TΕΡΡΥ ΗΓΚΛΕΤΟΝ
διάσημου συγγραφέα ακαδημαϊκού του Καίμπριτζ και της Οξφόρδης συγγραφέας 40 και πλέον βιβλίων
Εκδόσεις ΘΥΡΑΘΕΝ
OXFORD UNIVERSITY PRESS
Έκδοση 2007
Μετάφραση
Ανδρέα Ανδρεάδη
Επιμέλεια Γιάννη Αβραμίδη
ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΜΗ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ
Ή μήπως το ερώτημα είναι ολωσδιόλου επίπλαστο.
Ποιο είναι παλαιότερα και πως χάθηκε από τη Ζωή μας, που τη γεμίζουμε με κάθε λογής υποκατάστατα που αυτά καθ’ εαυτά μας οδηγούν έως θανάτου στο κοινωνικό αδιέξοδο με παράλογες ψυχαγωγίες που καταλήγουν στην εφιαλτική τραγικότητα… όπως έγινε στα Σφακιά με τους 3 άξιους επιστήμονες που τους οδήγησε στο χάσιμο της ζωής τους.
Η ΑΝΕΓΚΕΦΑΛΗ ΠΑΝΟΥΡΓΙΑ ΜΑΣ
Το όλο ανθρώπινο εγχείρημα είναι σαφώς ένα τρομακτικό λάθος που θα έπρεπε να έχει ανακληθεί εδώ και πολύ καιρό.
Μόνο, όμως οι Ανόητοι τρέφουν αυταπάτες, που θα μπορούσαν ατενίζοντας το οστεοφυλάκειο της ιστορίας, να φανταστούν κάτι διαφορετικό. Είναι τόση η αθλιότητα που διατρέχει το ανθρώπινο αφήγημα, που μόνο όσοι εξαπατήθηκαν από την ανεγκέφαλη πανουργία της βούλησης θα θεωρήσουν ότι έδειξε να…. γεννηθούν.
Ο πιο απαισιόδοξος Δυτικός φιλόσοφος ΣΟΠΕΝΑΟΥΕΡ διακρίνει μια γελοιότητα, σ’ αυτό το στομφώδες αυτάρεσκο είδος πλασμάτων, που θεωρούν ότι είναι ως πρόσωπα ΥΠΕΡΤΑΤΗ ΑΞΙΑ, επιδιώκοντας κάποιους εποικοδομητικούς στόχους που θα μεταμορφωθούν σε στάχτες άπαξ και κατακτηθούν…..
ΧΩΡΙΣ ΝΟΗΜΑ ΖΩΗΣ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ
Γιατί, όπως, θεωρεί ο τόσο απαισιόδοξος φιλόσοφος Σοπενάουερ «δεν υπάρχει κανένας μεγαλεπήβολος σκοπός, σε όλη αυτή την ανόητη βουή και μανία, παρά μόνο στιγμιαία ικανοποίηση, φευγαλέα απόλαυση προγραμματισμένη από τις επιθυμίες, μακροχρόνια βάσανα, συνεχή αγώνα και πόλεμο, όλων εναντίον όλων. Για να είμαστε όλοι κυνηγοί κι όλοι θηράματα με πίεση και ένδεια ζωής, με ανάγκη και άγχος, στριγκλιές και ουρλιαχτά. Κι’ αυτό να συνεχίζεται στους αιώνες των αιώνων».
Όμως, οι άνθρωποι που ρωτάνε για το νόημα ζωής συνήθως ρωτάνε σε τι συμποσούνται οι ποικίλες καταστάσεις του, αφού η ίδια εξακρίβωση είναι μια κατάσταση που προϋποθέτει το νόημα, όμως αυτοί δεν μπορούν να κλαίγονται ότι δεν υπάρχει απολύτως κανένα νόημα.
