άνοιξε το 1966 στο χώρο του νεοκλασικού κτιρίου VillaBartholoni και καταγράφει την επιστημονική πρόοδο σε τομείς της επιστήμης όπως η αστρονομία, η μικροσκοπία, η μετεωρολογία και ο ηλεκτρισμός. Περιέχει συλλογή παλαιών επιστημονικών οργάνων, από τον 17ο – 19ο αιώνα, κυρίως οπτικά, όπως ηλιακά καντράν, μικροσκόπια, τηλεσκόπια αλλά και βαρόμετρα, ρολόγια, θερμόμετρα και άλλα.
Στη συνέχεια αφού περπατήσαμε πλάι στη λίμνη καταλήξαμε στο μεγάλο ρολόι λουλουδιών το οποίο με μια ελαφρά κλίση για ευκολότερη προβολή, αλλάζει με την εποχιακή ανθοφορία των φυτών του. Κατά μήκος της λίμνης θαυμάσαμε τους όμορφους κήπους από τριαντάφυλλα και οδηγηθήκαμε στο ψηλότερο σιντριβάνι της Ευρώπης (Jetd’Eau), ένα από τα πιο διάσημα αξιοθέατα της πόλης. Είναι ορατό σε όλη την πόλη αφού500 λίτρα νερού ανά δευτερόλεπτο υψώνονται σε ύψος 140 μέτρα από την επιφάνεια της λίμνης. (Κίνητρο για έκφραση ερωτημάτων περί φυσικής).
Συνεχίζοντας την περιήγηση κατευθυνθήκαμε στην παλιά πόλη όπου επισκεφτήκαμε τον καθεδρικό ναό του Αγίου Πέτρου ο οποίος χτίστηκε ως Ρωμαιοκαθολικός Καθεδρικός ναός, αλλά μετατράπηκε σε προτεσταντική εκκλησία κατά τη διάρκεια της μεταρρύθμισης από τον Ιωάννη Καλβίνο. Ανεβαίνοντας στο καμπαναριό του ναού είχαμε την ευκαιρία να θαυμάσουμε την πόλη και τη λίμνη από ψηλά.
Περπατώντας στην καρδιά της παλιάς πόλης της Γενεύης περάσαμε από την παλαιότερη πλατεία της την (Bourg-de-Four). Γοητευτική και ατμοσφαιρική αποτελούσε την αγορά της πόλης από τον 9ο αιώνα και μετά. Τον 16ο αιώνα, εξόριστοι Προτεστάντες βρήκαν εκεί καταφύγιο ενώ σήμερα τουρίστες και ντόπιοι απολαμβάνουν τον καλό καιρόστα καφέ και στα εστιατόρια του.
Λίγα μέτρα παραπέρα περάσαμε μέσα από ένα όμορφο πάρκο όπου δεσπόζει το μνημείο της μεταρρύθμισης (Reformation Wall), που ανεγέρθηκε το 1917 σε αναγνώριση της συμβολής της Γενεύης στην Προτεσταντική μεταρρύθμιση. Στη μέση του μνημείου είναι οι φιγούρες των ηγετών αυτού του κινήματος οι οποίες πλαισιώνονται από πολιτικούς που προώθησαν την μεταρρύθμιση της εκκλησίας. Αφού περπατήσαμε στις όμορφες γέφυρες της λίμνης, αρκετά κουρασμένοι αλλά φορτωμένοι υπέροχες εμπειρίες και εικόνες επιστρέψαμε στο ξενοδοχείο για το δείπνο.
Επίσκεψη στο CERN
Την επόμενη μέρα, Δευτέρα 9 Σεπτεμβρίου και ώρα 09.00 ήταν το ραντεβού μας στο Ερευνητικό ΚέντροCERN. Το CERN (Eυρωπαϊκός Οργανισμός Πυρηνικής Έρευνας) βρίσκεται έξω από την Γενεύη σε απόσταση 9Κm και ιδρύθηκε το 1954 από 12 ευρωπαϊκά κράτη. Το ανθρώπινο δυναμικό του σήμερα είναι 2300 προσωπικό, 1400 υπότροφοι και μέλη καθώς και 12.500 επιστημονικοί συνεργάτες. Αποστολή του CERN είναι η προώθηση της γνώσης για τον κόσμο γύρω μας, πώς ήταν η ύλη στα πρώτα λεπτά της ύπαρξης του Σύμπαντος, η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για επιταχυντές και ανιχνευτές, η πληροφορική- το Web και το GRID, η ιατρική διάγνωση και θεραπεία, η εκπαίδευση και κατάρτιση επιστημόνων και μηχανικών.
