Ξεκίνησε χθες στα Χανιά το διήμερο συνέδριο για τους πρόσφυγες της Μικρασίας, ένα συνέδριο με Παγκρήτιο χαρακτήρα που ρίχνει φως στο “μετά”, με την έλευση των προσφύγων, την αποκατάσταση κι ενσωμάτωσή τους και την επίδρασή τους στη σύγχρονη κρητική κοινωνίας.
O κ. Γιώργος Κουκουράκης, από το Ίδρυμα “Ελευθέριος Βενιζέλος”, μιλώντας στα Χ.ν., υπογράμμισε τη σημασία του συνεδρίου για την πόλη: «Πρώτη φορά δίνεται έμφαση σε αυτό που ακολούθησε κι όχι μόνο στα γεγονότα που προηγήθηκαν. Περιλαμβάνονται βέβαια στο συνέδριο και γεγονότα για την Μικρασιατική εκστρατεία, με σημαντικές εισηγήσεις και σπάνιο φωτογραφικό υλικό από το μουσείο Μπενάκη. Ο στόχος και το επίκεντρο είναι το μετά, πώς ήρθαν αυτοί οι άνθρωποι στα Χανιά και στην υπόλοιπη Κρήτη, πώς ενσωματώθηκαν στην κοινωνία, πώς την εμπλούτισαν και επέδρασαν σε διάφορους τομείς της δημόσιας ζωής. Άνθρωποι που έφεραν τις παραδόσεις τους, ήθη κι έθιμά τους κι αποτελούν εδώ κι έναν αιώνα αναπόσπαστο τμήμα της κρητικής κοινωνίας». «Η συνεισφορά μας στο συνέδριο έχει να κάνει με τα ζητήματα που αφορούν στον χωρικό αντικατοπτρισμό, της στέγασης των προσφύγων και της ανταλλαγής.
Το Πολυτεχνείο συμμετέχει ουσιαστικά με μια σειρά εισηγήσεων από συναδέλφους και υποψήφιους διδάκτορες» ανέφερε η κ. Αμαλία Κωτσάκη, καθηγήτρια Πολυτεχνείου Κρήτης. Σύμφωνα με την κα Κωτσάκη, διερευνάται το αποτύπωμα της στέγασης των προσφύγων και ιδιαίτερα της υπόθεσης των ανταλλαξίμων. Όπως τονίζεται, οι έρευνες έχουν Παγκρήτιο χαρακτήρα, ενώ αυτό που έχει ενδιαφέρον σύμφωνα με την ίδια είναι ότι «στα 100 χρόνια κηρύσσονται διατηρητέα από τον αρχαιολογικό νόμο, οπότε καταλαβαίνετε ότι η συζήτηση για το πώς αυτά εντάσσονται στην πολιτιστική μας κληρονομιά είναι πολύ σοβαρή». Η έρευνα της κ. Κατερίνας Καραδήμα αφορά στην χωρική αποκατάσταση των προσφύγων στην πόλη των Χανίων και στην συμβολή των ανταλλάξιμων στην αρχιτεκτονική και πολεοδομική εξέλιξη της πόλης. «Πρέπει να τονιστεί ότι η χωρική αποκατάσταση των προσφύγων άφησε το αποτύπωμά της σε όλους τους νομούς που υπήρχαν ανταλλάξιμα και πρώην οθωμανικά στοιχεία, με τα αποτελέσματα να είναι εμφανή έως τις μέρες μας» και πρόσθεσε ότι κυρίως οι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στο Καστέλι, την Σπλάντζια, το Κουμ Καπί και τη Νέα Χώρα, η οποία άρχισε να επεκτείνεται έκτοτε όπως έγινε και σε μεγάλους οικισμούς σαν τα Περβόλια, τα Νεροκούρου και τις Μουρνιές.
Ο κ. Ηλίας Κολοβός, πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, επεσήμανε ότι στο πλαίσιο του συνεδρίου μελετάται η δημιουργική συμβίωση των παλιότερων Κρητικών με τους νεότερους, που έλκουν την καταγωγή τους από την Μικρά Ασία και η οποία δημιούργησε ένα μοναδικό μείγμα, αυτό της σύγχρονης κοινωνίας της Κρήτης. «Όλο το 2022 πραγματοποιήσαμε εκδηλώσεις για την Μικρασιατική Καταστροφή, την τραγωδία που οδήγησε στο να χαθούν και βασανιστούν τόσες ζωές, από την οποία όμως κάποιοι επέζησαν. Οι Μικρασιάτες βοήθησαν στην αναγέννηση του τόπου μας, με λίγα κειμήλια, μπόγους και χώμα που κουβάλησαν εδώ» ανέφερε για τις εκδηλώσεις που έγιναν όλο αυτό το διάστημα η κ. Στέλλα Γκοζάνη-Χαριτάκη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η ομιλία του καθηγητή Ρόντρικ Μπήτον ο οποίος ανέλυσε τις έννοιες του κράτους και του έθνους, ενώ περιέγραψε ως βασική αιτία για τη μικρασιατική καταστροφή τον εθνικό διχασμό. Παράλληλα, ο επιφανής πανεπιστημιακός ανέλυσε την αντίθεση στη σκεψη και στην πράξη του Ελ. Βενιζέλου και του Ι. Δραγούμη, ενώ συνομίλησε με τον γεν. Διευθυντή του ιδρύματος “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” κ. Νίκο Παπαδάκη. “Ο κ. Μπητον δεν είναι μόνο ελληνιστής αλλά και φιλέλληνας. Το αποδεικνύει το έργο του! ” τόνισε ο κ. Παπαδάκης. Στη συνομιλία των δύο ανδρών συζητήθηκε, μεταξύ άλλων, η στάση του Ίωνα Δραγούμη και αναλύθηκε όλο το πολιτικό και κοινωνικό κλίμα της εποχής.