ΕΝΑΣ ΔΙΑΣΗΜΟΣ ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΝΟΗΜΑΤΟΣ
Αυτές τις πολυεπίπεδες σκέψεις εκφράζει ο διάσημος Τέρρυ Ηγκλετον, ακαδημαϊκός στο Καίμπριτζ και στην Οξφόρδη στο βιβλίο του «ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ», Θύραθεν, OXFORD UNIVERSITY PRESS, έκδοση 2007, Θεσσαλονίκη
Ο Ηγκλετον έγινε γνωστός για τις μαρξιστικές του προσεγγίσεις στις λογοτεχνικές σπουδές.
Για να παραμείνει αντίπαλος του Μεταμοντερνισμού και του μαχητικού αθεϊσμού, και να καταξιωθεί ως ένας από τους επιφανέστερους βρετανούς κριτικούς λογοτεχνίας και πολιτισμού. Έχει γράψει περισσότερα από 50 βιβλία, αρκετά από τα οποία έχουν μεταφραστεί στα Ελληνικά. Το βιβλίο που αναφερόμαστε σήμερα : Το «ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ» περιλαμβάνει προλεγόμενα:
1) ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ,
2) ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ ΝΟΗΜΑΤΟΣ,
3) Η ΕΚΛΕΙΨΗ ΤΟΥ ΝΟΗΜΑΤΟΣ και
4) ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΚΑΝΟΥΜΕ;
Ίσως όμως η ζωή να φαίνεται ΠΑΡΑΛΟΓΗ σε σύγκριση με κάποιο νόημα που είχε κάποτε. Ή με κάποιο νόημα που πιστεύαμε ότι είχε, είναι λόγος που οι μοντέρνοι συγγραφείς σε Δύση και Ανατολή στον 20ο αιώνα δίνανε σημασία στο θέμα απουσίας νοήματος.
Σ’ αυτή την πρόσφατη εποχή οι συγγραφείς όπως ο Κάφκα, ο Μπέκετ, ο Τσέχωφ, ο Κονραντ νοιώθουν αποκαρδιωμένοι με την εξαφάνισή του. Με το τυπικό μοντέρνο έργο τέχνης να στοιχειώνει η μνήμη ενός έκτακτου σύμπαντος που είναι αρκετά νοσταλγικό ώστε να νοιώθει την έκλειψη νοήματος ως ΟΔΥΝΗ, ΣΚΑΝΔΑΛΟ, Η ΑΒΑΣΤΑΧΤΗ απώλεια. Γι’ αυτό και τα έργα αυτού του είδους συχνά στρέφονται γύρω από μια ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΠΟΥΣΙΑ, ένα αινιγματικό χάσμα ή μια σιωπή που σημαδεύει το σημείο απ’ όπου ξεγλίστρησε το ΝΟΗΜΑ.
Με το Μοντερνισμό να μπορεί να γίνει γνήσια τραγικός όταν τον διατρέχει αυτή η ένταση ανάμεσα στην ΕΠΙΜΟΝΗ ανάγκη για Νόημα και τη βασανιστική αίσθηση της συβιλλικότητας……».
ΜΗΠΩΣ ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΕΙΝΑΙ ΟΛΩΣΔΙΟΛΟΥ ΛΑΘΟΣ;
Αλλά, ο Τέρρυ Ηγκλετον στις σελίδες του βιβλίου του «Το ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ» θέτει το ποιο σπουδαίο ερώτημα που απασχολεί τον καθένα ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙ να το απαντήσει. Αυτό είναι:
ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ:
Για να διερωτηθεί λέγοντας:
Μήπως το ερώτημα είναι ολωσδιόλου ΕΠΙΠΛΑΣΤΟ. Σ’ αυτήν την πνευματώδη έρευνά του ο Ηγκλετον ερευνά και δείχνει πως προσεγγίζουν το ζήτημα στο διάβα των αιώνων στοχαστές και συγγραφείς όπως ο Σαίξπηρ, ο Σοπεναουερ, ο Νίτσε και ο Μάρξ. Αλλά όπως το αντιμετώπιζαν σύγχρονοι συγγραφείς όπως ο Σάρτρ, ο Μπέκετ, κ.λπ.
Για να πει, πως το ερώτημα για το Νόημα της Ζωής κατάντησε προβληματικό και αντί να εξετάσουμε την έλλειψη νοήματος στις ζωές μας τις γεμίζουμε με κάθε λογής υποκατάσταση, από το φυσικό και το αφύσικο σεξ, το ποδόσφαιρο και το Life system μέχρι τις παραθρησκείες και τον φονταμενταλισμό.
Ο ΛΟΓΟΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΤΙ ΑΝΤΙ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΙΠΟΤΑ
Αλλά στα προλεγόμενά του ο Τέρρυ Ήγκλετον θεωρεί το πιο σοβαρό είναι το νόημα της ζωής. Για να πει: ίσως το πιο βασικό ερώτημα που μπορεί να τεθεί είναι: «ΓΙΑΤΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΟ ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ; αντί να μην υπάρχει ΤΙΠΟΤΑ;
Γιατί υπάρχουν πράγματα για τα οποία μπορούμε να ρωτήσουμε «ποιο ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΝΟΗΜΑ;». Οι φιλόσοφοι είναι διχασμένοι ως προς το ερώτημα, είναι ουσιαστικό ή κίβδηλο. Αλλά οι θεολόγοι κατά το πλείστον δεν είναι διχασμένοι.
Για τους περισσότερους η απάντηση είναι ο «ΘΕΟΣ» λέγεται πως είναι ο Δημιουργός του σύμπαντος, όχι επειδή είναι κάποιος – σουπερ κατασκευαστής, αλλά επειδή είναι ο λόγος για τον οποίο υπάρχει κάτι αντί να μην υπήρχε τίποτε. Και αυτό να ίσχυε ακόμα αν αυτό το Σύμπαν δεν είχε αρχή. Ο θεός θα εξακολουθούσε να είναι ο λόγος για τον οποίο υπάρχει κάτι αντί να μην υπάρχει τίποτε.
ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΕΩΝ
(συγγραφέας του) είναι ο σημαντικός Κωστής Παπαγιώργης, συγγραφέας, λογοτέχνης και κοινωνικός κριτικός που έφυγε πριν λίγα χρόνια. Σ’αυτό το βιβλίο του σε «δηλητηριώδη» σημαντικά κείμενα ουσιαστικά προκύπτει η αναζήτηση του νοήματος Ζωής.
Για να γράψει ότι μια δραματική έλλειψη οδηγεί στη ζωή της σύγχρονης ΤΗΛΕΠΟΛΙΤΙΚΗΣ της ακοινώνητης κοινωνικότητας, στη διευρυνόμενη διαφθορά, στη Μεταηθική διαχείριση της ανηθικότητας, στον διαφημιστικό προσηλυτισμό, στον αποπροσανατολισμό, ως και στην απόκτηση τόσων άλλων ελλείψεων νοήματος ζωής.
Για να κυριαρχεί η κατάθλιψη, η απόγνωση, ο αυτοκτονισμός από νέους και παλαιούς άνδρες, παιδιά που προβάλλουν εαυτούς τους με τον αλκοολισμό, τον παραλογισμό, τις ταχύτητες και όλη τη δύνη μιας κοινωνικής πραγματικότητας, από την οποία απουσιάζει το νόημα ζωής. Με τραγικά καθημερινά δράματα ενός ακατανόητου αλκοολισμού, μαζοχισμού, ναρκωτισμού κ.λπ., κ.λπ. που οδήγησαν και στον τραγικό θάνατο των σημαντικών επιστημόνων στο νυχτερινό ατύχημα στα Σφακιά για να αναφωνήσουμε: Επιτέλους ΤΙ ΝΟΗΜΑ έχει η Ζωή της τιποτένιας κοινωνικής Ζωής, χωρίς την πνευματικότητα όπως μας την καταντήσανε κι εμείς εν πολλοίς, την αποδεχτήκαμε, με τόσα οδυνηρά αποτελέσματα που ζούμε κάθε μέρα στα Χανιά, στην Κρήτη, στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο.
