Πλησιάζουν οι ημέρες που θα εορτασθεί η 74η επέτειος από τη θρυλική Μάχη της Κρήτης και με την ευκαιρία αυτή μπορεί κανείς να ασχοληθεί με το περιώνυμο πλέον μνημείο που ξεκίνησε 50 χρόνια από τη μάχη και δεν τέλειωσε δυστυχώς ή μάλλον ευτυχώς ακόμη.
Δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός για να έχεις την άποψη πολλών συμπατριωτών γι’ αυτό το μνημείο ή καλύτερα για το μνημειακό συγκρότημα όπως ακριβώς ονομάσθηκε.
Κατ’ αρχήν, παρ’ ότι η τοποθεσία στη Συκολιά που επιλέχθηκε έχει ωραία θέα προς μια από τις περιοχές των μαχών δεν είναι η καλύτερη γιατί είναι σε απόμερο σχετικά σημείο.
Μετά, όπως αποδείχτηκε, δεν έχει εύκολη πρόσβαση και επισκεψιμότητα. Η μακέτα που επιλέχθηκε δεν εκφράζει το πραγματικό πνεύμα της μάχης, προσιτά στον κάθε απλό άνθρωπο, επισκέπτη, που δεν γνωρίζει από υψηλά νοήματα, αλλά επιθυμεί να δει μια απεικόνιση χαρακτηριστική.
Το σπουδαιότερο όμως λάθος είναι το “συγκρότημα”.
Αν δεν κάνω λάθος προβλέπεται αίθουσα μουσείου, συνεδριάσεων κ.λπ. Ενα απλό μεγαλοπρεπές ίσως μνημείο χρειαζόταν.
Ποιος θα έφθανε εκεί για να… συνεδριάσει και ποιες δαπανηρές άλλες υποδομές, προσωπικό κ.λπ. θα χρειάζονταν κάθε φορά.
Και σαν μουσείο και τώρα ακόμη, αλλά ιδίως αργότερα, η επισκεψιμότητα σε αυτήν την τοποθεσία θα ήταν μηδαμινή.
Σε χώρους οποιωνδήποτε μαχών συνηθίζεται παντού να τοποθετείται κάποιο μικρό χαρακτηριστικό μνημείο και τα μνημεία μεγάλων και ηρωικών μαχών και αγώνων, όπως αυτή, ανεγείρονται σε κεντρικά σημεία των πόλεων, ώστε όλο τον χρόνο και εις το διηνεκές να πληροφορούνται ντόπιοι και ξένοι για τα ιστορικά γεγονότα. Π.χ. στο Λένιγκραντ σε κεντρικά σημεία της πόλης υψώνονται καταπληκτικά μνημεία για την ηρωική μάχη και αντίσταση των κατοίκων του στη διετή πολιορκία της πόλης από τα γερμανικά στρατεύματα.
Συμπλέγματα που δείχνουν τη συναδέλφωση στρατού και λαού ή όπως εδώ θα έδειχναν αυτήν μεταξύ των Κρητικών αγωνιστών και των συμμάχων.
Το μεγαλύτερο μνημείο – ανδριάντας του Δασκαλογιάννη ευρίσκεται σε πλατεία της πόλης μας και όχι εκεί που πολέμησε ή κατακρεουργήθηκε και ανιστόρητος να είναι ο ντόπιος ή ξένος κάτι θα καταλάβει. Αλλωστε τα τελευταία χρόνια η κεντρική γιορτή πραγματοποιείται στον φυσικό της τόπο το αεροδρόμιο Μάλεμε όπου υπάρχει άνετος χώρος για χιλιάδες ανθρώπους και εκατοντάδες οχήματα που δεν υπάρχει στη Συκολιά, ούτε και εύκολη πρόσβαση εκεί, παρά τις μεγάλες δαπάνες απαλλοτριώσεων, ασφαλτοστρώσεων κ.λπ. Είναι κρίμα τα χρήματα που δαπανήθηκαν και με τα οποία θα μπορούσε να ανεγερθεί ένα μοναδικό μνημείο στην πλατεία 1866 π.χ. από το οποίο θα μάθαιναν όλοι και όταν πλέον θα έχει κάπως λησμονηθεί η μάχη, για τους ήρωές της.
Τουλάχιστον δεν θα έπρεπε να συνεχιστεί αυτή η αλόγιστη σπατάλη με την κατασκευή των κτηρίων και αν συνεχίζεται, ας σταματήσει άμεσα. Οι φωτογραφίες που παραθέτω έχουν ληφθεί πριν από ένα ή δύο χρόνια και τα μπετά που φαίνονται ας παραμείνουν σαν μνημεία προχειρότητας.
Τουλάχιστον ας γίνει μια πρόχειρη περίφραξη του χώρου να μην εκτιθέμεθα ανεπανόρθωτα, αφού έχει καταντήσει στάνη, ως είχαν γράψει τα “Χ.Ν.”.
