Καθώς πλησιάζουμε στο τέλος του 2024, η κίνηση στο μεταγραφικό παζάρι μπορεί να παρατηρηθεί με μεγαλύτερη σαφήνεια.
Αν και το πρόγραμμα των αγώνων ήταν… γεμάτο με μια σειρά από διεθνείς διοργανώσεις, η τελευταία καλοκαιρινή μεταγραφική περίοδος ήταν λιγότερο… ξέφρενη, καθώς οι συνολικές δαπάνες των συλλόγων μειώθηκαν από το 2023.
Βέβαια, η κυρίαρχη θέση της αγγλικής Premier League στη μεταγραφική αγορά παρέμεινε μπροστά από τα υπόλοιπα “Big Five” πρωταθλήματα της Ευρώπης (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και Ισπανία), που είναι ένα άλλο επαναλαμβανόμενο μοτίβο των προηγούμενων ετών, όπως αναφέρει σε ανάλυσή της η εξειδικευμένη ιταλική ιστοσελίδα “footballbenchmark”.
Επιστροφή στον κανόνα
Η σεζόν 2024/25 αναμένεται να σηματοδοτήσει την πρώτη μείωση των συνολικών μεταγραφικών δαπανών στη μετά Covid-19 εποχή. Συγκεκριμένα, η συνολική δαπάνη της μεταγραφικής αγοράς για όλα τα πρωταθλήματα προβλέπεται στα 7,52 δισ. ευρώ, δηλαδή 9% χαμηλότερη σε σύγκριση με τα 8,17 δισ. ευρώ της περασμένης σεζόν.
H μείωση των καλοκαιρινών δαπανών της Premier League κατά 450 εκατ. ευρώ, αλλά και της Σαουδικής Αραβίας κατά 470 εκατ. ευρώ επηρέασαν την… χαλάρωση της μεταγραφικής δραστηριότητας αυτής της σεζόν.
Με τους Κανόνες Κερδοφορίας και Βιωσιμότητας (PSR) να περιορίζουν τις απώλειες που μπορεί να προκύψουν σε μια δεδομένη περίοδο και με τους πιο αυστηρούς Κανονισμούς Οικονομικής Βιωσιμότητας της UEFA, οι αγγλικές ομάδες έχουν υιοθετήσει μια πιο βιώσιμη προσέγγιση.
Αν και είναι κάπως μικρότερο από το ποσοστό του 2023/24, οι συνολικές δαπάνες του 2024/25 εξακολουθούν να είναι 70% υψηλότερες από τις σεζόν που επηρεάστηκαν περισσότερο από την πανδημία Covid- 19 (2020/21 & 2021/22).
Συγκέντρωση της δύναμης δαπανών ανάμεσα σε λίγους εκλεκτούς
Μια αξιοσημείωτη συγκέντρωση δύναμης δαπανών χαρακτήρισε την πρόσφατη μεταγραφική δραστηριότητα, καθώς ένα επιλεγμένο σύμπλεγμα συλλόγων σε κάθε ένα από τα “Big Five” πρωταθλήματα κυριάρχησε στις δαπάνες.
Στην αγγλική Premier League, μερικές κορυφαίες ομάδες έχουν το μεγαλύτερο μέρος των μεταγραφικών δαπανών, αν και πρόσφατα όλο και περισσότερες ομάδες άρχισαν να ανεβαίνουν (π.χ.: Νιούκαστλ και Άστον Βίλα).
Αντίθετα, άλλα “Big Five” πρωταθλήματα βλέπουν μια ακόμη πιο έντονη ανισότητα, με τις δαπάνες να συγκεντρώνονται σε μεγάλο βαθμό σε μια… χούφτα παραδοσιακών κορυφαίων συλλόγων.
Τσέλσι και Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ
Λαμβάνοντας υπόψη την περίοδο μεταξύ 2018/19 και της καλοκαιρινής μεταγραφικής περιόδου 2024/25, στη Premier League, μόνο δύο σύλλογοι, η Τσέλσι και η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ αντιπροσώπευαν το 21% των συνδυασμένων μεταγραφικών δαπανών του πρωταθλήματος. Στις πιο ακραίες περιπτώσεις στη Ligue 1 και τη LaLiga, οι δύο κορυφαίοι σύλλογοι ήταν υπεύθυνοι για το 38% και το 35% των δαπανών ολόκληρου του πρωταθλήματος, αντίστοιχα.
