Μόλις που είχαν φθάσει στο απομακρυσμένο χωριουδάκι δύο ζευγάρια μοτοσικλετιστές, το σκαρφαλωμένο σε μια απότομη, κακοτράχαλη πλαγιά των Αγράφων και η γερόντισσα και ιδιοκτήτρια του μικρού καφενείου μόλις τους είδε να κατεβαίνουν από τις μοτοσυκλέτες τους, πριν προλάβουν να βγάλουν τα κράνη τους, τους λέει χαμογελαστή, στην γνήσια ρουμελιώτικη προφορά της: «Καλώς τα παλληκάρια μ’. Καλούς ίθρατι στου χωριό μας» συνέχισε, κοιτώντας τους με απίστευτη καλοσύνη ζωγραφισμένη στα γέρικα θολά μάτια της.
Τα παιδιά, εφόσον έβγαλαν τα κράνη τους, την πλησίασαν και την καλημέρισαν, πριν προλάβουν όμως να πούνε τίποτε άλλο η κυρία Κατίνα – έτσι την έλεγαν την ιδιοκτήτρια του καφενείου – τους ρωτάει πάλι γελαστή:
«Να σας φτιάσου καφούς παλληκάρια μ’ ή θέλιτι κανένα γλυκό; Ντόπιο, όχι αγουραστό, φτιαγμένο μι τα χέρια μ’» και παίρνοντας μια ανάσα συνέχισε, ενώ οι επισκέπτες δεν χόρταιναν να θαυμάζουν τον άγριο τόπο γύρω από το χωριό, το γιομάτο λιθάρια λογής – λογής και με διάφορα δέντρα και θάμνους, έλατα, πουρνάρια κλπ. Ένας τότε γυρίζει προς το μέρος της γιαγιάς και της λέει:
«Όχι γιαγιά, καφεδάκι θέλουμε όχι γλυκό. Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας ακόμα κι αν φάμε γλυκό θα διψάσουμε πολύ».
«Καλά παλληκάρια μ’» αποκρίθηκε η γιαγιά.
«Θα σας φτιάσου καφούς. Γλυκό ή μέτριο τουν θέλιτι;»
«Μέτριο γιαγιά!»
«Μέτριου… καλά πιδιά μ’, όπους αγαπάτι»
Τώρα, οι επισκέπτες με τις μοτοσυκλέτες καθίσανε σε δύο παγκάκια που ήταν έξω από το καφενείο κι αγνάντευαν τον πεντάμορφο όγκο των χιλιοτραγουδισμένων Αγράφων όσο μπορούσε να πάει μακριά η ματιά τους. Απέναντι, τα πεντάμορφα βουνά Χελιδόνα και Καλιακούδα φάνταζαν αγέρωχα, δίνοντας μια ξέχωρη ομορφιά στην όλη περιοχή. Κι ενώ εκείνοι θαύμαζαν την γύρω περιοχή η γιαγιά έψηνε τους καφέδες σε μια άκρη του καφενείου, σε ένα μικρού μεγέθους πετρογκάζ, στο αρκετά μεγάλο χάλκινο μπρίκι, απομεινάρι της παλιάς εποχής, λέγοντας συγχρόνως:
« Έχω ψήσει εγώ καφέδες και καφέδες παλληκάρια μ’. Έχουν περάσει από τούτο εδώ ο μικρό χωριό λογής – λογής άνθρωποι» και συνέχισε:
«Που αλλού να σταμάταγαν να ξεκουραστούν; Άλλο καφενείο δεν έχει το χωριό μας. Όλοι εδώ ξεπέζευαν. Εδώ παλληκάρια μ’ απ’ λέτι, πέρασαν Τούρκοι όταν ήταν σκλαβωμένη η πατρίδα μας. Βλέπιτι, εδώ είναι διάσελο και δεν είχαν από που αλλού να σκαπετίσουν προς τον κάμπο, πίσω, της Θεσσαλίας κι όλοι εδώ σταμάταγαν. Και ποιοι δεν πέρασαν από δω! Και κλέφτες πέρασαν και αρματολοί πέρασαν κι αντάρτες ήπιαν καφέ εδώ και Μάηδες κι ένα σωρό άλλοι άνθρωποι» και σερβίροντας τον καφέ τώρα τους ρωτάει:
«Από που έρχεστε; Από το Καρπενήσι ή από πουθενά αλλού;»
«Όχι γιαγιά. Εμείς ερχόμαστε από κάτω από τη Λαμία και θα σκαπετίσουμε πίσω για τη Θεσσαλία».
«Αι πιδιά μ’» λέει πάλι η γιαγιά, «Να έχετε το νου σας γιατί ο δρόμος είναι δυσκολοδιάβατος» και δίχως να πάρει καμιά απάντηση από τα παιδιά συνέχισε η κυρία Κατίνα:
«Τον πέτυχα; Είναι καλός ο καφούς σας ή να φτιάξω άλλον;»
«Όχι γιαγιά. Καλός είναι!» απαντούν τα παιδιά απολαμβάνοντας τον καφέ τους.
