» Δεν είναι εμμονή – είναι εντολή
Ώρα μηδέν. Το πιο πολυσυζητημένο νομοσχέδιο των τελευταίων ετών για την Παιδεία, ύστερα από την κατάργηση του ασύλου ανομίας, που τάραξε τις ακαδημαϊκές “ισορροπίες”, βρίσκεται ένα βήμα πριν από την ψήφισή του.
Eνα νομοσχέδιο που έχει απασχολήσει έντονα τη φοιτητική κοινότητα το τελευταίο διάστημα, την απασχολεί και θα συνεχίσει να την απασχολεί έως ότου η εφαρμογή του τεθεί σε λειτουργία. Αν μη τι άλλο πρόκειται για μεταρρυθμίσεις αποφασιστικές, κομβικής σημασίας που για τη χώρα μας θα μπορούσε κανείς να τις χαρακτηρίσει ακόμη και θαρραλέες. Και αυτό διότι καμία κυβέρνηση στο παρελθόν δεν βρήκε το θάρρος να υψώσει ανάστημα απέναντι στα κατεστημένα των ελληνικών Πανεπιστημίων. Κατεστημένα που επισκίασαν την κοινή λογική και εδραιώθηκαν ως άγραφοι νόμοι που κανείς, δεν είχε το δικαίωμα ακουμπήσει. Όμως, όλα αυτά ας τα αφήσουμε εκεί που ανήκουν. Στο παρελθόν.
Τώρα είναι ώρα για αποφάσεις. Τώρα επιλέγουμε κατεύθυνση. Ή τώρα ή ποτέ… Η σπουδαστική πλειοψηφία έχει επιλέξει. Η κοινωνία το ίδιο. Αγαπητοί αναγνώστες αρκετά διαπραγματευτήκαμε τα αυτονόητα. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση χρίζει αναβαθμίσεως και την έχει ανάγκη όσο ποτέ άλλοτε.
Παρακάτω θα προσπαθήσω να είμαι ιδιαίτερα επεξηγηματικός. Για τον λόγο αυτό θα ξεκινήσω εξετάζοντας κάθε πτυχή του νομοσχεδίου, τις αλλαγές που φέρνει, αλλά και ποιες παθογένειες των ελληνικών Πανεπιστημίων επιχειρεί εν τέλει να διορθώσει. Όπως σίγουρα έχει γίνει ευρέως αντιληπτό, αν υπάρχει μία πτυχή η οποία εν προκειμένω έχει διχάσει το δημόσιο διάλογο, αυτή δεν είναι άλλη από την ελεγχόμενη είσοδο στα ΑΕΙ, σε συνδυασμό με την ίδρυση του Ειδικού Σώματος Φύλαξης, που έρχονται να συμπληρώσουν την κατάργηση του ασύλου ανομίας. Πριν επεκταθώ θα αφήσω τα γεγονότα να μιλήσουν. Ήταν Οκτώβρης του 2020 όταν στο όνομα της «αλληλεγγύης» (τι παρεξηγημένη λέξη) ο Πρύτανης του ΟΠΑ (πρώην ΑΣΟΕΕ) βρέθηκε στο γραφείο του ανήμπορος και εξευτελισμένος με μία ταμπέλα κρεμασμένη στο λαιμό του. Ήταν Απρίλιος του 2016 όταν ο Δημήτρης, φοιτητής Νομικής με κινητικά προβλήματα, χτυπήθηκε βάναυσα με αλυσίδες από ομάδα αναρχικών επειδή «τον μπέρδεψαν με άλλον». Ήταν 2017 όταν ο Γιώργος βρέθηκε στο νοσοκομείο ύστερα από ξυλοδαρμό με κράνη, επειδή αντέδρασε σε κατάληψη στο Πολυτεχνείο. Δεν ήταν ΔΑΠίτης. Πολλά τα παραδείγματα και θλιβερά. Να δεχτώ πως ορισμένοι ίσως τα ακούνε για πρώτη φορά. Όσο και αν δεν το πιστεύω. Αδυνατώ όμως να κατανοήσω όσους δεν αντιλαμβάνονται το μέγεθος του προβλήματος και επιμένουν πως η θέσπιση της ΟΠΠΙ καταπατά φοιτητικά δικαιώματα και ελευθερίες. Οπότε ας τα ξεκαθαρίσουμε. Έχει ο φοιτητής δικαίωμα στη δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση; Έχει. Έχει την ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι; Σαφώς. Του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι; Βεβαίως. Για τα δικαιώματα όμως στην ασφάλεια και την ελευθερία του λόγου… ούτε λόγος. Βλέπετε τα δικαιώματα αυτά έχουν πάει περίπατο για μερικούς «δημοκρατικούς» και δυστυχώς έχουν καταπατηθεί πολλάκις. Η πολιτεία λοιπόν έχει υποχρέωση να τα διαφυλάξει. Στις Δημοκρατίες δεν χωράνε διακρίσεις. Και αν με την εν λόγω ρύθμιση δικαιώνεται κάποιος εκτός απ’ τα παιδιά αυτά, τότε είναι η ίδια η Δημοκρατία εξ ορισμού.
