Ενότητα «Ηγέτες που διαμόρφωσαν το Έθνος»
Στο ιστορικό “Ζάππειο Μέγαρο” που είναι κτισμένο στο κέντρο ενός μεγάλου πάρκου, συνέχεια του Εθνικού Κήπου στο κέντρο της Αθήνας, και κτίστηκε από τον μεγάλο ευεργέτη Ευάγγελο Ζάππα το 1888. Εκεί κατά καιρούς πραγματοποιήθηκαν αρκετά ιστορικά γεγονότα και το αποκορύφωμά τους ήταν η ιστορική υπογραφή της συνθήκης προσχώρησης της Ελλάδας στην (τότε) ΕΟΚ το 1978. Σε κάποιο σημείο του Μεγάρου αναπαύεται «εγκλεισμένη εντός αργυράς θήκης», σύμφωνα με τη διαθήκη του. Με την επιγραφή «ΕΝΤΑΥΘΑ ΚΕΙΤΑΙ Η ΚΕΦΑΛΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΗ ΖΑΠΠΑ».
Εδώ λοιπόν πραγματοποιήθηκε το 6ο οικονομικό «Forum των Δελφών» με φυσική παρουσία μα και μέσω διαδικτύου περισσότερων από 1000 διακεκριμένων ομιλητών από 42 χώρες.
Μεταξύ άλλων το πρόγραμμα περιλαμβάνει σημαντικές ενότητες αφιερωμένες στα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821. Την έναρξη των εργασιών κύρηξε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας κα Κατερίνα Σακελλαροπούλου και το Forum τέθηκε υπό την αιγίδα της.
Συνέχεια δόθηκε το απόγευμα με την συζήτηση του Προέδρου της Κυβέρνησης κ. Μητσοτάκη και του Ισπανού ομολόγου του κ. Σάντσεθ.
Μετά τους κ. Μητσοτάκη – Σάντσεθ, η συνέχεια δόθηκε με την ενότητα «Ηγέτες που διαμόρφωσαν το Έθνος» με τον Πρ. Παυλόπουλο, τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας, που ανέπτυξε το θέμα «Ιωάννης Καποδίστριας», σκιαγραφώντας το πορτραίτο του πρώην Κυβερνήτη. Επέλεξα μερικά από την λίαν ενδιαφέρουσα εισαγωγή του:
«Η προσωπικότητα του Ιωάννη Καποδίστρια ήταν ό,τι καλύτερο μπορεί να έχει η Ελλάδα. Ένας άνθρωπος που κουβαλούσε την Ελλάδα. Η στάση του Καποδίστρια απέναντι στην Επανάσταση, που ήταν η αιτία να συγκρουστεί με τον Τσάρο, δειχνει ότι ο Καποδίστριας στο βάθος ήταν πάντοτε ένας Έλληνας» και παρακάτω «Ο Καποδίστριας είδε έναν καθημαγμένο λαό και ο ίδιος αποποιήθηκε τον μισθό του Κυβερνήτη.»
Περιέγραψε στην συνέχεια μερικά από τα επιτεύγματά του, όπως την ίδρυση της Σχολής Ευελπίδων, τις πρώτες δομές της δικαιοσύνης, κώδικα πολιτικής δικονομίας, τα πρώτα σχολεία, την δημιουργία ορφανοτροφείου, το πρώτο Αρχαιολογικό Μουσείο, Νομισματοκοπείο και Γεωργική Σχολή.
Η επόμενη εισηγήτρια της ενότητας κα Κατερίνα Γαρδίκα, αναπληρώτρια καθηγήτρια νεώτερης ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών ανέπτυξε το θέμα «Χαρίλαος Τρικούπης» και μας έδωσε μία πλήρη εικόνα για τον όχι και τόσο γνωστό μα πάρα πολύ σημαντικό πολιτικό του 19ου αιώνα.
«Η πολιτική φιλοσοφία του Χαρίλαου Τρικούπη είναι η ελεύθερη οικονομία. Είχε ένα συγκροτημένο πρόγραμμα για την χώρα που το είχε διατυπώσει με σαφήνεια.Η πολιτική του απέβλεπε στην προσέγγιση της ευημερίας της ζωής της Δ. Ευρώπης και για αυτό προσπάθησε να εκσυγχρονίσει το κράτος, τη δικαιοσύνη, να οργανώσει τον στρατό, διέθεσε μεγάλες δαπάνες για τον στόλο, πραγματοποίησε μεγάλα έργα όπως το σιδηροδρομικό δίκτυο, τη διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου, τη μείωση της φορολογίας των αγροτών.
