Έχει τύχει ποτέ στη συντροφιά σας να ανακοινώσει κάποιος ή κάποιοι ότι σχεδιάζουν να επισκεφθούν το Άγιο Όρος; Οι αντιδράσεις «αυτών που µένουν» ποικίλουν. Από τα καλοτυχίσµατα των πιο θρησκευόµενων, τ’ ακούσµατα και τις ιστορίες που ξέρουν κάποιοι, µέχρι τα πειράγµατα των πιο «ζηλόφθονων» µελών της παρέας… ιδιαίτερα αυτών που δεν τους επιτρέπεται η είσοδος στο Όρος!
Αλλά κι «αυτοί που φεύγουν», που πρόκειται να πάνε δηλαδή, έχουν µια παράξενη αίσθηση για το ταξίδι αυτό. Κι αν µεν είναι η πρώτη επίσκεψη στο Όρος, είναι ευεξήγητη η έξαψη της φαντασίας και της περιέργειας. Πώς όµως εξηγείται η επιθυµία να ξαναπάς πάλι και πάλι και η πλησµονή συναισθηµάτων, άσχετα αν το προσεγγίζεις µε την καρδιά ή µε το µυαλό;
∆ύσκολο να το εξηγήσεις και δεν θα το επιχειρήσω. Θα βεβαιώσω όµως ότι πράγµατι συµβαίνει. Άλλωστε καθένας έχει το δικό του τρόπο προσέγγισης, πρόσληψης και βιωµατικής µετουσίωσης αυτών που προσφέρει το Όρος.
Και τι είναι αυτά;
Το απαράµιλλης οµορφιάς ελληνικό τοπίο, ελάχιστα ενοχληµένο από τις εντελώς αναγκαίες ανθρώπινες παρεµβάσεις, είναι αυτό που θα σε υποδεχτεί πρώτο, θα σε αγκαλιάσει και, χωρίς να το καταλάβεις, θα σε αλαφρώσει από σκοτούρες και έγνοιες που βαραίνουν ψυχή και νου. Έρχεται την κατάλληλη στιγµή και τόσο φυσικά, σαν καθαρτήριο λουτρό για να µπεις και να ζήσεις λίγο το Όρος.
Έπειτα τα Μοναστήρια και οι Σκήτες, αποκαταστηµένα πια τέλεια στην αρχική τους µορφή, σε µεταφέρουν πίσω στο χρόνο. Η τάξη και η µεγάλη σηµασία στη λεπτοµέρεια σε προϊδεάζουν για το αυστηρό τυπικό στο οποίο θα πρέπει να προσαρµοστείς. Η τήρηση της βυζαντινής ώρας από τους µοναχούς, σε βγάζει από την πρώτη στιγµή από τις συνήθειές σου. Η λιτή διατροφή και η ακτηµοσύνη, που έστω και προσωρινά δοκιµάζεις, κάνουν το σώµα σου ανάλαφρο και ικανό να κουβαλάει ψυχή και νου σε εγρήγορση.
Η µοναστική κοινότητα του Αγίου Όρους αριθµεί περίπου 2.000 µοναχούς. Είναι µια ανθρώπινη κοινωνία και, όπως είναι φυσικό, θα έχει σίγουρα κι αυτή στους κόλπους της τα δυνατά και τα αδύνατα του ανθρώπου.
Στο Όρος όµως δεν πηγαίνεις για τους άλλους. Είναι τόπος πρόσφορος για δικές σου βαθιές διαισθήσεις και στοχασµούς που έχουν ανάγκη να µπουν σε τάξη.
Η ατµόσφαιρα του βυζαντινού µυστικισµού, η κατάνυξη και η ιστορία που τη νοιώθεις παντού, αγκαλιάζουν την ψυχή για να δυναµώσουν την πίστη της. Σε µια τέτοια στιγµή ο Καζαντζάκης ρωτά τον φίλο του Άγγελο Σικελιανό (επισκέφθηκαν το Όρος τέτοιες µέρες πριν 110 χρόνια): «Μα γιατί δε µιλούµε;»· και ο Σικελιανός του αποκρίνεται: «Μιλούµε, µιλούµε, µα τη γλώσσα των αγγέλων· τη σιωπή».
Με γαληνεµένη την ψυχή και ξαλαφρωµένο το νου από τις «βιοτικές µέριµνες», βλέπεις αλλιώς και τον εαυτό σου και τον κόσµο.
Βρεθήκατε ποτέ, βράδυ, µακριά, πολύ µακριά από τα φώτα της πόλης; Σ’ ένα βουνό, ας πούµε, µια καθαρή και ασέληνη νύχτα; Αν ναι, θα είδατε πώς αποκαλύπτεται ο ουρανός. Άπειρος µα ευδιάκριτος στη λεπτοµέρειά του. Οι γαλαξίες, οι αστερισµοί, τ’ αστέρια του, καθένα τους φαίνεται πεντακάθαρα να έχει πάρει τη θέση του· στατικό και συνάµα παλλόµενο, στο µεγαλόπρεπο ουράνιο θόλο. Και απορείς: «Μα τόσο πολύ µου τα `κρυβαν τα φώτα της πόλης»;
Αν µπόρεσα µ’ αυτή την παροµοίωση να δώσω την αίσθηση του Όρους, τότε σίγουρα ο αναγνώστης µου µπορεί να εννοήσει ότι η επίσκεψη εκεί δεν είναι τουρισµός και παθητική πρόσληψη εικόνων, αλλά αντίθετα ενέργεια και δόνηση της ψυχής και πνευµατική άσκηση του νου. Το ένα ή το άλλο ή και τα δυο µαζί!
*Ο Μανώλης Κουφάκης είναι δρ µηχανικός τ. δ/ντής ∆Ε∆∆ΗΕ Α.Ε.
Όλα τα δηµοσιευµένα κείµενα της στήλης µπορείτε να τα βρείτε στο
http://www.haniotika-nea.gr/author/koufakis/
