Το νησί των φιδιών

Η δέσμευση με ΝΑVTEX από την Τουρκία θαλασσίου χώρου νότια της Ρόδου, του Καστελόριζου και Ν/Α της Κρήτης για έρευνες με το Oruc Reis πάνω στην ελληνική υφαλοκρηπίδα από 21 Ιουλίου έως 2 Αυγούστου, έφερε στην επικαιρότητα το θέμα της υφαλοκρηπίδας του Καστελόριζου, για την οποία, τελευταίως, έχουν ασχοληθεί καθηγητές πανεπιστημίων, διεθνολόγοι και πεπειραμένοι δημοσιογράφοι, για το αν συμφέρει την ελληνική πλευρά η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (Δ.Δ.Χ.), προσομοιάζοντες την περίπτωσή μας με το δεδικασμένο του δικαστηρίου της Νήσου των Φιδιών.
Στη Μαύρη Θάλασσα υπάρχει το νησάκι Serpent, Φιδονήσι, 205 στρεμ. 35 χλμ. απ’ τις εκβολές του Βόλγα και 15 ν.μ. απ’ τη Ρουμανία, το οποίο παλαιότερα ανήκε στην ΕΣΣΔ. Μετά την κατάρρευσή της το 1991 πέρασε στην επικράτεια της Ουκρανίας. Το Φιδονήσι, όπου υπήρχε φάρος και ουκρανικό ραντάρ, προκαλούσε έριδες μεταξύ Ουκρανίας και Ρουμανίας, μέχρι που συμφώνησαν το 1997 να κατεδαφιστεί. Οι Ουκρανοί φρόντισαν να κατοικηθεί η περιοχή από στρατιωτικούς με τις οικογένειές τους και κάθε χρόνο να την επισκέπτονται φοιτητές απ’ το Πανεπιστήμιο της Οδησσού να κάνουν έρευνες. Δημιούργησαν αγροτικό οικισμό με υποδομές παραγωγής ρεύματος από ηλικιακή ενέργεια, τηλεφωνικό δίκτυο, υποκατάστημα τραπέζης, τηλεόραση και ίντερνετ, δηλαδή δημιουργήθηκε οικονομική ζωή.
Κατά την ελληνική μυθολογία η Θέτιδα μετά τον θάνατο του Αχιλλέα και του Πάτροκλου στον Τρωικό πόλεμο, μετέφερε στο νησάκι τα πτώματά τους. Το Φιδονήσι αναφέρεται απ’ τους αρχαίους συγγραφείς Στράβωνα, Πτολεμαίο, Οβίδιο και περιγράφεται από τον Πλίνιο στη φυσική ιστορία του. Επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας απεκαλείτο Φιδονήσι. Μετά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο έγινε μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και η Ρουμανία το διεκδίκησε. Ομως, μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο με τη συνθήκη Ειρήνης το 1918 το νησί θεωρήθηκε μέρος της Ρουμανίας, όμως το 1947 ανακαθορίσθηκαν τα σύνορα μεταξύ Ρουμανίας και Σοβ. Ένωσης, περιήλθε στην ΕΣΣΔ.
Οι έριδες μεταξύ Ρουμανίας και Ουκρανίας για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ συνεχίζοντο αμείωτες, μέχρι που συμφώνησαν ν’ αποτανθούν στο Δ.Δ.Χ. Το δικαστήριο πήρε απόφαση (Φεβρ. 2009) ότι το νησί έχει χωρικά ύδατα 12 ν.μ. και υφαλοκρηπίδα, που δεν το αμφισβήτησε η Ρουμανία, αλλά αναγνώρισε σ’ αυτήν το 80% της Α.Ο.Ζ., επειδή το Φιδονήσι είναι πιο κοντά στις ακτές της και μόνο το 20% στην Ουκρανία.
Τηρουμένων, λοιπόν, των αναλογιών, αν η Τουρκία και Ελλάδα προσφύγουν στο Δ.Δ.Χ. για το Καστελόριζο, τούτο θ’ αποφασίσει, έχοντας υπ’ όψιν του όχι μόνο το προηγούμενο της νήσου των Φιδιών, αλλά παρόμοιες περιπτώσεις για νησιά της Μάγχης μεταξύ Βρετανών και Γάλλων το 1997 της νήσου Αμπού Μούσα μεταξύ Ντουμπάι και Σαρτζάι το 1981 και για το νησάκι St Martins μεταξύ Λιβύης και Τυνησίας.
Το Δ.Δ.Χ. δεν έλαβε υπ’ όψιν του ότι ο Εύξεινος Πόντος είναι ημίκλειστη θάλασσα. Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι το Αιγαίο είναι τέτοια θάλασσα και η Χάγη δεν μπορεί να ταυτισθεί με την Τουρκία να αυτοαναιρεθεί, κάτι που φοβάται η Τουρκία. Αλλά η Χάγη έχει να λάβει υπ’ όψιν της και άλλους παράγοντες και θα δώσει πολιτική λύση, που να ικανοποιεί και τις δύο χώρες.
Δαιδαλώδης η οριοθέτηση της Α.Ο.Ζ. Αργήσαμε. Δεν μένει πολύς χρόνος μέχρι το 2023 που λήγουν οι προθεσμίες, να ασκήσουμε αυτό το δικαίωμα. Τρέχουμε και κινδυνεύουμε να σκοντάψουμε!