Η Σύμβαση της Χαλέπας το 1878, όπως είναι γνωστό, επέτρεψε την έκδοση εφημερίδων, τη δημιουργία της Κρητικής Βουλής και την ίδρυση σχολείων. Αυτό το καθεστώς ημιαυτονομίας έδωσε ανάσες ελευθερίας στους Κρητικούς, οδηγώντας τους σε περαιτέρω πολιτιστικές κατακτήσεις, όπως ήταν το θέατρο και η μουσική από τον νεοϊδρυθέντα σύλλογο «Ευτέρπη» στα Χανιά. Ταυτόχρονα, επέτρεψε να δημιουργηθούν επαγγέλματα, τα οποία υποστήριζαν αυτές τις δραστηριότητες, όπως ήταν τα τυπογραφεία και τα βιβλιοπωλεία. Έτσι, το πρώτο βιβλιοπωλείο ιδρύθηκε στα Χανιά τον Ιανουάριο του 1882, όπως φαίνεται από την καταχώριση στην εφημερίδα «Πατρίς» στις 23/1/1882.
Η εφημερίδα αναφέρει ότι μόλις είχε ανοίξει το πρώτο βιβλιοπωλείο- τυπογραφείο στα Χανιά και ήταν ιδιοκτησίας των αδελφών Κουφάκη. Το βιβλιοπωλείο λειτουργούσε στην οδό Κρύο Βρυσάλι και είχε πολλά διδακτικά βιβλία. Ο δημοσιογράφος ζητούσε την υποστήριξη των κατοίκων για να επιτύχει η προσπάθεια. Μετά από ένα μήνα, στο επόμενο φύλλο της ίδιας εφημερίδας στις 13/2/1882, αλλά και στα επόμενα του ίδιου έτους, εμφανίζεται μια μεγάλη διαφημιστική καταχώριση, η οποία δίνει περισσότερες πληροφορίες για τα εμπορεύματα και τις δυνατότητες του βιβλιοπωλείου. Οι ιδιοκτήτες τόνιζαν τους τρείς τομείς, στους οποίους δραστηριοποιούνταν το κατάστημα; βιβλιοπωλείο, χαρτοπωλείο και τυπογραφείο. Διέθεταν σχολικά βιβλία για τα Δημοτικά και τα Ελληνικά Σχολεία. Μαζί με αυτά είχαν πίνακες αναγνώσεως και αριθμητικής για τα Δημοτικά Σχολεία. Διάφορα λεξικά, μεταξύ των οποίων και μικρά ορθογραφικά λεξικά, συμπλήρωναν τον μαθητικό εξοπλισμό. Εκτός από τα σχολικά είδη, είχαν πολλά και διάφορα βιβλία, όπως και πολλά εκκλησιαστικά. Γενικά, διέθεταν «Γραφική ύλη παντός είδους». Εντυπωσιακό είναι ότι πουλούσαν ακόμα και καλιμαύχια, καθώς και ιερά σκεύη. Επίσης, στην καταχώριση διευκρινίζεται ότι το βιβλιοπωλείο δεχόταν οποιαδήποτε τυπογραφική και βιβλιοδετική εργασία σε συμφέρουσες τιμές. Σημαντική ήταν η επισήμανση ότι το βιβλιοπωλείο συνεργαζόταν με τα καλύτερα βιβλιοπωλεία της Ελλάδας και με τα καλύτερα καταστήματα εκκλησιαστικών σκευών. Εδώ γίνεται φανερό ότι η πρωτεύουσα της Κρήτης είχε πάντα στενούς εμπορικούς και πνευματικούς δεσμούς με την ηπειρωτική Ελλάδα.
Το βιβλιοπωλείο του Νίκου και του Ιωάννη Κουφάκη λίγους μήνες αργότερα (27/4/1882) μεταβιβάστηκε στον γαμπρό τους Π. Φορτσάκη («Πατρίς» 1/5/1882). Στη συνέχεια, πέρασε στην ιδιοκτησία του Γ. Γυπάκη και μεταφέρθηκε στην οδό Καστελίου, δίπλα στο μαγαζί του Αζίζ Βεγάκη («Πατρίς» 24/7/1882).
*Ο κ. Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης είναι ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος
καλησπέρα και καλή χρονιά…η φωτογραφία στην αρχή του άρθρου για το πρώτο βιβλιοπωλείο των Χανίων, μήπως είναι άσχετη με το άρθρο;;; μήπως αφορά το παλιό βιβλιοπωλείο Μόλχο στην Θεσσαλονίκη;;;