Ελληνικό καλοκαίρι, φως και χρώμα, χιλιάδες αποχρώσεις του μπλε, ήχοι απ’ τα κύματα της θάλασσας που σκάνε στην απέραντη ακτή και το τραγούδι των τζιτζικιών να σπάει την ησυχία του μεσημεριού. Το Καλοκαίρι ζωγραφίζουν ξένοι εικαστικοί που ζουν ή έζησαν στα Χανιά και εμπνεύστηκαν από τη φύση, την αύρα του τόπου και των ανθρώπων, δίνοντας την δική τους πινελιά στην πιο αγαπημένη εποχή του χρόνου…
Φιόννα Καρλάιλ (Fionna Carlisle): Καλοκαιρινά Χανιά, η προσωπική μου απελευθέρωση
«Το καλοκαίρι στα Χανιά για εμένα δεν είναι μόνο διακοπές, αλλά ένα ευπρόσδεκτο διάλειμμα από τη ζωγραφική μου ενασχόληση με τα πορτρέτα πολιτικών, επιστημόνων, καθώς και τα έργα κατά παραγγελία που κάνω στη Βρετανία, όπως για την πρόσφατη έκθεσή μου “The Art of Intelligent Ageing”, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, που θα εκτεθεί και στο Σκωτσέζικο Κοινοβούλιο τον ερχόμενο Οκτώβριο.
Τα καλοκαιρινά Χανιά είναι λοιπόν η προσωπική μου απελευθέρωση από την πειθαρχία που απαιτείται για τη διαδικασία δημιουργίας ενός πορτρέτου.
Πρόσφατα επισκέφτηκα ξανά μερικά από τα αγαπημένα μου μέρη, όπως τη Σπλάντζια, την αγαπημένη ταβέρνα στη Νέα Χώρα, τα Σφακιά.
Παρόλο που οι πρώτοι πίνακες που έκανα στα Χανιά στη δεκατετία ’80 ήταν μια σειρά από τα Chicago Blues Bars, σύντομα άρχισα να εμπνέομαι από τη νυχτερινή ζωή τους, όπως το γνωστό κλαμπ Κανάλι, ακόμα και τα μπουζούκια εκείνης της εποχής.
Αυτό το καλοκαίρι συγκεκριμένα όμως, τα Χανιά είναι και μια απόδραση από το βάσανο του Brexit».
Ζαν Λιοδάκη (Jan Liodaki): Μια εποχή πρόκληση
«Το Καλοκαίρι, μια εποχή πρόκληση, μια εποχή με έντονα χαρακτηριστικά. Το φώς εκτυφλωτικό, οι σκιές βαθιές και δροσερές, απολαυστικές… ξεκουράζουν.
Η γή “ψημένη”… κάρβουνο κάτω από τον καυτό ήλιο. Οι πέτρες καίνε στο άγγιγμα. Γύρω γύρω οι μυρωδιές από τα άγρια βότανα, θυμάρι, θρούμπι και ρίγανη ολοκληρώνουν τη γήινη εικόνα. Σε αντίθεση η δροσιά της θάλασσας, χιλιάδες οι αποχρώσεις του μπλε. Οι ιριδισμοί, οι αντανακλάσεις του φωτός μέσα στο νερό… ζαλίζουν.
Το Καλοκαίρι η ατμόσφαιρα καθαρή, η ορατότητα καταπληκτική, δίνει έμφαση και υπογραμμίζει την κάθε σκιά, το κάθε φωτεινό σημείο, εκεί εστιάζω την προσοχή μου και ανακαλύπτω μικρά Θαύματα.
Λατρεύω τις αντιθέσεις και το Καλοκαίρι είναι γεμάτη από αυτές. Την “καμμένη” γη με τις αποχρώσεις του κίτρινου και της ώχρας σε αντίθεση με τις δροσερές αποχρώσεις του μπλε της θάλασσας.
