Οι περισσότεροι έχουν ακούσει για το New Deal, το οικονοµικό πρόγραµµα που εφάρµοσε ο Προέδρος Ρούσβελτ το 1933 και βοήθησε τις ΗΠΑ να βγουν από την ύφεση, που είχαν περιέλθει µετα το µεγάλο Κραχ του χρηµατιστηρίου της ΝΥ το 1929. Ήταν η πρώτη πετυχηµένη στην πράξη εφαρµογή των οικονοµικών θεωριών του Βρετανού οικονοµολόγου Τζων Μειναρντ Κευνς, ότι το κράτος δύναται να επεµβαίνει στους οικονοµικούς κύκλους (ανάπτυξη – ύφεση), µέσω της ασκούµενης δηµοσιονοµικής και φορολογικής πολιτικής.
Εκείνο όµως που λιγότεροι ίσως γνωρίζουν είναι η ιστορία των CCC (Civilian Conservation Corps) που σύµφωνα µε έρευνα του 1936 από την εταιρία Gallup poll είχαν ποσοστό αποδοχής – επιδοκιµασίας 82% από τον κόσµο και θεωρείτο το ποιο δηµοφιλές από τα µέτρα του New Deal.
Πως δηµιουργήθηκαν τα CCC
Με το που ανέλαβε την εξουσία το 1933 ο Ρούσβελτ υπέβαλε τον Μάρτιο στο Κογκρέσο το σχέδιο νόµου για την δηµιουργία των CCC που ψηφίστηκε άµεσα. Απευθύνονταν σε ανέργους νέους ηλικίας 17-28 ετών που εθελοντικά θα συµµετείχαν σε αµειβοµένη από την κυβέρνηση εργασία για κοινωφελή ∆ηµόσια έργα. Η απασχόληση θα ήταν για ένα εξάµηνο µε δυνατότητα ανανέωσης για άλλα 3 εξάµηνα. Κατά την διάρκεια της σύµβασης θα παρέµειναν εντός οργανωµένων καταυλισµών που τους παρείχαν, σίτιση, ενδυµασία, περίθαλψη, και το ποσό των 30 $ µηνιαίως (ισοδύναµο µε σηµερινά περίπου 800 $). Από το ποσό αυτό τα 25 $ δίνονταν στις οικογένειες των νέων και τα υπόλοιπα 5 $ στους ίδιους.
Η ανταπόκριση υπήρξε ενθουσιώδης, ήδη µόλις τον Ιούλιο του 1933 εργάζονταν 250.000 νέοι στα προγράµµατα αυτά σε πενθήµερη βάση, ενώ το 1936 λειτουργούσαν 2600 κέντρα εργασίας και στις 48 τότε Πολιτείες µε συνολικά 500.000 εργαζοµένους. Υπολογίζεται ότι πάνω από 3 εκατοµµύρια υποσιτιζόµενοι κακοντυµένοι και πολλοί από αυτούς στερούµενοι ολοκληρωµένης δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης νέοι, δουλέψαν σ αυτά τα προγράµµατα εργασίας των CCC. Πολλοί από αυτούς στην συνέχεια έγιναν Πολιτικοί, δηµοσιογράφοι, συγγραφείς, αθλητές, βραβευµένοι ηθοποιοί του Χόλυγουντ όπως ο Robert Mitchum, o Walter Matthau ακόµα και Νοµπελίστες.
Για τον συντονισµό των προγραµµάτων εµπλέκονταν 4 Υπουργεία το Εργασίας για την υποδοχή των αιτήσεων, το Άµυνας για την λειτουργία των καταυλισµών (στέγαση, σίτιση, ιατρική περίθαλψη, οργάνωση, εξοπλισµός), το Γεωργίας και Εσωτερικών. Μάλιστα εκ µέρους του υπουργείου Άµυνας υπεύθυνος είχε οριστεί ο Μακ Άρθουρ ο οποίος αρχικά παραπονιόταν ότι αποσπόνταν ο στρατός από το κύριο έργο του, αλλά στην πορεία ευεργετήθηκε ο στρατός, αφού µε την κήρυξη του πολέµου όσοι είχαν συµµετάσχει στα CCC, στρατολογούνταν ως δεκανείς και λοχίες, ενώ οι καταυλισµοί (που περιλάµβαναν κοιτώνες των 50 ατόµων, λουτρά, αίθουσες µελέτης -ψυχαγωγίας, αθλητισµού, ιατρεία, συνεργεία επισκευής οχηµάτων- µηχανηµάτων) χρησιµοποιήθηκαν ως κέντρα εκπαίδευσης στρατιωτών και άλλα ως στρατόπεδα αιχµαλώτων πολέµου (Γερµανοί, Ιταλοί, Ιάπωνες ).