Σε ευρύτερη κλίμακα, η οικονομική ισχύς της κορυφαίας κατηγορίας στην Αγγλία ξεχωρίζει σε σύγκριση με τα άλλα “Big Five” πρωταθλήματα, ενισχύοντας τη θέση της ως ο κύριος μοχλός της δραστηριότητας της αγοράς.
Η συγκέντρωση σε ευρωπαϊκό επιπεδο
Αυτή η συγκέντρωση επεκτείνεται περαιτέρω στο συνολικό ευρωπαϊκό τοπίο. Πιο συγκεκριμένα, οι 20 σύλλογοι που δαπανούν περισσότερα από τη σεζόν 2018/19 αντιστοιχούσαν στο 40% των συνδυασμένων δαπανών όλων των ευρωπαϊκών συλλόγων που περιλαμβάνονται στην ανάλυση (περίπου 700 σύλλογοι).
Όταν λαμβάνουμε υπόψη τους 40 συλλόγους που έχουν ξοδέψει τα περισσότερα, αυτό το ποσοστό εκτινάσσεται σημαντικά σε σχεδόν 70%, ενώ οι 100 κορυφαίοι αντιπροσώπευαν σχεδόν το 90% των συνολικών δαπανών της αγοράς.
Οι σύλλογοι-πωλητές
Οι τρεις σύλλογοι που βασίζονται περισσότερο στην παραχώρηση παικτών είναι όλοι από την Πορτογαλία, η Βιτόρια Γκιμαράες, η Μπράγκα και η Σπόρτινγκ Λισαβόνας. Στην πραγματικότητα, τόσο η Βιτόρια όσο και η Μπράγκα έβγαλαν περισσότερα από τις πωλήσεις παικτών παρά από τις «γενικές» λειτουργίες τους, κάτι που είναι δύσκολο να διατηρηθεί.
Είναι ενδιαφέρον ότι, ενώ τα “Big Five” πρωταθλήματα εκπροσωπούνται από 10 συλλόγους στη λίστα, όλα προέρχονται από τη Ligue 1 και τη Serie A. Η μόνη αγγλική ομάδα που βρίσκεται στη λίστα είναι η Μπρίστολ που πέρασε την περίοδο που αναλύθηκε στη δεύτερη κατηγορία.
Επένδυση σε παίκτες σταρ και αυτό που θα μπορούσε να πάει στραβά
Τα δύο τρίτα των παικτών που υπέγραψαν για τουλάχιστον 75 εκατ. ευρώ από τη σεζόν 2018/19, είχαν χαμηλότερη μεταγραφική αξία από τη μεταγραφική αμοιβή που τους καταβλήθηκε. Οι περισσότερες μεταγραφές υψηλού προφίλ δεν μπορούσαν να διατηρήσουν υψηλή χρηματιστηριακή αξία με την πάροδο του χρόνου, είτε λόγω των κατώτερων επιδόσεών τους, είτε λόγω τραυματισμών ή άλλων παραγόντων.
Μια φθίνουσα αγοραία αξία μπορεί να βλάψει τα οικονομικά των συλλόγων. Μια μεταγενέστερη πώληση σε ποσό κάτω από την καθαρή λογιστική αξία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την κερδοφορία των συλλόγων.
Ο Εντέν Αζάρ και ο Χάρι Μαγκουάιρ είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα υποβάθμισης της αξίας και διαφοράς αξίας-προμήθειας μετά τη μεταγραφή. Συγκεκριμένα, η ονειρεμένη μετακίνηση του Αζάρ στη Ρεάλ Μαδρίτης έληξε με λιγότερες από 100 εμφανίσεις και πρόωρη αποχώρηση.
ο 28χρονος -τότε- υπέγραψε έναντι αμοιβής 115 εκατομμυρίων ευρώ, αλλά γνώρισε απότομη πτώση της εκτιμώμενης αγοραίας αξίας του, πέφτοντας σε μόλις 36 εκατομμύρια ευρώ μέχρι την ηλικία των 30 ετών.
Η πτώση της αξίας του Χάρι Μαγκουάιρ οφειλόταν σε συνδυασμό ατομικής και ομαδικής υποαπόδοσης. Μόλις δύο χρόνια μετά την ύψους 87 εκατομμυρίων ευρώ μετακίνησή του στο «Ολντ Τράφορντ», η χρηματιστηριακή αξία του ήταν ήδη 30% χαμηλότερη από αυτό το ποσό.
