Το ποίημα του Χατζημιχάλη Γιάνναρη

Eδώ και λίγο καιρό κυκλοφόρησε το πόνημα του Δρα Κωνσταντίνου Π. Φουρναράκη φιλολόγου και πρώην προϊσταμένου  του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης με τίτλο «Το ποίημα του Χατζημιχάλη Γιάνναρη – ΓΑΜΟΣ ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΕΙΣ ΛΑΚΚΟΥΣ ΚΥΔΩΝΙΑΣ,1864». Πρόκειται για ένα μνημειώδες  έργο τη λογοτεχνικότητα  του οποίου  ιχνηλάτησε  η  δεινή φιλολογική πέννα του συγγραφέα.
Στη διείσδυση στο ποίημα σε βάθος  και στην ανάδειξη των λεπτομερειών συνέδραμε τα μέγιστα   η χρήση  κατά εναργή τρόπο συνδυασμού  μεθόδων της φιλολογικής επιστήμης και η εφαρμογή  των τριών φάσεων – της προκαταρκτικής, εισαγωγικής και μεταπρωτογενούς (préliminaire, liminaire, postliminaire) –  της θεωρίας του μεγάλου εθνολόγου  Arnold van Gennep, όπως αναφέρεται στο διάσημο έργο του  «les rites de passage» και όπως αυτή βελτιώθηκε μεταγενέστερα από τον ανθρωπολόγο Victor Turner.
Σοβαροί οδηγοί   στην ολοκληρωμένη παρουσίαση του έργου του συγγραφέα υπήρξαν  επίσης η θεωρία της  διακειμενικότητας της  κριτικού της λογοτεχνίας και φιλοσόφου Julia Kristeva  και της αφηγηματικής ανάλυσης του θεωρητικού λογοτέχνη Gérard Genette.
Με αυτά τα εργαλεία και με την επιμονή και υπομονή του, καθώς και την  άριστη λογοτεχνική επιδεξιότητα ο Κώστας Φουρναράκης κατάφερε το επύλλιο  του Χατζή Μιχάλη  Γιάνναρη να το διανθίσει με εκτενή σχόλια ,να  το διασυνδέσει περίτεχνα  με άλλα έργα Κρητών λαογράφων και να το περιβάλλει με ενδιαφέροντα λογοτεχνικά διακείμενα, τα δικά του «λογοτεχνικά παράλληλα».
Και δεν είναι σε θέση καμιά «κοσμοπολίτικη θεωρία « να θεωρήσει την ενασχόληση αυτή ως «γραφική», γιατί πράγματι ,όπως τονίζεται και στον πρόλογο, «το ποίημα του Χατζή Μιχάλη  Γιάνναρη, θέτει ξανά το ζήτημα της αναζήτησης των χαμένων αξιών και της γεννήσιας κρητικής ταυτότητας στον κατακερματισμένο και συνθλιμμένο Κρητικό, στον άνθρωπο που πάσχει από την οικονομική και πνευματική κρίση, από το αμερικάνικο πολιτιστικό μοντέλο, από την καταστροφή της φύσης, την έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας».
Η λαογραφία ως έκφανση του λαϊκού πολιτισμού δεν έχει μόνο παρελθόν , αλλά και παρόν. Οι λαϊκές εκδηλώσεις πολιτισμού με τη μορφή  των παραδόσεων των ηθών και των εθίμων  αποτελούν την αφετηρία  και τη βάση σμίλευσης  της ταυτότητας μιας κοινωνίας και  του έθνους. Και όπως είπε και ο Γιώργος Σεφέρης «σβήνοντας ένα κομμάτι από το παρελθόν είναι σαν να σβήνεις και ένα αντίστοιχο κομμάτι από το μέλλον».