Μεγαλώνοντας στην Αγγλία δεν είχα αυτά τα ερεθίσματα. Το έντονο φώς, είναι κάτι άγνωστο εκεί.
Γι’ αυτο και αγαπώ αυτή την ηλιόλουστη εποχή. Τόσα τα ερεθίσματα, τόσα τα θέματα να μελετήσω, να αναλώσω, τόση τροφή για τη σκέψη μου.
Με συγκινούν αυτές οι εικόνες του Καλοκαιριού, με εμπνέουν και με ωθούν να συνεχίζω αυτό το καταπληκτικό και φωτεινό ταξίδι που υπόσχεται νέες αποκαλύψεις, νέες προκλησεις».
Ντέιβιντ Μακ Φαρλαν, (David Macfarlane): Κάτω από τον αναπόδραστο ήλιο
«Καλοκαίρι σημαίνει παραλία, επίπεδο χρώμα, αιχμηρές σκιές και χαλαροί ανθρώποι που φαίνονται μικροσκοπικοί κάτω από τον τεράστιο ήλιο από τον οποίο κανείς δεν μπορεί αποδράσει…».
Νικ Μουρ, (Nick Moore): Καλοκαίρι στα μιτάτα του Θερίσου
«Μετακόμισα στα Χανιά το Φθινόπωρο του 1982. Στο καυτό καλοκαίρι που ακολούθησε, ο ζωγράφος John Craxton και εγώ οδηγήσαμε μέχρι το πανέμορφο φαράγγι του χωριού του Θερίσου. Καθίσαμε για να ξαποστάσουμε κάτω από την δροσερή σκιά των μουριών και απολαύσαμε το ταπεινό αλλά γευστικό φαγητό στο καφέ της Μαρίας. Δεν είχα φάει ποτέ τόσο νόστιμες ελιές, ντομάτες και μυζήθρα.
Με την πάροδο του χρόνου γίναμε φίλοι με μερικούς από τους βοσκούς της περιοχής. Πρώτα με προσκάλεσαν να πατήσουμε σταφύλια και αυτό αποτύπωσα στον παραπάνω πίνακα ζωγραφικής.
Μετά με προσκάλεσαν στα μιτάτα να συμμετέχω στην παρασκευή του τυριού.
Η πρώτη ημέρα έχει μείνει χαραγμένη για πάντα στη μνήμη μου. Περπατήσαμε μέχρι το βουνό ξεκινώντας από τις 5.00 πμ.
Λίγες ώρες αργότερα ήμασταν στο μιτάτο. Οι βοσκοί φτιαξαν το τυρί και είχαμε μαζί μας φαγητό και κρασί από το χωριό. Τραγουδούσαν και έριχναν μπαλωθιές που φώτιζαν τον έναστρο ουρανό. Κάποιος από τους βοσκούς ήρθε έξω από την καλύβα όπου καθόμουν και μου είπε: «αυτή η γιορτή είναι για σένα».
Σχεδόν 40 χρόνια μετά θυμάμαι ακόμη αυτά τα λόγια σαν να ήταν χθες, έναν βουκολικό παράδεισο μιας εβδομάδας, που συνέχισα να απολαμβάνω για 5 χρόνια».
Κωνσταντίνος Φίσερ (Konstantin Fischer): Η θάλασσα ως ελπίδα διεξόδου
«Καλοκαίρι, θάλασσα και μπάνιο. Τουλάχιστον για εμάς. Για άλλους είναι καλοκαίρι προσφυγιάς και η θάλασσα για εκείνους αποτελεί κίνδυνο – και μοναδική ελπίδα για διέξοδο ταυτόχρονα.
Η φωτογραφία ανήκει στη σειρά «περί ανέμων και υδάτων» στην οποία δουλεύω από το 2018 και που έχει στόχο την αποκάλυψη της επιπολαιότητας, της υποκρισίας και της ανευθυνότητας των Ευρωπαίων, κυρίως του βορρά, οι χώρες των οποίων έχουν συμβάλει σημαντικά στη βία π.χ. στη Συρία και το Αφγανιστάν, που αρνιούνται όμως να δεχτούν τους πρόσφυγες από τις εμπόλεμες ζώνες εκείνων των περιοχών. Εχει στόχο την επιπολαιότητα, την υποκρισία και την ανευθυνότητα των Ευρωπαίων που ως πολίτες δεν θέλουν τους πρόσφυγες στη χώρα τους και ως τουρίστες ενοχλούνται από τα πτώματα στην θάλασσα του τόπου των καλοκαιρινών τους διακοπών. Ενοχλούνται επειδή κινδυνεύει η ομαλότητα των διακοπών τους.
Τραβάω με το κινητό μου φωτογραφίες και βίντεο από αντίγραφα ασπρόμαυρων φωτογραφιών τα οποία επιπλέουν και βυθίζονται στη θάλασσα. Στη θάλασσα όπου εμείς και οι τουρίστες πάμε για ανέμελο μπάνιο. Στην ίδια Μεσόγειο θάλασσα στην οποία πνίγονται εδώ και χρόνια αθώοι πρόσφυγες, άντρες και γυναίκες, γέροι και παιδιά. Πρόκειται για έργα του Γερμανού φωτογράφου και ζωγράφου WOLS, φωτογραφίες τις οποίες πήρε στο Pavillon de l’élégance et de la Parure της 1937 Exposition Universelle στο Παρίσι. Εκείνην την εποχή -λόγω της άρνησής του να ζήσει στη ναζιστική Γερμανία- ο ίδιος ήταν πρόσφυγας στην Γαλλία, αργότερα αναγκάστηκε να φύγει και από εκεί. Εμείς οι Ευρωπαίοι ξέρουμε από προσφυγιά. Δεν δρούμε όμως ανάλογα».
Τίφανι Ράιλυ, (Tiffany Riley): Η άγρια ομορφιά της Κρήτης
«Η άφιξη μου στην Κρήτη στις αρχές της δεκαετίας του ’90 κατά τη διάρκεια ενός καυτού Καλοκαιριού με ενέπνευσε και με εισήγαγε στην ζωγραφική τοπίου για πρώτη φορά στην καριέρα μου.
Οι αποχρώσεις του μπλε που έβαφαν τα πάντα γύρω από τη θάλασσα, οι αντιθέσεις της άγριας ομορφιάς της Κρήτης και της προσπάθειας του ανθρώπου να την δαμάσει, πάντα με γοήτευαν.
Κυψέλες τοποθετημένες σε πλαγιές, που μοιάζανε με μικρά συγκροτήματα θερινών κατοικιών… μικρά πολύχρωμα κουτιά σε εκπληκτικές τοποθεσίες! Ηλιοβασιλέματα που έλιωναν τις εντάσεις της ημέρας, όπως τα κάρβουνα μιας φωτιάς που σιγοσβήνει. Ελαιόδεντρα που στέκονταν ισχυρά παρά τη ζέστη με ρίζες γερές σαν πέτρα για να κυριαρχήσουν στα πρώτα μελτέμια. Το θαύμα του να σκοντάψεις σε ένα βυζαντινό παρεκκλήσι στη μέση του πουθενά, αναζωογονώντας το νόημα και την ελπίδα για λίγες ήρεμες στιγμές. Τα πλάσματα, δίποδα ή τετράποδα, όλα δημιουργίες αυτής της φύσης. Ακόμη παρακολουθώ και μαθαίνω!
Είναι τόσο μεγάλη η ποικιλομορφία αυτού του νησιού που δεν μπορείς παρά να το αγαπήσεις. Και πρέπει να το προστατεύσουμε ώστε να συνεχίσει να μας δίνει την αφθονία του. Θα συνεχίσω να ζωγραφίζω και να γιορτάζω όλες αυτές τις προκλητικές, υπέροχες εμπειρίες στο ευλογημένο νησί της Κρήτης».
