Γιορτή των γιορτών ήταν για τους Χανιώτες η γιορτή της Ζωοδόχου Πηγής (το Μοναστήρι της Χρυσοπηγής).
Πριν από την γερμανική κατοχή αλλά και τα χρόνια από το 1945 έως και το 1960, η γιορτή της Ζωοδόχου Πηγής, την Παρασκευή της Διακαινησίμου, ήταν εθιμική αργία για τους Χανιώτες. Κλειστά σχολεία λόγω Πάσχα, κλειστές Δημόσιες υπηρεσίες, κλειστά όλα τα καταστήματα.
Η αργία ήταν καθολική.
Μετά το 1960, δειλά – δειλά, η αργία άρχισε να γίνεται ημιαργία. Οι Δημόσιες υπηρεσίες λειτουργούν, τα καταστήματα ανοίγουν το πρωί και κλείνουν το απόγευμα, λίγο αργότερα και η ημιαργία καταργήθηκε.
Η γιορτή της Χρυσοπηγής γινόταν μια απλή θρησκευτική γιορτή. Πολλοί θυμούνται -αυτοί που θέλουν να θυμούνται τα παλιά, τότε που οι Χανιώτες την παραμονή της γιορτής πήγαιναν στο Μοναστήρι για προσκύνημα. Τότε που ο δρόμος Καλυκάς – Μοναστήρι, με την υπέροχη δεντροστοιχία έμοιαζε με το δρόμο του Μπόλαρη, τις Κυριακές το βράδυ. Τότε που οι νεαρές Χανιωτοπούλες περίμεναν τους πιστούς για να τους καρφιτσώσουν το “σημαιάκι”: «Υπέρ του Ιερού Ναού της Χρυσοπηγής».
Οι Χανιώτες και ιδιαίτερα οι κάτοικοι της Συνοικίας του Άι Γιάννη, πήγαιναν οικογενειακώς στο προσκύνημα της Ζωοδόχου Πηγής. Άμα τελείωνε η θεία Λειτουργία πήγαιναν στους γειτονικούς ελαιώνες. Στρωνόταν κάτω από μια ελιά και κατανάλωναν αυτά που είχαν φέρει μαζί τους. Κόκκινα αβγά, κουλουράκια, κουλούρες και καλιτσούνια. Καμιά φορά, κανένα βραστό κοτόπουλο και κεφτεδάκια. Για τους μικρούς έφτιαχναν και κούνιες με τις ελιές.
Το “μαλλί της γριάς” είχε την τιμητική του. Αργότερα άνοιξαν και λίγες ταβέρνες με Κρητική μουσική. Πρώτος ο Λευτέρης Ζανιδάκης έβαλε κείνη την ημέρα Κρητική μουσική στα “Καναρίνια” στον Κουμπέ. Οι Μοναχές πάσχιζαν και πασχίζουν πάντα για την ιερότητα του Μοναστηριού. Παράλληλα όμως φροντίζουν να καλοδεχτούν τους πιστούς -όχι μόνο την ημέρα της γιορτής, αλλά και κάθε μέρα που το Μοναστήρι είναι ανοικτό.
Τα τελευταία χρόνια, η γιορτή της Χρυσοπηγής έγινε μια εμποροπανήγυρη. Έμποροι κάθε είδους, αλλά και μικρές ψησταριές για σουβλάκια είναι σχεδόν σε όλο τον δρόμο Καλυκάς – Χρυσοπηγή. Οι Μοναχές δεν έχουν καμία σχέση με την εμποροπανήγυρη. Σήμερα, λόγω της πανδημίας, δεν γίνεται ούτε η εμποροπανήγυρη.
Λένε ότι όταν “απελευθερωθούμε” όλα θα γυρίσουν στην κανονικότητα. Δηλαδή το προσκύνημα της Ζωοδόχου Πηγής θα γίνεται όπως παλιά. Όλα τα προσκυνήματα του νομού Χανίων – Γκιώνα – Γουβερνέτο του Αγίου Ευτυχούς στο Σέλινο, θα γίνονται όπως παλιά.
Ας το ελπίσουμε.
Αγαπητέ μας κ. Γιώργο, σ’ ευχαριστούμε θερμά για τις χρήσιμος και πολύτιμες πληροφορίες και γνώσεις που προσφέρεις σ’ όλους μας, για το πολυσέβαστο και ιστορικό Μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής [Χρυσοπηγής]. Είναι ανεκτίμητης αξίας το έργο [Θεολογικό-Κοινωνικό] που συντελείται τόσο πολλά χρόνια στην Ιερά Μονή της Χρυσοπηγής κι ας μην ξεχνάμε την τεράστια συμβολή του Μοναχισμού στη διατήρηση και συνέχιση της γνήσιας κι αναλλοίωτης Ορθόδοξης Χριστιανικής Πίστης και Ελληνοχριστιανικής Παράδοσης. “ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕ ΚΑΙΣΤΗ”, χρόνια πολλά αγαπητέ κ. Γιώργο και με καλή υγεία. Με φιλικά αισθήματα κι αγάπη Γιώργος Καραγεωργίου, συντ/χος νομικός ,Κοινωνιολόγος ΧΑΝΙΑ
Βιάζομαι και κάνω τα λαθάκια μου κι ελπίζω να με συγχωρήτε.
Αντί:”χρήσιμος”, το ορθόν = χρήσιμες
“ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ” με καρδιά και χαρά. Κανένα “και” δεν μπορεί να χωρίσει ή διαιρέσει το μέγα Μυστήριο της Ανάστασης του Κυρίου και ενανθρωπήσαντος Θεού και το άπλετο φως λάμπει σαν μεγάλη λαμπάδα, μη καιομένη. Φιλικά Γ.Κ.