Κύριε διευθυντά,
στις στήλες της έγκριτης εφημερίδας σας αλλά και της εφημερίδας όλων των Χανιωτών την οποίαν καθημερινώς περιμένουμε με πολλή αγωνία για πληροφόρηση και ενημέρωσή μας, δημοσιεύθηκε άρθρο στις 15/4/2021 με τίτλο “Η επανάσταση του 1821 και ο ρόλος της ορθόδοξης εκκλησίας” από τον δάσκαλο – ιστορικό ερευνητή Γεώργιο Πιτσιτάκη, άνθρωπο που έχει δουλέψει και έχει ασχοληθεί όχι μόνο με τα γράμματα και την παιδεία αλλά και με την ιστορία και τον πολιτισμό του τόπου μας.
Στην αναφορά του αυτή μεταξύ των άλλων αναφέρεται και για τον «μύθο του κρυφού σχολειού». Στον «μύθο» αυτό αισθάνομαι την ανάγκη να σταματήσω με την επιστολή μου αυτή, προκειμένου να δώσω τον δικό μου σχολιασμό όχι με βιβλιογραφίες και άλλες αντιπαραθέσεις που υπάρχουν ασφαλώς αρκετές και μπορεί κανείς να τις αναζητήσει εύκολα στα βιβλιοπωλεία και στο διαδίκτυο.
Η δικιά μου παρατήρηση και επιστολή έχει σχέση με τη βιωματική εμπειρία και την φοβερή αλήθεια της αναμφισβήτητης ιστορικής πραγματικότητας.
Την αλήθεια και την ύπαρξη του κρυφού σχολειού τη διδαχτήκαμε από τα παιδικά μας χρόνια, διδασκόμενοι την ιστορία της Τουρκοκρατούμενης Ελλάδας από Ρωμιούς Ορθόδοξους δασκάλους που μας την δίδαξαν με ιστορικές αναφορές, διηγήσεις, ποιήματα, τραγούδια, καλλιτεχνικές δημιουργίες και ζωγραφικές τέχνες, θεατρικά δρώμενα και βουρκωμένα μάτια αλλά και με ρίγη συγκινήσεων.
Η αλήθεια της ύπαρξης του κρυφού σχολειού έχει αποτυπωθεί επίσης σε ιστορικά και αναμφισβήτητα τοπωνύμια και ονοματοδοσίες πολλών πόλεων και κωμοπόλεων της πατρίδας μας. Ένα τέτοιο αναμφισβήτητο ιστορικό τοπωνύμιο υπάρχει και αναφέρεται εκτός των άλλων και στον νομό μας και συγκεκριμένα στο καταγεγραμμένο στην ιστορία ως αληθινό γεγονός και θεσμό της Τουρκοκρατούμενης πατρίδας μας, στο χωριό των Παλαιών Ρουμάτων της επαρχίας Κισσάμου των Χανίων, σε ένα από τους 18 οικισμούς του, στον οικισμό Χαμαλεύρι, η επίσκεψη στο οποίο είναι δυνατή και εύκολη στον καθένα μας που θέλει να το επισκεφθεί και να διαπιστώσει «ιδίοις όμμασι» την ιστορική αλήθεια για την ύπαρξη του κρυφού σχολειού.
Το χωριό αυτό λοιπόν καυχιέται, διηγείται, διδάσκει και υποδεικνύει προς τον επισκέπτη του με σεβασμό στην ιστορία της Ρωμιοσύνης και στην τοπική παράδοση, ότι υπάρχει ο φοβερός τόπος της αληθινής ιστορίας της υπάρξεως του κρυφού σχολειού στον οικισμό Χαμαλεύρι των Παλιαών Ρουμάτων της επαρχίας Κισσάμου Χανίων και στην βραχώδη – σπηλαιώδη Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, όπου έζησε ως αναντίρρητη πραγματικότητα η αλήθεια της υπάρξεως του θεσμού του κρυφού σχολειού, όπου ο παπάς – δάσκαλος δίδασκε στα σκλαβόπουλα της «αλυσόδετης πατρίδας» το μήνυμα της λευτεριάς «μη σκιάζεστε στα σκότη! Η λευτεριά σαν της αυγής το φεγγοβόλο αστέρι της νύχτας το ξημέρωμα θα φέρει».
Την αλήθεια και την ύπαρξη αυτή του θεσμού του κρυφού σχολειού όταν την πληροφορήθηκε ο Τούρκος κατακτητής κατέσφαξε βάναυσα τόσο τον δάσκαλο – παπά όσο και τα σκλαβωμένα ρωμαίικα μαθητούδια, τα λείψανα των οποίων με πολύ σεβασμό και πόνο ψυχής υποδεικνύονται στους επισκέπτες κάθε εποχής, χθεσινούς, σημερινούς και αυριανούς.
Την αλήθεια της υπάρξεως του θεσμού του κρυφού σχολειού στον προαναφερόμενο τόπο διατηρεί μέχρι σήμερα η ιστορική μνήμη και τα ιστορικά γεγονότα της Τουρκοκρατίας και της τοπικής μας Κρητικής ιστορίας, ως αληθινή, ζωντανή ιστορία κα ως αναλλοίωτη ιστορική παράδοση που διατηρείται από γενιά σε γενιά και ιδιαιτέρως στο ιστορικό αυτό χωριό με τα γνωστά σε όλους μας χαρακτηριστικά του, χωρίς να μπορούν οι μακροχρόνιοι αιώνες και οι παραποιητές της ιστορίας να διαγράψουν και να παραχαράξουν την αλήθεια αυτή και τη διδασκαλία από την ιστορία των παθημάτων της Τουρκοκρατούμενης πατρίδας μας που μαζί με άλλες πολλές αντιστάσεις τη Ρωμιοσύνης και το κρυφό σχολειό, δίδασκε στα σκλαβωμένα Ελληνόπουλα, ελληνική γλώσσα, «ιστορικά πανάρχαια της φυλής μας μεγαλεία» και ορθόδοξη πίστη, τη γλώσσα του Ευαγγελίου κατά τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό.
Στον προαναφερόμενο αυτό φοβερό ιστορικό τόπο της «μαυροφόρας απελπισιάς και της πικρής σκλαβιάς και το χειροπιαστό σκοτάδι» που γνώρισε στην ιστορία της Κρήτης το χωριό Παλαιά Ρούματα της Κισσάμου, «το φως του τρεμάμενου καντηλιού, τα ονείρατα της Ρωμιοσύνης ανάδευσε και την αποσταμένη ελπίδα της Ρωμιοσύνης εθέριευσε με λόγια μαγικά ο παπάς – δάσκαλος».
Όσο αναφορά δε τον ρόλο γενικότερα που έπαιξε η Ορθόδοξη Εκκλησία στην επανάσταση του 1821 υπενθυμίζουμε και μόνο τους 6 Πατριάρχες του Γένους μας, τους 100 Επισκόπους και τους 6000 απλούς Ιερείς, τους νεομάρτυρες της πίστεως και του έθνους μας όπως και τους 4 νεομάρτυρες στο Ρέθυμνο, ολόκληρη τη Σύνοδο της Εκκλησίας Κρήτης που με μαρτυρικό τρόπο ετέλεψε το βίο της με μαρτύρια, φυλακίσεις και κακουχίες, απαγχονισμούς του επισκόπου Κισσάμου Μελχισεδέκ και του εκ Βεροίας Διακόνου του Καλινίκου στις 19/5/1821 αλλά και των άλλων κληρικών και λαϊκών της Ρωμιοσύνης, οι οποίοι έδωσαν τη ζωή και το αίμα τους για να μην χάσουμε την Ελληνορθόδοξη παράδοση και ταυτότητα μας, αντιμετωπίζοντας το Σταυρό και την Ανάσταση του έθνους μας.
παπά Αντώνης Σαπουνάκης,
εφημέριος Αγίων Κωνσταντίνου
και Ελένης
Νέας Χώρας Χανίων
Αγαπητέ, κύριε Διευθυντά,
είναι αλήθεια ότι, ζητήματα που αφορούν την ιστορική πραγματικότητα γεγονότων πολύ γνωστών και αποδεδειγμένων, ιδιαιτέρως, όσων άπτονται της Ιστορικής και Εθνικής Μνήμης του συνόλου σχεδόν των Ελλήνων πολιτών, με θλίβουν όταν αμφισβητούνται ή διαστρεβλώνονται -γιατί άραγε;-, κάθε τόσο και λιγάκι. Ωστόσο, επειδή δεν είμαι και ο κατάλληλος ή ειδικός που θα διαφωτίσει λεπτομερώς και επισταμένως τους αναγνώστες της εφημερίδας μας, μάλιστα σε τόσο σοβαρά ζητήματα όπως “Το κρυφό Σχολειό” και “Ορθόδοξος Εκκλησία και Επανάσταση 1821”, στέκομαι μα θαυμασμό κι αίσθημα ευγνωμοσύνης για το ανωτέρω πόνημα -δοκίμιο του σεβαστού κι αγαπητού μας παπά-Αντώνη Σαπουνάκη, των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Χανίων -καταγομένου από τις όμορφες ΒΡΥΣΕΣ Κυδωνίας Χανίων- που αποκαλύπτει με αδιάσειστα στοιχεία – ντοκουμέντα την ιστορική αλήθεια για το “Κρυφό Σχολειό” και, φυσικά, αποκαθιστά την διαστρεβλωθείσα -προς τί άραγε;- ιστορική αλήθεια και πραγματικότητα. Χαιρόμαστε κι ευχαριστούμε θερμά τον σεβαστό μας παπά-Αντώνη για την τόλμη και το ανυπέρβλητο
φρόνημά του να συνεχίσει την πορεία της Ελληνοχριστιανικής μας Πίστης και Παράδοσης.
Όμως, αγαπητέ κ. Διευθυντά,
για το ανωτέρω προκύψαν -πάλι- ζήτημα του “Κρυφού Σχολειού” και ιδιαιτέρως για “Εκκλησία και Επανάσταση 1821”, διαβάσαμε με πολλή προσοχή στα “Χ.Ν.” της 20/4/2021 το άκρως ενημερωτικό, συγκροτημένο και αδιαμφισβήτητο ΔΟΚΙΜΙΟ – άρθρο του εκλεκτού φίλου κ. Γεωργίου Ι. Λουπάη -άριστου Φιλολόγου Καθηγητή- του πιο ειδικού ανθρώπου για ορθή και δικαία ενημέρωση πάνω στα ανωτέρω θέματα της Συλλογικής Μνήμης του πολύπαθου Ελληνισμού. Και, μάλιστα, ο έξοχος κ. Γ. Λουπάσης, στο ανωτέρω δοκίμιό του έκανε και αναφορές [απίστευτα κατατοπιστικές και αναμφισβήτητες] , την Άνοιξη του έτους 2007, στα “Χ.Ν.”, που ήσαν περικοπές από δημοσιεύματά του, και η ικανοποίησή μας ήταν μεγάλη από την πλήρη κι επισταμένη ενημέρωσή μας πάνω στα ανωτέρω κι όχι μόνο θέματα. Τα λόγια περισσεύουν και η αλήθεια πάντα ΑΝΑΔΥΕΤΑΙ και αποκαλύπτεται, όσες προσπάθειες διαστρέβλωσης της κι αν γίνονται ή επιχειρούνται πανταχόθεν. Ευχαριστούμε και ευγνωμονούμε τον αγαπητό μας και πανάξιο παπά-Αντώνη που τόσο πολλά χρόνια συνεχίζει το έργο του π. Ελευθερίου Καψωμένου, ν’ αγιάσουν τα κόκαλά του. Με σεβασμό κι αγάπη Γιώργος Καραγεωργίου, συντ/χος νομικός, κοινωνιολόγος ΧΑΝΙΑ.
Αγαπητέ κ. Διευθυντά,
επανέρχομαι ύστερα από το ανωτέρω σχόλιό μου, για απλή ενημέρωση και να προσθέσω, ότι στο σπουδαίο ιστορικό μυθιστόρημα “ΠΕΤΡΟΣ Ο ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΟΣ” του εξαίρετου κ. Θοδώρου, αναφέρεται με λεπτομέρειες ο βίος και η πορεία του εκλεκτού υμνωδού και Πρωτοψάλτη Πέτρου του αποκαλούμενου και “ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΟΥ”, που γεννήθηκε το 1771 στην Τουρκοκρατούμενη τότε περιοχή του “Μυστρά” Λακωνίας και στα ριζά του μυθικού “Ταΰγετου” κι ακολούθησε μια απίστευτη -βοηθούμενος από πλούσιο γνωστό της οικογενείας του έμπορο από Δημητσάνα- πορεία σπουδών και εντρύφησης του στην “Βυζαντινή Μουσική” στη Σμύρνη και κατόπιν ως Λαμπαδάριος πρωτοψάλτης στον Ορθόδοξο Πατριαρχικό Ιερό Ναό Κωνσταντινουπόλεως. Σε όλους τους ιεροψάλτες της Ορθόδοξης Εκκλησιαστικής Υμνολογίας [βάλτε και την ταπεινότητά μου] είναι γνωστό το μεγαλείο και η προσφορά του Πέτρου Πελοποννήσιου στη Γραμματεία της Βυζαντινής Μουσικής και πολιτισμού. Βέβαια, ήταν τραγική η κατάληξη της ζωής του, εκείνης της εποχής [ήταν μόλις 47 ή 48 ετών], όταν προσεβλήθη από την τότε πανδημία της Πόλης κι όλης της Ευρώπης: Πάνω από 100.000 άνθρωποι στην Πόλη -τουλάχιστον- έχασαν τη ζωή τους [Θαρρώ ήταν η γνωστή “πανούκλα”]. Το βιβλίο, κυκλοφορεί σε γνωστό βιβλιοπωλείο, κυρίως Εκκλησιαστικών πονημάτων, επί της οδού Κωνσταντινουπόλεως, στο Κέντρο των Χανίων. Αλλά, η προσθήκη αυτού του μικρού σχολίου έγινε, προς επίρρωση – ενίσχυση [έστω μικρής συμβολής] των δοκιμίων και άρθρων του πατρός Αντωνίου Σαπουνάκη και του αγαπητού κ. Γεωργίου Ι. Λουπάση: Εδώ, στο εκτενές αυτό ιστορικό πόνημα -υπό μορφήν μυθιστορήματος- στην εισαγωγή του καταγράφονται και αναφέρονται οι αδυσώπητες και δύσκολες συνθήκες κοινωνικής ζωής του υποδούλων Ελλήνων της “Βυζαντινής” ιστορικής περιοχής του “Μυστρά” Ταΰγετου, την οποία τότε λυμαίνονταν οι γνωστοί “Τουρκαλβανοί”. Μέσα σε κλίμα φοβερού κι απηνούς κυνηγητού του Ελληνοορθόδοξου πληθυσμού της περιοχής, αναδείχθηκε το θάρρος και ο ηρωϊσμός καλογήρων, επισκόπων και απλών ιερέων να μαθαίνουν μερικά γράμματα στα παιδιά των φτωχών Ελλήνων της υπαίθρου και ταυτόχρονα και την μετάδοση και εκμάθηση της τέλειας Βυζαντινής Μουσικής. Ανάμεσα στα παιδιά αυτά ήταν, φυσικά, και ο ταλαντούχος νέος Πέτρος που πήρε τα πρώτα μαθήματα της Ελληνικής γλώσσας και της βυζαντινής υμνολογίας της Εκκλησίας του Χριστού, για να λάμψει το άστρο του στην Κωνσταντινούπολη. Μακάρι το ανωτέρω βιβλίο να υπάρχει και στην σπουδαία βιβλιοθήκη μας στα Χανιά. Αυτά τα λίγα. Με εκτίμηση Γιώργος Καραγεωργίου ΧΑΝΙΑ
Παρακαλώ, συγχωρήστε ένα λάθος: Το 1731 μ.χ. γεννήθηκε ο σπουδαίος Πέτρος ο Πελοποννήσιος και όχι το 1777. Στο νου μου είχα το 1731, αλλά τα … πλήκτρα κινήθηκαν από τα δάχτυλά μου που οσημέραι -μέρα τη μέρα- χάνουν τη σβελτάδα κι ετοιμότητά τους. Έτσι είναι και δεν μας φταίει κανένας δαίμονας… του κομπιούτερ!!. Με εκτίμηση Γ. Καραγεωργίου.
Κύριε Καραγεωργίου,πάντα βρίσκω τα σχόλια σας εύστοχα και ωφέλιμα για τα κείμενα στα οποία αναφέρονται όπως π.χ στο παραπάνω για το κρυφό σχολειό!
Και ωραία η γραφή σας!
Αγαπητέ, κ. Μιχάλη Πατσουράκη, για άλλη μια φορά, σάς ευχαριστώ για τον καλό σας λόγο. Πάντα δείχνετε κι αποδεικνύεται το αληθινό ανθρώπινο πρόσωπό σας κι εμείς χαιρόμαστε που μοιράζεστε μαζί μας ό,τι κοινωνικό κι ευλογημένο είναι για την ειρηνική συμβίωση και συνύπαρξη των συνανθρώπων μας, ανεξαρτήτως των όποιων διαφορετικών τους υπαγωγών – καταγωγών. Όμως, ο έπαινος ανήκει στον σεβαστό μας παπά-Αντώνη των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Χανίων και τον αγαπητό μας φίλο κ. Γεώργιο Ι. Λουπάση, που παρουσίασαν τόσο καθαρά, λιτά και εμπεριστατωμένα το γνωστό ζήτημα “Κρυφό Σχολειό” και “Ορθόδοξη Εκκλησία και Επανάσταση 1821”, για την αποκατάσταση της διαστρεβλωθείσης ιστορικής αλήθειας. Ελπίζω, μετά την επιδημιολογική κρίση που περνά όλος ο κόσμος, να μας δοθεί η ευκαιρία και η θέληση να γνωριστούμε κι από κοντά. Σας ευχόμαστε οικογενειακώς να περάσετε με κατάνυξη τις άγιες μέρες της μεγάλης εβδομάδας και ν’ αξιωθείτε με αγαλλίαση να δεχτείτε το άγιο Πάσχα και την ανάσταση του Κυρίου και Θεού μας. Να είστε πάντα καλά στην υγεία σας κι όλα να έλθουν κατ’ ευχήν Θεού. Με φιλική εκτίμηση κι αγάπη Γιώργος Καραγεωργίου ΧΑΝΙΑ
Κύριε Καραγεωργίου ευχαριστώ για τις εύστοχες επισημάνσεις σας!
Δεχθείτε επίσης τις ευχές μου για καλό Πάσχα με την οικογένειά σας!