Κύριε διευθυντά,
τον τελευταίο καιρό με αρκετά δημοσιεύματα στα Χανιώτικα Νέα επανήλθε στην επικαιρότητα το θέμα του Γερμανικού πουλιού εξ αιτίας των ενεργειών των συλλόγων των Γερμανών αλεξιπτωτιστών για την χορήγηση άδειας μεταφοράς του σε άλλη θέση ύστερα από την δίκαιη απαίτηση των ιδιοκτητών της γης για την αποζημίωση κατάληψης του χώρου.
Πολλές φορές στο παρελθόν, απώτερο και πρόσφατο, είχαν δει το φως σχόλια, γνώμες και προτάσεις, αλλά μόνο ως εκεί.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Η αεραπόβαση στην Κρήτη στις 20 Μαΐου 1941 πραγματοποιήθηκε από την έβδομη Μεραρχία αλεξιπτωτιστών και το Σύνταγμα Εφόδου αλεξιπτωτιστών, μια δύναμη περίπου 8.000 ανδρών.
Η Μεραρχία είχε 3 Συντάγματα των 3 Ταγμάτων των τριών Λόχων καθένα. Το Σύνταγμα εφόδου είχε 4 τάγματα των 4 Λόχων καθένα.
Το Σύνταγμα Εφόδου προσγειώθηκε στην περιοχή του αεροδρομίου Μάλεμε (με μικρό τμήμα στο Καστέλι), το 3ο Σύνταγμα στην περιοχή των φυλακών Αγιάς το 2ο Σύνταγμα μείον τάγμα στο Ρέθυμνο και το 1ο Σύνταγμα συν τάγμα στο Ηράκλειο.
Οι απώλειες των αλεξιπτωτιστών κατά την μάχη υπολογίζονται σε 3.000 περίπου σε φονευθέντες και εξαφανισθέντες ποσοστό που φθάνει το 40% της δύναμής των. Δεδομένου ότι η μονάδα αυτή ήταν από τις καλύτερες που διέθετε τότε η πανίσχυρη wermacht, οι απώλειες αυτές καθιστούν ακόμη μεγαλύτερο το πλήγμα.
Μετά την κατάληψη του νησιού, η Μεραρχία αλεξιπτωτιστών απεσύρθη από την Κρήτη και τα περαιτέρω ανέλαβαν άλλες μονάδες. Η αποστολή των Μονάδων αλεξιπτωτιστών είναι ο αιφνιδιασμός και η προσβολή των μετόπισθεν και όχι η μακροχρόνια κατοχή εδάφους. Οι Μονάδες της Μεραρχίας άρχισαν να αποχωρούν αεροπορικώς από την Κρήτη στα μέσα Ιουνίου και ο τελευταίος αλεξιπτωτιστής αναχώρησε στις 8 Ιουλίου.
Οι αλεξιπτωτιστές που στάθηκαν τυχεροί να επιζήσουν από την πρωτόφαντη και άγρια μάχη, θεώρησαν υποχρέωση και καθήκον να ανεγείρουν ένα μνημείο σε ανάμνηση της μάχης και στη μνήμη των απωλεσθέντων συναδέλφων τους. Έτσι κατασκευάστηκε στην θέση «Άπτερα» Κυδωνίας σε θέση περίοπτη μια ογκώδης πέτρινη βάση με την σχετική επιγραφή σε μαρμάρινη πλάκα και πάνω της ένας τσιμεντένιος τεράστιος εφορμών αετός που θύμιζε την κάθετη εφόρμηση των τρομερών Στούκας.
Τα μνημεία τα οποία άφησαν οι Γερμανοί στην Κρήτη ήταν:
α) Το «πουλί» στην περιοχή Απτέρων, λίγο έξω από τα Χανιά, όπως αναφέρεται παραπάνω.
β) Το μνημείο στα Φλώρια Σελίνου στην μνήμη των 16 φονευθέντων στο χωριό στις 23 Μαΐου 1941 από τους ελεύθερους σκοπευτές και
γ) Οι τρεις πινακίδες της Καντάνου .
Νεκροταφεία είχαν δημιουργηθεί σε διάφορα σημεία αλλά πολύ αργότερα καταργήθηκαν και δημιουργήθηκε το μοναδικό στο ύψωμα 107 του Μάλεμε.
Η γενιά μας, εμείς που ζήσαμε τον ορυμαγδό της μάχης, και τις συνέπειες της τετράχρονης κατοχής με τους κινδύνους, τους φόβους, τις αγωνίες και την αβεβαιότητα του αύριο, εμείς ίσως δικαιολογούμαστε να καταστρέψουμε ό,τι άφησε ο εχθρός, εμφορούμενοι από το δικαιολογημένο μίσος αμέσως μετά την αποχώρηση του.
Δεν το πράξαμε όμως. Επικράτησαν σώφρονες και λογικές αντιλήψεις και σεβαστήκαμε όχι ό,τι συμβόλιζαν τα μνημεία, αλλά αυτή ταύτη την ιστορία. Η ιστορία γράφεται και παραμένει όπως δημιουργείται με τα καλά και τα άσχημά της. Δεν σβήνεται. Δεν καταστρέψαμε τα Γερμανικά μνημεία όπως οι παλαιότεροι δεν κατέστρεψαν τα Βενετσιάνικα και τα Τούρκικα μνημεία που διατηρούνται για να θυμίζουν γεγονότα της ιστορίας που διαφορετικά θα είχαν λησμονηθεί.
