Η θέση της γυναίκας στην κοινωνία της πόλης των Χανίων κατά την περίοδο της Κρητικής Πολιτείας είναι πολύ σημαντική, καθώς η παρουσία της στα λογοτεχνικά, επιστημονικά και κοινωνικά δρώμενα ήταν αξιοζήλευτη. Χαρακτηριστικά παραδείγματα, η λογοτέχνης Αρτεμισία Λανδράκη- Ντώκου, η οποία εξέδιδε το περιοδικό «Σπινθήρ» (1902), η ιατρός γυναικολόγος- μαιευτήρας Ισαβέλλα Θεοτόκη και η οδοντίατρος Αργυρή Καλομενοπούλου, με τα ιατρεία τους στο Καστέλι το 1909. Εκτός από τις ατομικές επαγγελματικές επιτυχίες οι Χανιώτισσες ίδρυσαν και συλλόγους με στόχο την κοινωνική προσφορά. Ο πρώτος γυναικείος σύλλογος ήταν ο «Σύνδεσμος Χριστιανών και Οθωμανών Κρησσών», ο οποίος ιδρύθηκε το 1901 και δημιούργησε το πρώτο υφαντουργείο στη Χαλέπα με παράρτημα στη Μονή Καλογραιών Ακρωτηρίου, διδάσκοντας στα άπορα κορίτσια την υφαντική τέχνη, ενώ τα κέρδη από τις πωλήσεις των υφαντών δίδονταν σε αγαθοεργίες.
Ο δεύτερος χρονικά γυναικείος σύλλογος ήταν η «Φιλόπτωχος Αδελφότης Δεσποινίδων Χανίων», η οποία ιδρύθηκε το 1903. Η πρόεδρος του συλλόγου Μαρία Λεκανίδου Ζινευράκη στις 22/4/1933 κάνει ένα πρωτοσέλιδο αφιέρωμα στον «Εσπερινό Ταχυδρόμο», με αφορμή την αποχώρησή της μετά τη δεκατετράχρονη παρουσία της στην προεδρεία. Η πρόεδρος αναφέρει ότι ο σύλλογος ξεκίνησε από κάποιες δεσποινίδες, οι οποίες αγόραζαν υφάσματα με ιδίους πόρους και έραβαν ρούχα, τα οποία στη συνέχεια μοίραζαν σε άπορα παιδιά κατά τις γιορτές των Χριστουγέννων και του Πάσχα. Ο ιατρός Τζώρτζης Παπαδάκης τις παρότρυνε να ιδρύσουν ένα σύλλογο για να οργανώσουν καλύτερα το έργο τους και να αυξήσουν την παραγωγή τους. Με τον τρόπο αυτό ιδρύθηκε ο σύλλογος, ο οποίος απέκτησε πολλά μέλη διοργανώνοντας χοροεσπερίδες και bazaar για την εξοικονόμηση χρημάτων. Επίσης, τα μέλη του συλλόγου έδωσαν και ερασιτεχνικές θεατρικές παραστάσεις. Χάρη σε αυτές τις δράσεις πολλοί εύποροι και ευυπόληπτοι Χανιώτες έγιναν συνδρομητές ενισχύοντας οικονομικά τον σύλλογο. Αξιοσημείωτο ήταν ότι στις γιορτές ο σύλλογος εξοικονομούσε έως και 24.000 δραχμές για τις ενδυμασίες των άπορων παιδιών.
Εντούτοις, καταλήγει η Λεκανίδου, τα δύο τελευταία χρόνια ο σύλλογος φυτοζωούσε, διότι τα παλαιότερα μέλη παντρεύτηκαν και δεν υπήρχαν νέες εγγραφές. Ήταν λοιπόν αναγκαία η εύρεση νέων μελών και η εκλογή νέου προεδρείου για να προχωρήσει το έργο του συλλόγου («Εσπερινός Ταχυδρόμος», «Γραμμένο δια τας δεσποινίδας Χανίων. Το παλαιότερον φιλανθρωπικόν σωματείον της πόλεώς μας», 22/4/1933).
Πηγές
Αλιγιζάκης Α., «Όπερες & Καντάδες, Βαλς & Συρτός στα παλιά Χανιά», Ηράκλειο 2016.
*Ο κ. Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης είναι ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος
