Περίσσεψαν και μερικοί κοινοτικοί πόροι για ένα κατ εξοχήν δημοκρατικό πρόγραμμα. Πρόκειται για το πρόγραμμα ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ, που στηρίζεται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ). Το άρθρο αυτό ομιλεί για τις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου, καθώς και του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητα. Οι δημιουργοί της ιδέας έπρεπε να καταλάβουν ότι λίγοι θα ήταν οι πόροι για την εφαρμογή διατάξεων που θα διαπερνούν την ΕΕ από άκρη σε άκρη!
Στο σημείο 44 που προηγείται των άρθρων του κανονισμού για το πρόγραμμα ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ, σημειώνεται ότι «Είναι σημαντικό το πρόγραμμα να αντιμετωπίσει τις διαρθρωτικές προκλήσεις των πολιτιστικών και δημιουργικών τομέων της Ευρώπης, που επιδεινώθηκαν από την πανδημία της COVID-19».
Μεταξύ άλλων, ιδιαίτερα τονίζεται ο θεμελιώδης ρόλος του ευρωπαϊκού πολιτισμού και των μέσων ενημέρωσης για την ευημερία των πολιτών και για την ενδυνάμωσή τους προκειμένου να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις.
Σημειώνω εξ αρχής, ότι δεν τηρείται η αρχή αυτή, ούτε διατίθενται οι ανάλογοι πόροι. Βέβαια, εντάσσεται συνδυαστικά με άλλα σχετικά χρηματοδοτικά προγράμματα της Ένωσης και το πρόγραμμα Next Generation EU.
Στον πίνακα που ακολουθεί παραθέτουμε τις προβλέψεις για την έγκριση του προϋπολογισμού του 2023.
Τα κονδύλια του πίνακα αυτού προορίζονται να καλύψουν το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη».
Το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» έχει ως στόχο τη διασφάλιση, την ανάπτυξη και την προώθηση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής και γλωσσικής πολυμορφίας και κληρονομιάς, και τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας και του οικονομικού δυναμικού των πολιτιστικών και των δημιουργικών τομέων, ιδίως του οπτικοακουστικού.
Το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» έχει τους ακόλουθους ειδικούς στόχους:
• ενθάρρυνση της καλλιτεχνικής και πολιτιστικής συνεργασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου να υποστηριχθεί η δημιουργία ευρωπαϊκών έργων και να ενισχυθεί η οικονομική, κοινωνική και εξωτερική διάσταση των ευρωπαϊκών πολιτιστικών και των δημιουργικών τομέων και η καινοτομία και η κινητικότητα στους τομείς αυτούς,
• προώθηση της ανταγωνιστικότητας, της επέκτασης, της συνεργασίας, της καινοτομίας και της βιωσιμότητας, μεταξύ άλλων της κινητικότητας, στον ευρωπαϊκό οπτικοακουστικό τομέα,
• προώθηση της συνεργασίας σε θέματα πολιτικής και καινοτόμων δράσεων που υποστηρίζουν όλα τα σκέλη του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη», και προώθηση ενός περιβάλλοντος πολυμορφίας, ανεξαρτησίας και πολυφωνίας στα μέσα ενημέρωσης, και του γραμματισμού στα μέσα ενημέρωσης, ενισχύοντας έτσι την ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης, τον διαπολιτισμικό διάλογο και την κοινωνική ένταξη.
Το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» καλύπτει τα ακόλουθα σκέλη:
• το σκέλος Πολιτισμός, που καλύπτει τους πολιτιστικούς και τους δημιουργικούς τομείς με εξαίρεση τον οπτικοακουστικό τομέα,
• το σκέλος Μedia, που καλύπτει τον οπτικοακουστικό τομέα,
• το Διατομεακό σκέλος, που καλύπτει δράσεις σε όλους τους πολιτιστικούς και δημιουργικούς τομείς.
Το θεσμικό πλαίσιο για την υλοποίηση του προγράμματος αυτού είναι ο Κανονισμός (ΕΕ) 2021/818.
Θα εξετάσουμε στη συνέχεια τα 3 σκέλη του προγράμματος αυτού.