Αυτά όμως χρειάστηκαν και δάνεια από το εξωτερικό, για τα οποία η λύση για να εξυπηρετηθούν ήταν η αύξηση της φορολογίας». Τρίτος κατά σειρά στην ενότητα «Ηγέτες που διαμόρφωσαν το Έθνος» ήταν ο Νικόλαος Παπαδάκης, Γενικός Διευθυντής του εθνικού ιδρύματος «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» με θέμα «Ελευθέριος Βενιζέλος, δημιουργώντας την σύγχρονη Ελλάδα».
Στην εισαγωγή του ο κ. Παπαδάκης τόνισε: «Θέλω να τονίσω πόσο επηρέασε το Βενιζέλο ο ίδιος ο Τρικούπης. Κατά το πραξικόπημα του 1889, ένα κίνημα που θα γινόταν επανάσταση, μα κατέληξε ένα συντηρητικό πραξικόπημα στην Κρήτη, ο Βενιζέλος, παρά το ότι ήταν αντίθετος προς το κίνημα, κατέφυγε στην Αθήνα και συνάντησε τον Τρικούπη. Ήταν η φιλελεύθερη μερίδα του κρητικού λαού, που πίστευε στην σταδιακή μετεξέλιξη προς την Ένωση.
Θεωρούσε το πραξικόπημα πρόωρο και καταστροφικό. Στην συνάντηση με τον Πρωθυπουργό Τρικούπη του τόνισε πως αδυνατεί να στηρίξει κινήματα που δεν έχουν την καθοδήγηση και συμπαράσταση της Αθήνας και συμφώνησε και ο Βενιζέλος μαζί του».
Σε ερώτηση της κας Φλέσσα, ποιά γεγονότα της παιδικής του ηλικίας καθόρισαν το μέλλον και την κοσμοαντίληψή του, ο κος Παπαδάκης απάντησε: «Ο Βενιζέλος γεννήθηκε στην Τουρκοκρατούμενη Κρήτη. Σε μια εποχή αλλεπάλληλων επαναστάσεων με αιματηρή καταστολή. Η οικογένειά του είχε υποστεί διώξεις. Ο πατέρας του είχε εξοριστεί τρεις φορές.
Στις αλλεπάλληλες επαναστάσεις στην Κρήτη, ο Βενιζέλος ζει ανάμεσα στους Καπετάνιους, και μέσα του γεννιέται το αντιστασιακό πνεύμα κατά του κατακτητή.
Ο Βενιζέλος ήταν ρεαλιστής. Στην τελευταία επανάσταση του 1897 οι Κρητικοί στην πραγματικότητα είχαν νικήσει τους Οθωμανούς. Φυσικά η παρουσία των Μεγάλων Δυνάμεων, που απέτρεπε τη μεταφορά στρατού στην Κρήτη, ήταν ένα στοιχείο που στήριζε τους επαναστατικούς σκοπούς των Κρητών. Όταν ήρθε η στιγμή της επιλογής, Ένωση ή Θάνατος, ο Βενιζέλος, οπαδός της σταδιακής προσέγγισης του εθνικού σκοπού, επέλεξε την αυτονομία, σαν το στάδιο εκείνο που θα οδηγούσε στην Ένωση».
Στο σημείο αυτό η κα Φλέσσα ρώτησε τον κο Παπαδάκη γιατί χαρακτηρίζει τον Βενιζέλο ρεαλιστή επαναστάτη.
«Ο ρεαλισμός του Βενιζέλου ήταν σύμφυτος με τις συνθήκες που είχε επιβάλλει η διεθνής πολιτική. Η επιλογή της αυτονομίας ήταν μια επιλογή γεμάτη ρεαλισμό που οδήγησε στην Κρητική Πολιτεία και ένα βήμα προς την Ένωση. Επίσης στο Θέρισσο επαναστάτησε και κατόρθωσε να οδηγήσει προς την Ένωση.
Κατάφερε να διώξει τον Ύπατο Αρμοστή Γεώργιο και την δημιουργία πολιτοφυλακής με Έλληνες αξιωματικούς. Στο τέλος της επανάστασης του Θερίσσου η Ένωση ήταν αρκετά κοντά και την επισφράγησαν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι. Ο ελιγμός αυτός του Βενιζέλου, ήταν άκρως ρεαλιστικός. Κατάλαβε πως η επανάσταση του Θέρισσου ήταν ένα σοβαρό βήμα για την Ένωση.
Στην διάρκεια της πρωθυπουργίας του, η συγκρουση με τον μοναρχισμό ήταν αναπόφευκτη, στην προσπάθειά του να εγκαθιδρύσει ένα φιλελεύθερο πολίτευμα και να ασκήσει μια εξωτερική πολιτική σύμφωνα με τα εθνικά συμφέροντα.
Οι επιλογές του τον έφεραν σε αντίθεση με τα ανάκτορα και τους σχεδιασμούς της ανακτορικής καμαρίλας, που απέβλεπε στην εγκατάσταση ενός μοναρχικού κράτους «Ελέω Θεού».
Στην παρέμβαση – ερώτηση της κας Φλέσσα για τον αγώνα που έκανε ο Βενιζέλος υπέρ της Ελλάδας στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο κ. Παπαδάκης απάντησε:
«Ο Βενιζέλος είχε κερδίσει τον θαυμασμό των πολιτών και των ηγετών των Δυτικών Κοινοβουλευτικών Δημοκρατιών. Είχαν δημιουργηθεί φιλελληνικοί σύλλογοι που υποστήριζαν τα ελληνικά συμφέροντα και ενίσχυαν τις διεκδικήσεις του Βενιζέλου που κατέληξαν στην υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, που δυστυχώς μετά την επάνοδο του Κωνσταντίνου η υποστήριξη έπαψε με αποτέλεσμα την Μικρασιατική Καταστροφή».
Η κα Φλέσσα ρώτησε στη συνέχεια για τις σχέσεις του Βενιζέλου με την Ευρώπη.
«Ο Βενιζέλος ήταν πρωτοπόρος από το 1923 της δημιουργίας Ενωμένης Ευρώπης και συμμετείχε στο Α’ συνέδριο το 1926 των εμπνευστών της ιδέας και όταν ξανάγινε πρωθυπουργός το 1928, στάθηκε στο πλευρό της Γαλλίας του Μπριάν για την υλοποίηση αυτού του στόχου. Δυστυχώς μεσολάβησαν τα απολυταρχικά καθεστώτα (Χίτλερ-Μουσολίνι) και έλαβε σάρκα και οστά πολύ αργότερα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο».
Τελειώνοντας τη συμμετοχή του ο κος Παπαδάκης τόνισε: «Δεν πρέπει να ξεχνούμε πως ο Βενιζέλος παρέλαβε την Ελλάδα στην Λάρισα και την παρέδωσε στα σημερινά της σύνορα, εγκαθιδρύοντας Δημοκρατικό Σύνταγμα και θελεμελιώνοντας κράτος δικαίου στην Ελλάδα».
Τέταρτος στην ενότητα «Ηγέτες που διαμόρφωσαν το Έθνος» ήταν ο κος Ευάνθης Χατζηβασιλείου, καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Γενικός Γραμματέας του Ιδρύματος της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, με θέμα «Κωνσταντίνος Καραμανλής, είσοδος στον σύγχρονο κόσμο».
Ο Καραμανλής ειναι ο ηγέτης μιας περιόδου, ας πούμε 1950-1980. Είναι η εποχή που η Ελλάδα μετακινείται από τον χώρο της υπανάπτυξης και γίνεται μέλος του ανεπτυγμένου κόσμου. Από αυτά τα 30 χρόνια, ο Καραμανλής είναι τα 14 Πρωθυπουργός.
Υπάρχει ένα τρίπτυχο που τον χαρακτηρίζει: Ανάπτυξη-Δημοκρατία-Ευρώπη. Είναι λογικό στα 14 χρόνια της πρωθυπουργίας του και στα 10 χρόνια που υπήρξε Πρόεδρος της Δημοκρατίας να έχει δεχθεί αρκετή κριτική. Σε προσωπικό επίπεδο ήταν ένας άνθρωπος μονόχνωτος, εργασιομανής, και κρατούσε τους άλλους σε απόσταση.
Ο Καραμανλής είναι ο ηγέτης της μετάβασης από την υπανάπτυξη σε πλήρες μέλος του ανεπτυγμένου κόσμου. Και η Ελλάδα που έφτιαξε ή επέβλεψε στην ανασύστασή της, ήταν η χώρα που στο τέλος του δικού του βίου, μπορούσε να έχει έναν μεγάλο ηγέτη, χωρίς να τον αναγκάσει να πεθάνει στην εξορία όπως τον Βενιζέλο και τον Τρικούπη και χωρίς να τον δολοφονήσει όπως έγινε με τον Καποδίστρια».
Τον συντονισμό της ενότητας έκανε με θαυμάσιο τρόπο η κα Βίκη Φλέσσα, δημοσιογράφος-φιλόλογος.
