Το οικολογικό αποτύπωμα είναι ένας τρόπος για να μετρήσουμε τις επιδράσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας πάνω στη γη.
Το “οικολογικό αποτύπωμα” μετρά την κατανάλωση φυσικών πόρων από μια κοινωνία για την κάλυψη των αναγκών της, συγκρίνοντάς την με τη συνολική δυνατότητα της γης να παράγει και να αναπαράγει αυτούς τους πόρους.
Σε παγκόσμιο επίπεδο το αποτύπωμα είναι περίπου 1.5, δηλαδή μας χρειάζεται μια μισή Γη για να ικανοποιήσει τις ανάγκες μας.
Υπάρχει όμως μια ειδοποιός διαφορά “Δεν συμπεριφέρονται όλοι οι λαοί το ίδιο”.
Στο σημερινό σημείωμα προσπαθώ, ως μη ειδικός, να θέσω ερωτήματα σχετικά με το οικολογικό αποτύπωμα των Χανίων. Ερωτήματα στα οποία οφείλουμε να απαντάμε τακτικά.
Το αποτύπωμα της Ελλάδας
Η γραφική παράσταση που παρουσιάζει το οικολογικό αποτύπωμα της Ελλάδας και την επίδραση του κάθε Ελληνα στο περιβάλλον στηρίζεται σε στοιχεία του Ο.Η.Ε. Αυτή μεταβάλλεται από χρόνο σε χρόνο αφού επηρεάζεται από τις αγροτικές πρακτικές (χρήση λιπασμάτων, ποσότητα άρδευσης), τον καιρό, την υποβάθμιση του οικοσυστήματος, το μέγεθος του πληθυσμού, την κατανάλωση, την παραγωγή κ.ά.
Στο γράφημα η πράσινη γραμμή είναι η αντοχή της Γης το 2012 και η κόκκινη το εθνικό μας οικολογικό αποτύπωμα.
Δυστυχώς αυτό είναι απογοητευτικό. Δείχνει ότι αν όλοι οι κάτοικοι της Γης ήταν Ελληνες θα χρειαζόμαστε ένα πλανήτη σχεδόν 4 φορές το μέγεθος της Γης για να ζήσουμε.
Προφανώς, η βελτίωση που εμφανίζεται μετά το 2006 οφείλεται στην κρίση κι όχι στις προσπάθειές μας.
Το προσωπικό μας αποτύπωμα
Αν θελήσετε να μετρήσετε το προσωπικό σας αποτύπωμα προετοιμαστείτε να απαντήσετε σε ερωτήσεις του τύπου:
• Ποιο είναι το μέγεθος του σπιτιού σας;
• Πόσα κυβικά είναι το αυτοκίνητο σας;
• Πόσο κρέας και ψάρι καταναλώνετε την εβδομάδα;
• Τι ποσοστό της κατανάλωσης σας είναι εισαγόμενα προϊόντα;
• Πόσο υψηλοί είναι οι λογαριασμοί σας του ηλεκτρικού ρεύματος και του νερού;
• Πόσο συχνά ταξιδεύετε με αεροπλάνο;
• Πόσο συχνά χρησιμοποιείτε το αυτοκίνητο σας;
Οι ερωτήσεις συνεχίζονται κι αφορούν όλες τις καταναλωτικές σας συνήθειες.
Το αποτύπωμα των Χανίων
Δεν είμαι ειδικός για να καταγράψω και να υπολογίσω το οικολογικό αποτύπωμα της πόλης και του Νομού μας.
Τα ερωτήματα όμως που γεννιούνται σε κάθε οικολογικά σκεπτόμενο πολίτη είναι πολλά και ποικίλα. Παραθέτω όσα συγκέντρωσα από συζητήσεις με μαθητές και ενηλίκους…
• Υπάρχει άραγε παρακολούθηση από ένα συντονιστικό όργανο για τις περιβαλλοντικές δράσεις και την αποτελεσματικότητα τους σε επίπεδο Νομού;
• Ποιοι παρακολουθούν την σπατάλη των φυσικών μας πόρων; Τι ενέργειες κάνουν για να την περιορίσουμε;
• Ποια υπηρεσία μετρά πόσα δένδρα, δενδρύλλια και θάμνοι, χάνονται από τα πάρκα, τις πλατείες και τους δρόμους των Χανίων από χρόνο σε χρόνο;
• Πόσα δένδρα ή φυτά έχουν μοίρα προδιαγεγραμμένη αν δεν λάβουμε μέτρα για την προστασία τους;
• Πόσο νερό χάνεται από τις απορροές των Λευκών Ορέων κάθε χρόνο;
• Τι μέρος της φυτικής μας παραγωγής χάνεται και σαπίζει στο έδαφος ή πάνω στα δένδρα;
• Πόση ηλεκτρική ενέργεια σπαταλιέται από ιδιώτες, φορείς και επιχειρήσεις καθημερινά;
• Πόσα εισαγόμενα τρόφιμα υπέρ-ποντίων χωρών καταναλώνουμε;
• Πόσα καύσιμα καταναλώνουμε άσκοπα κάθε φορά που σχηματίζονται ουρές 100δων μέτρων στην πόλη;
Κι εδώ οι ερωτήσεις είναι ενδεικτικές. Τέλος, ποιο όργανο συγκεντρώνει όλα τα παραπάνω στοιχεία, αποτυπώνει τη συνολική εικόνα για τον Νομό μας, κάνει τακτικό δημόσιο απολογισμό και προτείνει μέτρα;
Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Glamurs
To πρόγραμμα το οποίο τρέχει τώρα προάγει ένα τρόπο ζωής φιλικό προς το περιβάλλον. Ερευνητές του δηλώσαν ότι τα νοικοκυριά έχουν την αυτονομία να μειώσουν την κατανάλωση τους υπό την προϋπόθεση ότι έχουν ακριβείς και επαρκείς πληροφορίες. Πιστεύουν ότι σε κάθε περίπτωση η μείωση της κατανάλωσης κρέατος και της κατανάλωσης αγαθών ωφελούν. Επίσης, παροτρύνουν να προτιμούμε την αγορά υπηρεσιών αντί προϊόντων.
Συμπερασματικά
• Το οικολογικό μας αποτύπωμα σε ατομικό, τοπικό και εθνικό είναι απογοητευτικό.
• Η κατασπατάληση των φυσικών μας πόρων και η μόλυνση του περιβάλλοντος είναι καθημερινή.
• Ευχολόγια, συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας και παιδικές ζωγραφιές δεν είναι αρκετά για να αλλάξουμε συμπεριφορές.
• Οικολογικές πρακτικές, συνήθειες, τρόποι ζωής κτίζονται με διά βίου πράξεις και εφαρμογές προγραμμάτων.
Συγγραφέας, μέλος της Γ.Σ. της Ελληνικής Επιτροπής της Γιούνισεφ
Πτυχιούχος Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στη Διά Βίου Μάθηση
Επικοινωνία: 2821040400, facebook: polygnosi