Τι έργο προσέφεραν
Κοινωφελείς εργασίες για την Οµοσπονδιακή Κυβέρνηση και τις Πολιτείες, όπως γέφυρες, οδικό δίκτυο, εργασίες κατά της διάβρωσης του εδάφους, αντιπληµµυρικά έργα, δενδροφυτεύσεις, αντιπυρικές ζώνες, πύργους παρατήρησης για φωτιές, αρδευτικά έργα, ανάδειξη εθνικών πάρκων, ανέγερση σχολείων και ιατρείων, συντήρηση ιστορικών δηµοσίων κτιρίων.
Βέβαια το καλοκαίρι του 1933 ο Ρούσβελτ είχε να αντιµετωπίσει την αντίδραση των εργατικών συνδικάτων, όπως του πανίσχυρου συνδικάτου µεταλλουργίας που φοβόταν ότι θα χάνονταν θέσεις εργασίας των µελών του, που ήδη αντιµετώπιζαν τεράστια προβλήµατα ανεργίας. Πήρε λοιπόν ο Πρόεδρος τους συνδικαλιστές και επισκέφτηκαν µαζί τους πρώτους καταυλισµούς όπου διαπίστωσαν ότι όχι µόνο δεν κινδύνευαν οι θέσεις εργασίας, αλλά αντίθετα βοηθιούνταν τα µέλη των δοκιµαζόµενων οικογενειών – µελών τους, να αντιµετωπίσουν την ανεργία και την ύφεση που είχε πλήξει την χώρα. Παράλληλα οι άνεργοι νέοι (µια ολόκληρη γενιά) κρατιόνταν µακριά από επιρροές (αλκοολισµό, έγκληµα, ναρκωτικά) που θα µπορούσαν να τους έχουν στρέψει σε λάθος δρόµους.
Τα προγράµµατα αυτά σταµάτησαν αρχές του 1942, αφού µετα την επίθεση στο Περλ Χαρµπορ τον ∆εκέµβρη 1941, όλοι οι νέοι στρατεύθηκαν.
Σήµερα σε πολλές πόλεις των ΗΠΑ υπάρχουν αγάλµατα αφιερωµένα στην γενιά των CCC και την βοήθεια που προσέφεραν στην ανάπτυξη της χώρας τους.
Τα παραπάνω γράφονται καθώς ορισµένοι εκλαµβάνουν την Κευνσιανη θεωρία περί δαπάνης ∆ηµοσίου χρήµατος, ως ατέρµονες επιδοµατικές πολιτικές σε διάφορες κατηγορίες πολιτών χωρίς ανταποδοτικότητα, η µάλλον την µόνη αλλά καθόλου διασφαλισµένη ανταποδοτικότητα της ψήφου.
Ακόµη και στις πρώην χώρες του υπαρκτού Σοσιαλισµού, η οργανωµένη εθελοντική κοινωφελής εργασία στους Πιονέρους και στην Κοµσοµολ θεωρούνταν αναγκαία προϋπόθεση για τις καλές πανεπιστηµιακές σπουδές στην συνέχεια, καθώς και την ανέλιξη στο ∆ηµόσιο.
Βέβαια οι παραπάνω ιδέες περί εκτέλεσης κοινωφελούς εργασίας υπερ του ∆ηµοσίου από ανέργους, ακούγονται λίγο κοµµουνιστικές, είναι ιδέες αιρετικές και πιθανόν κολάσιµες, για µια χώρα όπου ο πλουτισµός των µεγαλο εργολάβων των ∆ηµοσίων έργων και το χτίσιµο νέων τζακιών -δυναστειών από αυτούς, είναι η πραγµατικότητα από την Μεταπολίτευση µέχρι σήµερα.
Κανείς δεν µπορεί να ισχυριστεί ότι ο Ρούσβελτ ήταν κρυφό κοµουνιστής παρα τις φιλίες που ανέπτυξε µε τον Στάλιν στον Β παγκόσµιο πόλεµο, ούτε οπαδός του νεοφιλελευθερισµού, σίγουρα όµως ήταν από τους ποιο πετυχηµένους Προέδρους των ΗΠΑ (εκλέχτηκε 4 φορές Πρόεδρος µοναδικό φαινόµενο) καθώς πέρα από το ότι ηγήθηκε της Προσπάθειας για την νίκη κατά του ολοκληρωτισµού στον Β Παγκόσµιο Πόλεµο, ήταν αυτός που σωστά εφάρµοσε την Κευνσιανη θεωρία και έβγαλε τις ΗΠΑ από την µεγάλη ύφεση και ως γνωστό στην Πολιτική όλα εκ του αποτελέσµατος κρίνονται.
*Ο Ηλίας Σταµατοπουλος είναι οικονοµολόγος, MSc Χρηµατοοικονοµικής ανάλυσης