«Α…» λέει η γιαγιά και συνέχισε:
«Τούτο το καφενεδάκι παιδιά μ’ το κληρονόμησα απ’ τον μακαρίτη τον πατέρα μου και κείνος το είχε κληρονομήσει από τον δικό του πατέρα. Πρέπει να είναι παραπάνω από διακοσίων χρονών» και κουνώντας το κεφάλι περίλυπα, το σκεπασμένο με μια βαμβακέλα μαύρου χρώματος συνέχισε:
«Τούτο το καφενεδάκι, παιδιά μ’, μεγάλωσε δύο τσούπρες, εμένα και την μακαρίτισσα την Αρχόντω, την αδελφή μ’, Θεός συγχωρέστην, κι όταν πέθαναν οι γονείς μου το κληρονόμησα ιγώ. Με τα έσοδα από τούτο δω παιδιά μ’ μεγάλωσα τα δύο παλληκάρια μ’. Ο ένας, ο Χρήστος μου, είναι χωροφύλακας κάτω στην Αθήνα και ο άλλος…» εδώ κόμπιασε λίγο, «…ο Ευτύχη μ’ – τον είπαμε Ευτύχη να φέρει την ευτυχία στην πατρίδα μας από τους καταραμένους τους Γερμαναράδες – αυτός, ύστερα από την καταστροφή παιδιά μ’ ξενιτεύτηκε στην μακρινή Αυστραλία κι από τότε δεν ξανάρθε στο χωριό. Ο άλλος, ο Χρήστος μ’, έρχεται καμιά φορά. Αλλά κι αυτός, στην αρχή ερχόταν κοντά – σιμά, όταν παντρεύτηκε όμως αραίωσαν πολύ οι επισκέψεις του. Δεν λέω, έχει δίκιο του πιδί μ’. Έχει οικογένεια τώρα, δύο πιδιά και μια τσούπρα. Τι να κάνω όμως παιδιά μ’; Που να πάω; Να πάω στην Αυστραλία… κάτω από τη θάλασσα; Δεν θα αποσώσω να φθάσω. Θα πεθάνου στη στράτα. Να πάω στην Αθήνα… μια φορά πήγα και κόντεψα να πνιγού απ’ το καπνό».
Κι ενώ οι επισκέπτες είχαν πια τελειώσει τον καφέ τους, καθόταν σχεδόν αμίλητοι στα παγκάκια τους κοιτάζοντας την κυρά των Αγράφων, που δεν μπορούσαν και οι ίδιοι να περιγράψουν πως. Πάντως… οίκτος δεν ήταν. Μάλλον τη θαύμασαν την κυρά Κατίνα, που πρέπει να ήταν πάνω από ογδόντα χρονών αλλά η φωνή της ήταν τόσο πολύ καθαρή και γάργαρη που ακούγονταν σαν το θρόισμα από τα κρυστάλλινα νερά του ποταμού Αγραφιώτη.
Τέλος, κάποια στιγμή οι επισκέπτες σηκώθηκαν, πλήρωσαν τους καφέδες τους κι ενώ ήταν έτοιμοι να καβαλήσουν τις μηχανές τους και να συνεχίσουν το μακρινό τους ταξίδι, η κυρά Κατίνα τους λέει:
«Στην ευχή μου να πάτε παιδιά μ’ κι ακούστι μι τώρα, έχω κάτι ακόμα να σας πω. Μη φεύγιτι για τη μαύρη τη ξενητιά πιδιά μ’, μη κάνετε τη μανούλα σας να κλαίει κάθε μέρα. Είναι βαριά τα ξένα πιδιά μ’. Αυτό κι ιγώ το ξέρω αλλά και ο Ευτύχης μου μου το λέει και στα γράμματα και στο τηλέφωνο» και σκουπίζοντας ένα δάκρυ με την μια άκρη της βαμβακέλας της από τις βρύσες των θολών ματιών της συνεχίζει:
«Μη φεύγιτι, θα ριμάξουν τα χωριά μας πλιότερο. Άι, τραβάτε τώρα στο καλό. Να έχετε την ευχή μου».
Τέλος, βάζοντας μπροστά τις μηχανές τους, τα παιδιά έφυγαν με την ψυχή τους γιομάτη διάφορα συναισθήματα. Κι όπως ήταν δεξιοτέχνες οι αναβάτες των μοτοσυκλετών, πάτησαν το γκάζι, αφήνοντας πίσω τους πυκνό κουρνιαχτό, σκεπτόμενοι ίσως: ‘’Εδώ δεν υπάρχει φόβος μη χτυπήσουμε μικρά παιδιά, δεν υπάρχει κανένα, κατά την ομολογία της κυρά Κατίνας. Μήτε σκυλιά αδέσποτα υπάρχουν να τριγυρνάνε στους δρόμους όπως γίνεται στα καμποχώρια και στις πολιτείες, γιατί λοιπόν να μην την απολαύσουμε την διαδρομή μας;» κι αυτό έκαναν.
*Ο Δημήτρης Κ. Τυραϊδής είναι συγγραφέας – ποιητής, μέλος της Παγκοσμίου Ενώσεως Ελλήνων Λογοτεχνών, μέλος των Πνευματικών Δημιουργών νομού Χανίων και άλλων πολλών πολιτιστικών συλλόγων