Κάπου εδώ λοιπόν να σας πληροφορήσω πως ανάλογες μεταρρυθμίσεις είναι πρωτοφανείς μόνο για τον μικρόκοσμο των «προοδευτικών». Αν επιθυμούμε επιτέλους να σπουδάζουμε σε Πανεπιστήμια Ευρωπαϊκών προδιαγραφών, δεν έχουμε παρά να ρίξουμε μια ματιά σε όσα συμβαίνουν στην αντίπερα όχθη, εκεί όπου η φύλαξη θεωρείται δεδομένη. Το Πανεπιστήμιο Princeton στις ΗΠΑ λοιπόν, στο οποίο φοιτούν 7.900 φοιτητές, φυλάσσεται από εξειδικευμένη ομάδα. Στο Yale κάποιες ώρες η πρόσβαση επιτρέπεται μόνο σε όσους έχουν ειδική ταυτότητα εισόδου. Στο Liverpool υπάρχει συνεχής αστυνόμευση. Ενώ στο Paris 7 (Denis Diderot) τα μέτρα ασφαλείας εντείνονται στις μη εργάσιμες ώρες. Όπως καταλαβαίνετε η ανομία εντός των Πανεπιστημιακών χώρων δεν απασχολεί μόνο την ελληνική κοινωνία. Είναι υποκριτικό να εθελοτυφλούμε και αντί να ψάχνουμε λύσεις να κάνουμε ολοένα και πιο δύσκολο το έργο της πολιτείας. Ένα έργο το οποίο έχει υποχρέωση, επαναλαμβάνω, να φέρει εις πέρας.
Στο σημείο αυτό όμως θα ήθελα να σας προβληματίσω θέτοντας ορισμένα ερωτήματα ακόμα για να συμπληρώσουμε το παζλ. Είναι γεγονός πως για τους παραβάτες του ποινικού δικαίου υπάρχει πειθαρχικό πλαίσιο. Το ερώτημα όμως που προκύπτει είναι πόσο αυστηρό ήταν για να αποτρέψει τις έκνομες ενέργειες αλλά και κατά πόσο η σχέση ποινής και παραπτώματος δεν ήταν δυσανάλογη. Μήπως η παραφιλολογία γύρω από το άσυλο τα προηγούμενα χρόνια αποτέλεσε μία καλή πρόφαση-δικαιολογία για να προστατεύσει και να παραχωρήσει ασπίδα προστασίας σε κοινούς παραβάτες του ποινικού κώδικα, ακόμη και εγκληματίες; Ή μήπως η παντελής έλλειψη ελέγχου της νομιμότητας πυροδότησε τελικά την ανομία εν γένει;
Προτού συμφωνήσω απόλυτα με τις συγκεκριμένη ρύθμιση αυτά ακριβώς ήταν και τα ερωτήματα που έθεσα ο ίδιος στον εαυτό μου. Με χαροποιεί ιδιαίτερα που κάτι αντίστοιχο όμως έπραξε και μία αρκετά μεγάλη μερίδα της κοινωνίας. Τελευταία στοιχεία τα οποία είχα στα χέρια μου προκειμένου να αιτιολογώ την άποψή μου αυτή, ήταν μία δημοσκόπηση της PULSE το 2019, κατά την οποία το 64% των ερωτηθέντων συμφωνούσε με την κατάργηση του ασύλου ανομίας. Ευτυχώς για εμένα και τον ψυχαναγκασμό μου, μία αντίστοιχη έρευνα της METRON ANALYSIS ήρθε προ λίγων ημερών για να επιβεβαιώσει όλα αυτά τα οποία αναπαράγουμε και αναπαράγω συνεχώς. 64% και πάλι συμφωνούσε με την ίδρυση της «Πανεπιστημιακής αστυνομίας». Το ενδιαφέρον όμως εδώ δεν είναι η πλειοψηφία. Είναι τα ποσοστά των ψηφοφόρων ορισμένων κομμάτων που τάχθηκαν υπέρ της ρυθμίσεως αυτής, ενώ οι πολιτικοί τους καθοδηγητές διαρρήγνυαν τα ιμάτιά τους στα Προπύλαια μαζί με το «πολυπληθές» φοιτητικό κίνημα της τάξεως των 10 χιλιάδων ανθρώπων συνολικά σε όλη την επικράτεια. Ούτε καν τηρώντας τα προσχήματα, όντας ο ένας πάνω στον άλλο εν καιρώ πανδημίας. Συγκεκριμένα 39%(!) των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ τάχθηκαν υπέρ στην ίδρυση Ειδικού Σώματος Φύλαξης, 84%(!) του ΚΙΝΑΛ υπέρ και 27%(!) των ψηφοφόρων του ΚΚΕ λένε ναι στη θέσπισή του. Οι υπόλοιποι φοιτητές λοιπόν που ήταν; Η κοινωνία που δήθεν είναι με το μέρος τους που είναι; Όλοι αυτοί που συνωστίζονται με μοναδικό σκοπό την άλλη εβδομάδα να διεκδικούν ΜΕΘ ποιους φοιτητές ακριβώς υπερασπίζονται;