Αρχικά έγινε μία εισήγηση από Έλληνα ερευνητή του CERN σε ένα από τα αμφιθέατρα του κέντρου όπου ενημερωθήκαμε για την έρευνα και το επιστημονικό έργο που επιτελείται εκεί. Η ενημέρωση αυτή, μέσα από συζήτηση και βίντεο ήταν σχετική με το ιστορικό ίδρυσης του Κέντρου, την επιστημονική του πορεία μέσα από τη παρουσίαση κύριων ερευνητικών προγραμμάτωνπου έχουν υλοποιηθεί ή υλοποιούνται και τη σύνδεση των ερευνητικών αποτελεσμάτων με τη βελτίωση της ποιότητας της καθημερινής ζωής των πολιτών.
Κατόπιν επισκεφτήκαμε το κέντρο ελέγχου του ανιχνευτή ATLAS ο οποίος είναι ένα από τα τέσσερα μεγάλα πειράματα στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC). Ο ανιχνευτής χρησιμοποιεί μετρήσεις ακριβείας για να ωθήσει τα σύνορα της γνώσης, αναζητώντας απαντήσεις σε θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με τα βασικά δομικά στοιχεία της ύλης, τις θεμελιώδεις δυνάμεις της φύσης και την συμμετρία στο σύμπαν.Εκεί οι ερευνητέςέχουν την ευκαιρία να δοκιμάζουν τις προβλέψεις του πρότυπου μοντέλου το οποίο συμπυκνώνει την τρέχουσα κατανόησή μας για το ποια είναι τα δομικά στοιχεία της ύλης και πώς αλληλεπιδρούν. Αυτές οι μελέτες οδήγησαν το 2012 στην ανακάλυψη του μποζονίουΧιγκςκαι στην ανάπτυξη νέων θεωριών για την ορθότερη περιγραφή του σύμπαντος.
H ξενάγηση περιείχε στη συνέχεια επίσκεψη στον επιταχυντή Synchrocyclotronο οποίος κατασκευάστηκε το 1957 για να προσφέρει τις πρώτες δέσμες σωματιδίων στα πειράματα του CERN. Από το 1964 χρησιμοποιήθηκε στην πυρηνική φυσική, την αστροφυσική καθώς και στην ιατρική φυσική αφού κατασκευάστηκαν ισχυρότεροι επιταχυντές.
Αφού ευχαριστήσαμε τον ερευνητή και ξεναγό για την ενημέρωση και τις πληροφορίες που μας έδωσε, κατευθυνθήκαμε στη βιβλιοθήκη του CERN όπου είδαμε από κοντά πολλούς τίτλους επιστημονικών συγγραμμάτων και τον χώρο μελέτης των ερευνητών. Στη συνέχεια γευματίσαμε στο εστιατόριο του κέντρου ενώ δεν χάσαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με Έλληνες ερευνητές που συναντήσαμε εκεί καθώς και με εκπαιδευτικούς και μαθητές άλλων χωρών που επίσης πραγματοποιούσαν επίσκεψη στο κέντρο.
Στο μικρό διάλειμμα που είχαμε πριν την επίσκεψη στο εργαστήριο μαθητικών πειραμάτων του κέντρου, επισκεφθήκαμε δίπλα στο χώρο της receptionτου CERNτην έκθεση μικρόκοσμος, όπου παρουσιάζονται διαχρονικά διάφορα πειράματα (κάποια από αυτά διαδραστικά) και διάφορες διατάξεις που χρησιμοποιήθηκαν κατά καιρούς στο CERN. Απέναντι από την είσοδο του κέντρου υπάρχει μια γιγάντια ξύλινη σφαίρα (The Globe) στο εσωτερικό της οποίας υπάρχει μόνιμη έκθεση που αφορά τη φυσική υψηλών ενεργειών και την ιστορία των στοιχειωδών σωματιδίων. Εκεί οι μαθητές μας παρακολούθησαν χρησιμοποιώντας μέσα τελευταίας τεχνολογίας την παρουσίαση της ιστορίας της έρευνας των στοιχειωδών σωματιδίων και μία καταπληκτική οπτικοακουστική αναπαράσταση της δημιουργίας του σύμπαντος. Εξωτερικά του χώρου της έκθεσης είναι τοποθετημένο ένα γλυπτό από χάλυβα μήκους 37 μέτρων και μάζας 15 τόνων , το οποίο έχει το σχήμα μιας γιγαντιαίας κορδέλας και δίνει φόρο τιμής σε μεγάλες ανακαλύψεις τηςΦυσικής και των μαθηματικώνστο πέρασμα των αιώνων.
Τελευταία στάση στην ξενάγηση μας στο κέντρο αποτέλεσε το εργαστήριο S’CoolLabόπου χωρισμένοι σε ομάδες των 4, οι μαθητές κατασκεύασαν έναθάλαμο νέφους(cloudchamber) ο οποίος αποτελούσε το πρώτο μέσο ανίχνευσης σωματιδίων.Με τον κατάλληλο εξοπλισμό και με τη βοήθεια ξηρού πάγου και ισοπροπανόληςέφτιαξαν μία ανιχνευτική διάταξη σωματιδίων όπου με βάση την τροχιά που άφηναν τα διάφορα σωματίδια κατόρθωσαν να τα κατηγοριοποιήσουν. Γίνοντας για λίγο ερευνητές διαπίστωσαν πώς με απλά μέσα μπορεί κάποιος να πραγματοποιήσει έρευνα.
Αφήνοντας πίσω το CERNκάναμε μία τελευταία στάση στην Γενεύη όπου επισκεφτήκαμε τοπικά καταστήματα για αγορές αναμνηστικών.Το βράδυ επιστρέψαμε στο ξενοδοχείο και γευματίσαμε σε εστιατόριο της περιοχής που διαμείναμε. Το επόμενο πρωινό πριν αναχωρήσουμε για το αεροδρόμιο περιηγηθήκαμε σε ένα πάρκο και σε μία υπαίθρια αγορά κοντά στο ξενοδοχείο. Το μεσημέρι αναχωρήσαμε από το αεροδρόμιο για το Ηράκλειο και το βράδυ με λεωφορείο επιστρέψαμε στο σχολείο του Βάμου.
Αποτίμηση Εκπαιδευτικής Επίσκεψης
Επιστρέψαμε γεμάτοι από εμπειρίες και γνώσεις και με τους μαθητές/τριές μας ευχαριστημένους με την εκπλήρωση των προσδοκιών τους σε μεγάλο βαθμό αφού χαρακτηρίζουν ως αξέχαστη και μοναδική μέχρι τώρα την εμπειρία από αυτή την εκπαιδευτική εκδρομή. Αναφέρονται στη γνωριμία με άλλες κουλτούρες, τη διαφορετικότητα του τοπίου φυσικού και αστικού. Επισημαίνουν την ποιότητα ζωής που συνάντησαν στη Γενεύη, την οποία χαρακτηρίζουν ως πόλη πρότυπο. Εστιάζουν βέβαια στην άριστη οργάνωση που βίωσαν στο ερευνητικό Κέντρο και στις γνώσεις και τα ερεθίσματα για επιστημονικό προσανατολισμό που αποκόμισαν. Δεν παραλείπουν να σχολιάσουν το θετικό κλίμα συνεργασίας, συντροφικότητας, ομαδικότητας, κεφιού και έμφασης στο θετικό που αναπτύχθηκε μεταξύ των συμμετεχόντων μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών και της ορθής διαχείρισης των προβλημάτων που ανέκυψαν. Δεν τους διαφεύγει βέβαια το ακριβό κόστος ζωής που συναντήσαμε στην Ελβετία.
Από την πλευρά των εκπαιδευτικών συνοδών η εκπαιδευτική εκδρομή χαρακτηρίζεται επιτυχημένη ως προς την εκπλήρωση των βασικών στόχων της . Όσον αφορά τη συμπεριφορά των μαθητών /τριών χαρακτηρίζεται ως άριστη από κάθε άποψη για τους παρακάτω λόγους:
• συνέπεια στη τήρηση του χρόνου συνάντησης και υλοποίησης του προγραμματισμένου πλαισίου δράσης,
• ιδιαίτερη προσοχή στην ενημέρωση στο Ερευνητικό Κέντρο
• ανεκτικότητα στη διαχείριση προβλημάτων που προέκυψαν
• θετικοί, συμμετοχικοί, ενεργητικοί δέκτες των επιστημονικών δεδομένων και πληροφοριών που προσέλαβαν σε μικρό χρονικό διάστημα.
Συνοψίζοντας, θεωρούμε ότι η εκπαιδευτική επίσκεψη στέφθηκε με επιτυχία χάριν της επιμονής της μαθητικής κοινότητας της Γ΄τάξης, του ένθερμου ζήλου και στήριξης των γονέων και την μεγάλη προσπάθεια και προσοχή σε όλες τις φάσεις της εκπαιδευτικής αποστολής των συνοδών εκπαιδευτικών. Αναπτύχθηκε εξαίρετη συνεργασίααναδεικνύοντας στην πράξη την αξία των αρχών της συλλογικότητας, της συμπληρωματικότητας, του αλληλοσεβασμού, της συναπόφασης κατόπιν διαβούλευσης και της έμφασης στο θετικό.Επιδίωξη όλων μας είναι η βελτιωτική ανατροφοδότηση παρόμοιων εκπαιδευτικών επισκέψεων.
H ομάδα της εκπαιδευτικής αποστολής σας ευχαριστεί για το χρόνο και την προσοχή σας. Παραμένει στη διάθεσή σας για ότι σχετικό με την εκπαιδευτική αποστολή στο CERN.
Οι συνοδοί εκπαιδευτικοί:
Ζαννής Θοδωρής, Μαθηματικός
Βιολάκης Στράτος, Φυσικός
