Το κάπνισμα (και το αλκοόλ) πάει…σύννεφο στις ταινίες

Στις εθνικές κινηματογραφικές παραγωγές που έχουν γυριστεί σε χώρες της Ευρώπης και της Νότιας Αμερικής, είναι πιθανότερο να πρωταγωνιστούν ηθοποιοί που καπνίζουν, σε σχέση με τα πιο…άκαπνα φιλμ των στούντιο του Χόλιγουντ. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε μια ασυνήθιστη νέα διεθνής επιστημονική μελέτη.
Οι επιστήμονες προτείνουν να απαγορευθεί δια νόμου η εμφάνιση σκηνών καπνίσματος στις ταινίες που έχουν λάβει κρατικές επιχορηγήσεις για να γυριστούν. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η εμφάνιση χαρακτήρων που καπνίζουν στις ταινίες, προωθεί τη συνήθεια του καπνίσματος ιδίως μεταξύ των νέων.
Οι ερευνητές από τις ΗΠΑ, τη Γερμανία, την Αργεντινή και το Μεξικό, συνέκριναν 502 βορειοαμερικανικές ταινίες με 337 ευρωπαϊκές και νοτιοαμερικανικές ταινίες. Όλα τα φιλμ είχαν γνωρίσει εμπορική επιτυχία.
Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον δρα Τζέημς Θράσερ της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Νότια Καρολίνα, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό “BMC Puclic Health”, μελέτησαν κάθε ταινία εάν σε αυτή έπαιζαν ηθοποιοί που κάπνιζαν ή έπιναν αλκοόλ και πόση ώρα συνολικά συνέβαινε αυτό στη διάρκεια του έργου.
Όπως διαπιστώθηκε, στις ευρωπαϊκές και νοτιοαμερικανικές ταινίες είναι πιθανότερο να εμφανίζονται χαρακτήρες που καπνίζουν, από ό,τι στα χολιγουντιανά φιλμ. Η μεγαλύτερη χρήση καπνού γίνεται στα ισλανδικά φιλμ, όπου σε όλες τις ταινίες που προορίζονται για νέους κάτω των 14 ετών, εμφανίζεται τουλάχιστον ένας καπνιστής. Το μικρότερο ποσοστό εμφάνισης καπνού στα νεανικά φιλμ καταγράφεται στις ολλανδικές παραγωγές (53%).
Στις ταινίες, οι οποίες περιέχουν χαρακτήρες που καπνίζουν, μόνο τα αργεντινά φιλμ ξεπερνούν τα αμερικανικά στο χρονικό διάστημα που οι θεατές βλέπουν τους ηθοποιούς με ένα τσιγάρο στα χέρια ή στα χείλη. Με άλλα λόγια, μπορεί μεν το τσιγάρο να μην είναι πολύ συχνό στα αμερικανικά έργα, αλλά όταν εμφανίζεται, ο καπνός πάει…σύννεφο.
Όσνο αφορά την εμφάνιση ηθοποιών που πίνουν αλκοόλ, δεν υπάρχει αισθητή διαφορά ανάμεσα στα αμερικανικά φιλμ και σε εκείνα από άλλες χώρες, με το ποσοστό να είναι μεγάλο και να κινείται μεταξύ 75% και 97% ανά χώρα.
«Η μελέτη μας δείχνει ότι η παρουσία καπνού και αλκοόλ στα φιλμ είναι μεγάλη, είτε το φιλμ έχει γυριστεί στην Ευρώπη είτε στην Αμερική. Ακόμη και στις χώρες όπου ο νόμος απαγορεύει στις καπνοβιομηχανίες να τοποθετούν προϊόντα τους στις ταινίες (σ.σ. στις ΗΠΑ υπάρχει σχετική νομοθεσία από το 1997), πάνω από τα μισά φιλμ περιέχουν σκηνές καπνίσματος. Στις χώρες όπου δεν υπάρχει τέτοια νομοθεσία, είναι ακόμη πιθανότερη η εμφάνιση καπνού στην οθόνη. Εξάλλου, καμία χώρα από όσες μελετήσαμε, δεν έχει εφαρμόσει πολιτικές για να μειώσει τη χρήση αλκοόλ στα φίλμ, με αποτέλεσμα το αλκοόλ να είναι πανταχού παρόν στα έργα» δήλωσε ο Θράσερ.
Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι επειδή οι νέοι τείνουν να ταυτίζονται περισσότερο με ηθοποιούς της δικής τους χώρας, η επίπτωση του καπνού και του αλκοόλ στα εθνικά φιλμ μπορεί να είναι μεγαλύτερη και από τα αμερικανικά.
«Οι κινηματογραφικές ταινίες αποτελούν ισχυρά μέσα επηρεασμού της συμπεριφοράς. Όπως συστήνει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, οι κυβερνήσεις που θέλουν να μειώσουν την έκθεση των εφήβων στο κάπνισμα, θα πρέπει να μην επιδοτούν πια τις εθνικές παραγωγές όπου εμφανίζεται η χρήση καπνού», τόνισε ο Θράσερ.
Σύνδεσμος: Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία στη διεύθυνση: http://www.biomedcentral.com/1471-2458/15/1096