«Το τρομερόν ναυάγιον του αυστριακού IMPERATRICE εις τας υφάλους της νησίδος Ελαφονήσι» απασχόλησε την τοπική κοινωνία και τον τοπικό Τύπο τον Φεβρουάριο του 1907. Λεπτομέρειες του ναυτικού δυστυχήματος αναφέρει το πρωτοσέλιδο άρθρο της εφημερίδας “Ελεύθερον Βήμα” (17/2/1907), έχοντας τον προαναφερόμενο τίτλο. Το ατμόπλοιο της αυστριακής εταιρείας Λόϋντ είχε ξεκινήσει από την Τεργέστη και ταξίδευε με τελικό προορισμό την Ινδία. Η χωρητικότητά του ήταν 6.000 τόνοι και είχε ναυπηγηθεί προ εικοσαετίας. Το ατμόπλοιο είχε «[…]έκτακτον πολυτέλειαν εις τα θέσεις των επιβατών. Είχε πλήρωμα 114 άνδρας και 38 επιβάτας, εξ ων εις ήτο Γερμανός αξιωματικός και 4 καλογραίαι δυτικαί. Η αξία των εμπορευμάτων ανήρχετο εις δύο εκατομμύρια φράγκα, εξ ων τα ¾ ήσαν ζάκχαρεις».
Το ατμόπλοιο λόγω των κακών καιρικών συνθηκών προσάραξε στους υφάλους κοντά στο Ελαφονήσι. Η σύγκρουση ήταν σφοδρή και επικράτησε πανικός, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Γ’ πλοιάρχου. Πενήντα άτομα έπεσαν στη θάλασσα για να σωθούν και ενενήντα τέσσερα παρέμειναν στο καράβι. Πνίγηκαν τριάντα οκτώ άτομα από τους πενήντα που έπεσαν στη θάλασσα και σώθηκαν δώδεκα, οι οποίοι τραυματίστηκαν από την πτώση στα βράχια λόγω της θαλασσοταραχής. Το ναυάγιο έγινε την Παρασκευή 9/2/1907 και οι επιζώντες έμειναν μέχρι το επόμενο πρωί του Σαββάτου στην πλώρη του καραβιού, καθώς είχε βυθιστεί η πρύμνη. Τότε είκοσι δύο άτομα αποβιβάστηκαν με καλάθια στο Ελαφονήσι και πήγαν στη μονή της Χρυσοσκαλίτισσας, όπου συνάντησαν τους δώδεκα τραυματίες που είχαν πέσει στη θάλασσα. Την Κυριακή έσπευσαν στον τόπο του ναυαγίου ένα ρωσικό, ένα γαλλικό πολεμικό, το ελληνικό ατμόπλοιο «Κάστωρ» και ένα ιταλικό καράβι με τον γιό του ναυτικού πράκτορα της εταιρείας Λόϋντ στα Χανιαά Γιώργο Καλούτση και τον Λιμενάρχη Χανίων Γ. Κουρκούτη και περισυνέλλεξαν πολλούς ναυαγούς. Τους υπόλοιπους περισυνέλλεξαν τα πολεμικά πλοία των Μεγάλων Δυνάμεων, τα οποία ελλιμενίζονταν στον κόλπο της Σούδας.
Ο ναυτικός πράκτορας της εταιρείας Λόϋντ Βαλέριος Καλούτσης ανέφερε στον δημοσιογράφο ότι τα νέα για το ναυάγιο έγιναν γνωστά στα Χανιά το Σάββατο από έναν χωρικό, ο οποίος μετά από 15ωρη πορεία, παρέδωσε στις αρχές μια επιστολή ενός από τους μηχανικούς του ατμόπλοιου που είχε πέσει στη θάλασσα και είχε σωθεί. Αμέσως κινητοποιήθηκε ο Αυστριακός πρόξενος Πίντερ, ο οποίος ειδοποίησε πρώτα τον Ιταλό πρόξενο και στη συνέχεια τον Ρώσο και τον Γάλλο, ζητώντας τους τη συνδρομή των πολεμικών τους πλοίων για την περισυλλογή των ναυαγών. Στον τόπο του ναυαγίου έσπευσε και η Κρητική Χωροφυλακή, άνδρες της οποίας έπεσαν στη θάλασσα και έσωσαν τους ναυαγούς που πάλευαν με τα κύματα. Επίσης, οι μοναχοί της Χρυσοσκαλίτισσας περιέθαλψαν τους τραυματίες. Τελικά, οι επιβάτες συνέχισαν το ταξίδι στην Καλκούτα την επόμενη εβδομάδα με το ατμόπλοιο Άγιος Παντελεήμονας, με έξοδα της εταιρείας.
*Ο κ. Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης
είναι ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος
