Κύριε διευθυντά,
– «Λαέ πεινάς, γιατί τους προσκυνάς»!!
– «Ένας είναι ο Αρχηγός, ο κυρίαρχος λαός»!!
– «Έξι χρόνια αρκετά, δεν θα γίνουνε επτά»!!
– «Ψωμί, παιδεία, ελευθερία»!!
– «Λαέ πολέμα, σου πίνουνε το αίμα»!!
Αυτά είναι τα «συνθήματα του Πολυτεχνείου» το 1973, που ηχούσαν από τα μεγάφωνα και τον πειρατικό ραδιοσταθμό. Τα συνθήματα αυτά, όλοι εμείς οι παλαιότεροι, ηλικίας 60 – 70 ετών, λίγο έως πολύ, τα βιώσαμε, τα φωνάξαμε σε κάθε ευκαιρία και αφορμή, για μια 10ετία τουλάχιστον ακόμα… πωρωμένοι και παρασυρμένοι, από ένα ακόρεστο «επαναστατικό οίστρο»!!
Ηταν συνθήματα, που πήγαζαν βαθιά μέσα από την ψυχή μας και δονούσαν τα σωθικά μας!! Συνθήματα αυθορμητισμού, πάθους και οργής, κατά πάντων που θεωρούσαμε ότι μας φταίει και ότι είναι υπαίτιος της εκάστοτε κατάστασης και της καταπίεσής μας!!
Το θέμα είναι, ότι αυτοί που στην πραγματικότητα βίωναν, όλη αυτή την καταπίεση της Χούντας, δηλαδή οι γονείς μας και γενικά οι εργαζόμενοι και οικογενειάρχες 40άρηδες και άνω, δεν ήταν αυτοί που εμπνεύστηκαν και φώναξαν αυτά τα συνθήματα… φοβούμενοι ίσως τις συνέπειες για τις δουλειές, για τις οικογένειες τους και για την τύχη και το μέλλον των παιδιών τους!!
Τα φώναξαν όμως η νεολαία, μαθητές και φοιτητές… με διαφορετικά ίσως κίνητρα, απ’ ό,τι των γονιών τους, μέσα στον νεανικό ενθουσιασμό τους και στην έλλειψη επίγνωσης κινδύνων και συνεπειών, της ηλικίας των!!
Ομως οι συνθήκες της εξέγερσης, ήταν ώριμες κοινωνικά και ίσως πλέον μεθοδικά προετοιμασμένες από τον ξένο παράγοντα, ο καθένας βέβαια για τους λόγους του, τις αιτίες και τους στόχους του… και απλά, έλειπε το έναυσμα, ποιος δηλαδή θα ανάψει το φιτίλι!!
Και το φιτίλι το άναψαν οι νέοι, μέσα στην τρέλα τους και… ίσως εν αγνοία τους!!
Η ουσία είναι, ότι μπήκαν γερές βάσεις για την επίτευξη των στόχων της κοινωνίας, ένα (1) χρόνο αργότερα… αφού προηγουμένως βέβαια, ο ξένος παράγοντας είχε πετύχει και ολοκληρώσει, τους δικούς του στόχους!!
Κάθε εξέγερση, κάθε επανάσταση, ακόμα και η νίκη με το τρόπαιό της, έχει πάντα βαρύ τίμημα!! Ολα κοστίζουν και μετά από κάθε εξέγερση, πάντα θα υπάρχουν… τα θύματα… οι χαμένοι… και οι κερδισμένοι!!
Η Ιστορία, πάντα καταγράφει τα γεγονότα εκείνα, με το στυλό των νικητών και αποδίδει τις ευθύνες, με τη σφραγίδα των νικητών (πάντα και παντού)!!
Εγώ τότε, ήμουνα 15 χρονών στα Χανιά και έζησα αυθεντικά αυτό τον παλμό της εξέγερσης, που απλώθηκε αστραπιαία παντού, σ’ όλη την Ελλάδα… και κατέλαβε τα πάντα και τους πάντες!!
Σήμερα 45 χρόνια μετά, μέσα από πολλά βιώματα, εμπειρίες και μια βίαιη επαγγελματική ωρίμαση, αλλά και με το χάρισμα του στοχασμού που μου προσδίδει η επαφή με τη θάλασσα… σκέπτομαι, αξιολογώ και ξανα-ζυγίζω τα γεγονότα εκείνα!!
– Τελικά, ποιο ήταν το νόημα, το πραγματικό νόημα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, σκέπτομαι και ξανασκέπτομαι εδώ και πολλά χρόνια, κοιτάζοντας… τη Μεταπολιτευτική πραγματικότητα!!
Κερδίσαμε ή χάσαμε… και αν κερδίσαμε, ποιοι ωφελήθηκαν… και αν χάσαμε, ποιοι ζημιώθηκαν;
ΚΑΝΕΝΑΣ δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι, η εξέγερση αυτή των νέων του Πολυτεχνείου, ήταν ένα ορόσημο, που έγραψε Ιστορία, που παρήγαγε ένα σωρό γεγονότα και αποτελέσματα, ότι ήταν μια πράξη τρέλας και αυτοθυσίας, τα αποτελέσματα της οποίας δύσκολα ζυγιάζονται… και σίγουρα, όχι όσο θα ζουν οι πρωταγωνιστές τους!!
«Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία»!!
Ναι και στην περίπτωση αυτή, σίγουρα υπήρξε και αρετή και τόλμη, από τη νεολαία του Πολυτεχνείου!!
Μπορεί η ελευθερία να μην ήρθε την επόμενη μέρα, καθώς τη Χούντα του Παπαδόπουλου, διαδέχθηκε μια νέα πιο στυγνή και «πιο διαχωρίσιμη» από τον ξένο παράγοντα Χούντα του Ιωαννίδη, αλλά όμως οι προϋποθέσεις της ελευθερίας μας, της ελευθερίας ΟΛΩΝ μας, είχαν ήδη δρομολογηθεί, αφού όμως πρώτα θα έπρεπε να πληρώσουμε… το ανάλογο τίμημα… και ίσως και να καθοριστούν από τότε, τα οφίτσια ανταμοιβής, αυτών των “ορισμένων” ηρώων, αυτού του ιστορικού εγχειρήματος!!
Η «τόλμη» όμως, είναι πάντα… στιγμιαία, μετριέται και εκδηλώνεται σε μια δεδομένη στιγμή και σίγουρα, κανένας δεν μπορεί να την αμφισβητήσει ότι στους νέους τότε υπήρξε και ήταν άφθονη και σίγουρα πολύ περισσότερη, απ’ ό,τι διέθεταν οι ωριμότεροι, οι σοβαροί και συνετοί της εποχής εκείνης!!
Η «αρετή» όμως αντίθετα, μετριέται, αναγνωρίζεται και αποδεικνύεται… μόνο σε βάθος χρόνου!!
Αποδεικνύεται με τη γενικότερη στάση του πρωταγωνιστή ενός επιτεύγματος, μιας πράξης, απέναντι σ’ αυτήν και στις συνέπειες της και στη διαχείριση που της επιφυλάσσει!!
Η αγνότητα μιας πράξης, μετριέται απ’ αυτό που θα σου αναγνωρίσουν οι άλλοι και όχι απ’ αυτό που εσύ θα προβάλεις!! Ο ηρωισμός μιας πράξης, κρίνεται απ’ αυτά που έχασες, που θυσίασες και όχι απ’ αυτά που κέρδισες!! Η θυσία, κοστολογείται μόνο στις συνειδήσεις… και ο πραγματικός ήρωας, ανταμείβεται, από τρεις αράδες στην Ιστορία και ένα κλαδί ελιάς από την κοινωνία!!
Οι ήρωες της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, έγραψαν την ιστορία τους… και ακολούθησαν την τύχη τους!!
Και εμείς όμως, οι απλοί θεατές, κερδίσαμε την ελευθερία μας, απαλλαχτήκαμε από τη δυσάρεστη Χούντα και στον βωμό αυτό, πληρώσαμε… και πληρώνουμε το δικό μας τίμημα, με νεκρούς, με Εθνικές απώλειες, με πολύ δάκρυ και πόνο, καθημερινά και ίσως και για τα εγγόνια μας ακόμα!!
Θα περίμενε κανείς, εκείνα τα συνθήματα της εποχής του Πολυτεχνείου, έκτοτε να θαφτούν στο παρελθόν και στη λήθη της Ιστορίας και να μη ξανα-γίνουν ποτέ… μα ποτέ πια επίκαιρα!!
Η θυσία του Πολυτεχνείου και το κυριολεκτικό, το πραγματικό νόημα του, θα ήταν… να μη νιώθεις ποτέ πια την ανάγκη, να φωνάξεις με πάθος και οργή, ξανά τα ίδια αυτά τα ίδια συνθήματα, που το δημιούργησαν!!
«Για να θυμούνται οι παλιοί και να… προσέχουν οι νεότεροι»!!
Κώστας Βουλγαράκης