Έρχονται όμως σήμερα ιστορικοί και «ιστορικοί» που προτείνουν την καταστροφή του μνημείου ύστερα από 75 χρόνια για να μη θυμίζει ημέρες πικρές. Εν τοιαύτη περιπτώσει και με την ίδια λογική ας καταστρέψουμε τα Βενετσιάνικα τείχη, τα νεώρια, τον αιγυπτιακό φάρο, τα τούρκικα τζαμιά και τους μιναρέδες και ό,τι άλλο ξενικό υπάρχει στον τόπο μας. Να μιμηθούμε τους Αθηναίους που υπό τους ήχους των αυλών και των τυμπάνων κατεδάφιζαν τα μακρά τείχη.
Και εμείς με τους ήχους της λύρας και του λαούτου ας κατεδαφίσουμε ό,τι ξενικό. Να μείνουμε γνήσιοι Έλληνες, να απολαμβάνουμε το φραπεδάκι μας, το σουβλάκι μας, το κινητό τηλέφωνο και το τσιγάρο απαλλαγμένοι από τα βάρη του παρελθόντος. Εθνοκάθαρση μνημείων. Λήθη της ιστορίας.
Ας επιστρέψουμε όμως στο Γερμανικό πουλί ενώ ο κουρνιαχτός δεν έχει διαλυθεί από πάνω του.
Από ότι έχω διαβάσει και ξέρω οι απόψεις και προτάσεις είναι:
α) Να παραμείνει στη θέση του αφού διευθετηθεί το θέμα της ιδιοκτησίας.
β) Να παραμείνει στη θέση του και να κατασκευασθεί δίπλα ή πάνω του ένα δικό μας (αντίπαλο δέος).
γ) Να μεταφερθεί αλλού.
δ) Να κατεδαφισθεί και να εξαφανισθεί κάθε ίχνος του.
Νομίζω ότι τα μνημεία πρέπει να διατηρούνται στη θέση που δημιουργήθηκαν. Το μνημείο να μείνει εκεί που είναι έστω και κουτσουρεμένο έστω και μουτζουρωμένο. Εάν όμως λόγοι υπέρτεροι το επιβάλλουν, ας μεταφερθεί στο νεκροταφείο του Μάλεμε. Νομίζω ότι εκεί έπρεπε να είχε στηθεί από την αρχή. Εκεί έγινε και η πρώτη έφοδος εκεί έγιναν οι σκληρές μάχες και από εκεί κατελήφθη η Κρήτη. Εκεί ο συμβολισμός θα είναι πλήρης. Η έφοδος από τον αέρα και από κάτω στο έδαφος οι χιλιάδες τάφοι, το τίμημα της προσπάθειας.
Παρατηρήσεις
1. Δεν ξέρω γιατί οι δυνάμεις της φύσης έβαλαν στόχους στο Νομό Χανίων τα μνημεία και θέλησαν να τα καταστρέψουν. Κατέστρεψαν το άγαλμα της Ελευθερίας στο Ακρωτήρι με κεραυνό, κατέστρεψαν το πουλί με καταιγίδα ή κεραυνό. Ο πρίγκιπας στην Σούδα στάθηκε τυχερός και πρόλαβε να κρυφτεί σε κάποια αποθήκη του Δήμου. Δεν γλύτωσε όμως από τις ανθρώπινες δυνάμεις.
2. Εκείνοι που υποστηρίζουν την κατεδάφιση του μνημείου μου θυμίζουν τον χωρικό που όταν τον ρώτησαν ποια χάρη θέλει να του κάμουν απάντησε. «Να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα». Και εκείνοι αντί να επιδιώξουν την αποπεράτωση του ταλαίπωρου μνημείου στον Γαλατά, προτείνουν την εξαφάνιση ενός μνημείου έστω και εχθρικού.
3. Το μνημείο πρέπει να κατασκευάσθηκε τον Ιούνιο, αφού αρχές Ιουλίου οι αλεξιπτωτιστές είχαν αποχωρήσει. Η βάση κατασκευάστηκε από πέτρες που μεταφέρθηκαν από τα Χανιά από κατεστραμμένες από τους βομβαρδισμούς οικίες.
Σαν τεχνίτες πρέπει να χρησιμοποιήθηκαν ντόπιοι αγγαρευμένοι τεχνίτες και Γερμανοί στρατιώτες.
Εντυπωσιάζει η σπουδή και η ταχύτητα.
4. Δεν έχω συναντήσει μαρτυρία για εγκαίνια.
5. Στις 9 Αυγούστου 1942 ο κατοχικός πρωθυπουργός στρατηγός Γ. Τσολάκογλου κατέθεσε στεφάνι σε επίσημη τελετή. Υπάρχουν αρκετές φωτογραφίες του γεγονότος αυτού.
6. Σήμερα η φυσιογνωμία του τοπίου όπου υπάρχει το μνημείο έχει τελείως αλλοιωθεί γιατί γύρω του έχουν ανεγερθεί ογκώδεις οικοδομές – κατοικίες οι οποίες σχεδόν το έχουν εξαφανίσει.
7. Καμιά υπηρεσία Κοινοτική, Δημοτική, Νομαρχιακή ή Κρατική όπως η υπηρεσία νεωτέρων μνημείων ή οι επιτροπές περιβάλλοντος δεν έχει ασχοληθεί με το θέμα και έτσι υπάρχουν τα χάλια που υπάρχουν. Πλήρης απαξίωση. Λήθη της ιστορίας.
8. Ευχή και πρόταση. Να διευθετηθεί το θέμα κατά τρόπο οριστικό για να παύσει η ανακίνησή του κάθε λίγο.
Νίκος Βαβουλές