Σκέλος Πολιτισμός
Η προικοδότηση προορίζεται να καλύψει τον πολιτιστικό και τον δημιουργικό τομέα, με τις ακόλουθες προτεραιότητες:
α) ενίσχυση της διακρατικής συνεργασίας και της διασυνοριακής διάστασης της δημιουργίας, της κυκλοφορίας και της προβολής ευρωπαϊκών έργων και της κινητικότητας φορέων των πολιτιστικών και δημιουργικών τομέων·
β) αύξηση της πρόσβασης και της συμμετοχής στον πολιτισμό και αύξηση της συμμετοχής του κοινού και βελτίωση της ανάπτυξης του κοινού σε ολόκληρη την Ευρώπη·
γ) προώθηση της ανθεκτικότητας των κοινωνιών και βελτίωση της κοινωνικής ένταξης και του διαπολιτισμικού διαλόγου μέσω του πολιτισμού και της πολιτιστικής κληρονομιάς·
δ) ενίσχυση της ικανότητας των ευρωπαϊκών πολιτιστικών και δημιουργικών τομέων, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας των ατόμων που εργάζονται σε αυτούς, να καλλιεργούν ταλέντα, να καινοτομούν, να ευημερούν και να δημιουργούν θέσεις εργασίας και ανάπτυξη·
ε) ενδυνάμωση της ευρωπαϊκής ταυτότητας και των ευρωπαϊκών αξιών μέσω της πολιτιστικής επίγνωσης, της εκπαίδευσης στον τομέα των τεχνών και της βασισμένης στον πολιτισμό δημιουργικότητας στην εκπαίδευση· στ) προώθηση της ανάπτυξης ικανοτήτων εντός των ευρωπαϊκών πολιτιστικών και δημιουργικών τομέων, συμπεριλαμβανόμενων των οργανισμών βάσης και των πολύ μικρών οργανισμών, ώστε να λειτουργούν σε διεθνές επίπεδο· και
ζ) συμβολή στην παγκόσμια στρατηγική της Ένωσης για τις διεθνείς σχέσεις μέσω του πολιτισμού.
Σκέλος Media
Το σχετικό κονδύλι προορίζεται να καλύψει το σκέλος Media στο πλαίσιο του προγράμματος
«Δημιουργική Ευρώπη». Σύμφωνα με τους στόχους του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη», το σκέλος Media θα έχει τις ακόλουθες προτεραιότητες:
α) καλλιέργεια ταλέντων, ικανοτήτων και δεξιοτήτων και τόνωση της διασυνοριακής συνεργασίας, της κινητικότητας και της καινοτομίας στη δημιουργία και την παραγωγή ευρωπαϊκών οπτικοακουστικών έργων, ενθαρρύνοντας έτσι τη συνεργασία μεταξύ κρατών μελών με διαφορετικές ικανότητες στον οπτικοακουστικό τομέα·
β) ενίσχυση της κυκλοφορίας, της προώθησης, της διανομής στις κινηματογραφικές αίθουσες και στο διαδίκτυο ευρωπαϊκών οπτικοακουστικών έργων εντός της Ένωσης και διεθνώς, στο πλαίσιο του νέου ψηφιακού περιβάλλοντος, μεταξύ άλλων μέσω καινοτόμων επιχειρηματικών μοντέλων· και
γ) προώθηση των ευρωπαϊκών οπτικοακουστικών έργων, συμπεριλαμβανομένων των έργων πολιτιστικής κληρονομιάς, και στήριξη της συμμετοχής και της ανάπτυξης του κοινού όλων των ηλικιών, ιδίως του νεανικού κοινού, σε ολόκληρη την Ευρώπη και πέραν αυτής.
Οι προτεραιότητες αυτές θα επιδιωχθούν μέσω της στήριξης στην ανάπτυξη, την παραγωγή, την προώθηση, τη διάδοση και την πρόσβαση των ευρωπαϊκών έργων με στόχο την προσέγγιση ποικίλου ακροατηρίου εντός και εκτός Ευρώπης.
Διατομεακό σκέλος
Το Διατομεακό σκέλος στο πλαίσιο του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη» θα έχει τις ακόλουθες προτεραιότητες:
α) να στηρίξει τη διατομεακή διακρατική συνεργασία σε επίπεδο πολιτικής,
β) να ενθαρρύνει καινοτόμες προσεγγίσεις για τη δημιουργία, τη διανομή και την προώθηση περιεχομένου,
γ) να προωθήσει διατομεακές δραστηριότητες που έχουν στόχο την προσαρμογή στις διαρθρωτικές και τεχνολογικές αλλαγές που αντιμετωπίζει ο τομέας των μέσων ενημέρωσης, μεταξύ άλλων τη στήριξη ενός περιβάλλοντος ελευθερίας, πολυφωνίας και πολυμορφίας στα μέσα ενημέρωσης, της ποιοτικής δημοσιογραφίας και του γραμματισμού στα μέσα επικοινωνίας.