Ε λοιπόν μόνο μία μειοψηφία υπερασπίζονται. Αυτή τη μίζερη πιστή στις ιδεοληψίες της μερίδα, που τολμάει να ταυτίζει τη νομιμότητα με τη χούντα λες και έζησε ποτέ στις σκοταδιστικές εκείνες εποχές. Όμως ο κλέφτης και ψεύτης τον πρώτο χρόνο χαίρονται. Η ελληνική κοινωνία πλέον έχει απαλλαχτεί από στερεότυπα και μιλάει. Καμία εμμονή. Η εντολή που έχει δώσει είναι ξεκάθαρη. Ασφαλή Πανεπιστήμια. Πανεπιστήμια ελεύθερης διακίνησης ιδεών και όχι ναρκωτικών. Αφορμή τα πρόσφατα γεγονότα στις εστίες της Πανεπιστημιούπολης του Ζωγράφου. Τα παραπάνω στοιχεία καλό θα ήταν να απασχολήσουν αυτούς τους πολιτικούς χώρους που διαφωνούν για να διαφωνήσουν. Γιατί πρέπει να γνωρίζουν και αυτοί πως την κατεύθυνση την οποία έχουν επιλέξει, τη βαδίζουν μόνοι τους, με τις δικές τους εμμονές βαριές και ασήκωτες, να τους βυθίζουν κάθε μέρα περισσότερο στον πάτο του κοινωνικοπολιτικού προσκηνίου.
Ας έρθουμε τώρα στην άλλη πτυχή του νομοσχεδίου αυτή που αφορά τις χαμηλότατες βάσεις εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αλλά και τα ανύπαρκτο όριο φοίτησης. Ένα δίδυμο αχτύπητο που σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΘΑΑΕ το 2019 έχει οδηγήσει σε έναν υπέρογκο και πράγματι πρωτοφανή αριθμό εγγεγραμμένων στις σχολές της τάξεως των 668.734 προπτυχιακών φοιτητών. Είμαι Πολυτεχνίτης. Γνωρίζω από πρώτο χέρι λοιπόν, πως σχολές όπως οι πολυτεχνικές και αντίστοιχες όπου οι γνώσεις στα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα αποτελούν βασικότατα εργαλεία για την ολοκλήρωση του προγράμματος σπουδών, είναι αδύνατον να ολοκληρωθούν χωρίς αυτές. Και χωρίς να θέλω να φανώ βαθμοθηρικός δυστυχώς στις περισσότερες περιπτώσεις οι επιδόσεις στις πανελλαδικές εξετάσεις αντικατοπτρίζουν και το επίπεδο γνώσεων που διαθέτει ο μαθητής προκειμένου να προαχθεί σε κάποιο ΑΕΙ. Σε αυτό το σημείο να σημειώσω πως στα σχεδιαστικά μαθήματα στα οποία και εξετάστηκα, αποτελούσε απαραίτητη προϋπόθεση ο βαθμός να είναι μεγαλύτερος του 10 με άριστα το 20 προκειμένου να έχω το δικαίωμα να δηλώσω Αρχιτεκτονικές Σχολές. Όμως τα τελευταία χρόνια οι βάσεις έχουν φτάσει τόσο χαμηλά που για να εισαχθεί κανείς στο μαθηματικό της Σάμου π.χ χρειάζεται μόλις 3.125 μόρια. Που σημαίνει; Ελάχιστες γνώσεις στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Και διερωτώμαι; Πως ακριβώς θα αποφοιτήσει ο συγκεκριμένος φοιτητής; Τον ενδιέφερε η συγκεκριμένη σχολή ή απλώς τη δήλωσε στο μηχανογραφικό; Ποιο το επίπεδο και το κύρος της συγκεκριμένης σχολής αφού το ποσοστό αποφοίτων είναι άκρως δυσανάλογο με αυτό των εισαχθέντων; Θα καταφέρει ποτέ άραγε να καλύψει ένα τόσο μεγάλο κενό σε γνώσεις ή θα προστεθεί ακόμη ένας στη λίστα των «αιώνιων φοιτητών»; Εύλογα ερωτήματα που όλοι έχουμε κάνει στον εαυτό μας και όχι μόνο, που χρίζουν άμεσης απάντησης. Το Υπουργείο Παιδείας δείχνει να την έχει. Νομοθετεί ελάχιστες βάσεις εισαγωγής, ορισμένες από το κάθε τμήμα ξεχωριστά. Μπορούμε λοιπόν να μιλάμε για μία τελείως διαφορετική συνθήκη από αυτή που έχουμε συνηθίσει, την οποία μένει να τη δούμε να εφαρμόζεται.
Από την άλλη πλευρά έρχεται η θεσμοθέτηση του ανώτατου ορίου φοίτησης το οποίο στοχεύει στην αποφόρτιση των ΑΕΙ από αυτόν τον πραγματικά μεγάλο αριθμό εγγεγραμμένων (περιττό να αναφερθεί πως για φοιτητές οι οποίοι εργάζονται ή αντιμετωπίζουν κάποιο σοβαρό προσωπικό ζήτημα θα υπάρξουν μεταβατικές διατάξεις).
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως ο ρυθμός αποφοίτησης στη χώρα μας είναι ο χαμηλότερος στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το παράξενο όμως είναι πως δεν υπάρχει άλλη χώρα η οποία να επιτρέπει τη διατήρηση της φοιτητικής ιδιότητας ισοβίως. Και θα ρωτήσει κανείς και ποιο το πρόβλημα με αυτό; Κοστίζει; Ναι είναι η απάντηση. Κοστίζει διότι κάθε ίδρυμα πλέον χρηματοδοτείται με βάση την αξιολόγησή του και ένα από τα κριτήρια αυτά είναι και οι «αιώνιοι» φοιτητές, οι οποίοι από τη στιγμή που δεν ανήκουν στην κατηγορία των ενεργών, έχοντας ξεπεράσει το όριο ν+2 (ανάλογα με το πρόγραμμα σπουδών) αποτελούν πρόσθετο βάρος. Κοινώς Ιδρύματα με λιγότερους αιώνιους φοιτητές επωφελούνται περισσότερο. Κάτι τελευταίο και ίσως το πιο βασικό το οποίο αρκετοί μπορεί να παραβλέπουν, είναι πως από τη στιγμή που ο φοιτητικός πληθυσμός αυξάνεται, τα Πανεπιστήμια της χώρας μας αυτομάτως υποβαθμίζονται στις διεθνείς αξιολογήσεις, αφού αποδίδεται μεγάλη σημασία στην αναλογία φοιτητών και διδασκόντων. Νομίζω λοιπόν και είμαι σ0χεδόν σίγουρος πως κανένας φοιτητής δεν επιθυμεί να υφίσταται τις συνέπειες μίας τέτοιας υποβάθμισης όταν εξετάζεται η υποψηφιότητά του για μία θέση εργασίας εκτός Ελλάδος, όσο και αν κάποιοι υποτιμούν τις συγκεκριμένες αξιολογήσεις…
Εν ολίγοις μπορούμε να μιλάμε για ένα νομοσχέδιο που αποτελεί τομή για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Επέλεξα να γράψω αυτό το μακροσκελές άρθρο, χρησιμοποιώντας αρκετές πηγές έχοντας ένα και μόνο στόχο. Να αποδείξω γιατί το συγκεκριμένο νομοσχέδιο το έχει όσο τίποτα ανάγκη το σύγχρονο Ελληνικό Πανεπιστήμιο. Τρεις πτυχές. Ασφάλεια, ελάχιστη βάση εισαγωγής και όριο φοίτησης. Τρία κατεστημένα που εδώ και δεκαετίες κανείς δεν τόλμησε να ακουμπήσει γιατί θα «έμπλεκε». Όμως εμείς ως ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, αλλά και εγώ ο ίδιος πρωτοστατώντας, ήμασταν πάντα εκεί για να μιλάμε τη γλώσσα της αλήθειας και της ειλικρίνειας. Στις Συνελεύσεις, στα Διοικητικά Συμβούλια, μέσα στις σχολές ακόμα και στον Τύπο, ήμασταν εκεί για να υπερασπιστούμε τη φωνή της λογικής. Η φωνή η οποία όσο και αν κάποιοι προσπαθούν με αθέμιτα και αντιδημοκρατικά μέσα να σωπάσει, δεν θα σωπάσει. Ούτε βήμα πίσω για όσα δικαιούμαστε. Ούτε βήμα πίσω για τα Πανεπιστήμια που οραματιζόμαστε. Ούτε βήμα πίσω για τα Πανεπιστήμια που μας αξίζουν.