Εξελισσόμενες τάσεις και μελλοντικές προσδοκίες
Με τους ευρωπαϊκούς συλλόγους να ανακάμπτουν από τον αντίκτυπο της πανδημίας Covid-19 και τους πιο αυστηρούς οικονομικούς κανονισμούς σε όλη την Ευρώπη που επηρεάζουν τη δύναμη δαπανών των μεγαλύτερων συλλόγων, οι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι διαχειρίζονται τους πόρους τους με μεγαλύτερη προσοχή. Ως αποτέλεσμα, πολλοί έχουν αλλάξει τις στρατηγικές «στρατολόγησης», με τους παίκτες να θεωρούνται στρατηγικά, μακροπρόθεσμα περιουσιακά στοιχεία.
Η αυξημένη εστίαση στην απόκτηση νεαρών παικτών είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: η καλοκαιρινή μεταγραφική περίοδος 2024/25 σημείωσε ρεκόρ 13% των επενδύσεων στις μεταγραφές που κατευθύνονταν σε παίκτες ηλικίας 19 ετών και κάτω, σύμφωνα με την έκθεση της UEFA “The European Club Talent and Competition Landscape”.
Πριν από αυτό, καμία καλοκαιρινή μεταγραφική περίοδος δεν είχε επενδύσει πάνω από το 10% του κόστους των μεταγραφών σε νεαρά ταλέντα αυτής της ηλικίας. Καθώς οι στρατηγικές «στρατολόγησης» εξελίσσονται, οι προσοδοφόρες συμφωνίες εξακολουθούν να υφίστανται, αλλά με πιο στρατηγική εστίαση. Η υποβάθμιση της αξίας για μεγάλες επενδύσεις είναι ασυμβίβαστη με την οικονομική βιωσιμότητα του ποδοσφαίρου, ωθώντας τους συλλόγους να δώσουν προτεραιότητα στους νεότερους παίκτες, όπως φαίνεται στις πρόσφατες τάσεις.
Οι «δωρεάν» μεταγραφές
Στο σημερινό οικονομικό κλίμα, πολλοί κορυφαίοι ευρωπαϊκοί σύλλογοι δεν είναι διατεθειμένοι να ξοδέψουν πολλά για παίκτες-«αστέρες» στην ακμή τους, αλλά οι «δωρεάν» μεταγραφές, όπως η μετακίνηση του Κιλιάν Μπαπέ στη Ρεάλ Μαδρίτης, παρέχουν μια εναλλακτική λύση. Και για τα δύο μέρη. Φυσικά, αυτή η… λεωφόρος είναι γενικά ανοιχτή μόνο στα μεγαλύτερα κλαμπ που μπορούν να προσελκύσουν αστέρια αυτού του διαμετρήματος.
Η υπόθεση Λασανά Ντιαρά
Σίγουρα πρέπει να αναφερθεί ότι η κύρια υπόθεση του Λασανά Ντιαρά έχει τη δυνατότητα να αναδιαμορφώσει τη μεταγραφική δραστηριότητα στο (εγγύς) μέλλον, ιδιαίτερα την κίνηση των παικτών. Εάν η απόφαση δημιουργήσει προηγούμενο, οι ακριβές μεταγραφές θα μπορούσαν ολοένα και περισσότερο να δώσουν τη θέση τους σε δωρεάν μεταγραφές.
Το μέλλον της μεταγραφικής αγοράς παραμένει αβέβαιο, ιδιαίτερα με πιθανές ρυθμιστικές αλλαγές που προκύπτουν από την υπόθεση Ντιαρά. Ωστόσο, οι πρόσφατες δραστηριότητες στην αγορά μεταγραφών αποκαλύπτουν σαφείς τάσεις.
Η ανάκαμψη
Αυτές οι τάσεις δείχνουν μια ανάκαμψη μετά την πανδημία Covid-19. Από τη μία πλευρά, η αγοραστική δύναμη συγκεντρώνεται μεταξύ λίγων κορυφαίων, κυρίως από τα “Big Five” πρωταθλήματα.
Από την άλλη, οι σύλλογοι-πωλητές επωφελούνται σημαντικά από τα κέρδη από τις συναλλαγές παικτών, βασιζόμενοι σε μεγάλο βαθμό σε αυτή τη ροή εσόδων για να διατηρήσουν τις δραστηριότητές τους.
