Ένα σημαντικό οικονομικό σκάνδαλο, το οποίο αφορούσε στην κυκλοφορία γραμματοσήμων, τάραξε την ήρεμη κοινωνική ζωή των Χανιωτών ανήμερα της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου 1909. Το σκάνδαλο αποκαλύπτει σε πρωτοσέλιδο άρθρο η εφημερίδα «Ελεύθερον Βήμα» (24/3/1909) και το αναλύει σε επόμενα φύλλα. Τι είχε συμβεί;
Στις αρχές του 20ου αιώνα, όπως είναι γνωστό, εκτός από το τηλεγράφημα, ο σημαντικότερος τρόπος επικοινωνίας ήταν τα γράμματα και τα καρτ ποστάλ. Κάθε κράτος εξέδιδε ορισμένο αριθμό γραμματοσήμων, τα οποία πουλούσαν τα κρατικά ταχυδρομεία, που με τη σειρά τους απέδιδαν στο κράτος το νόμιμο κέρδος. Η Κρητική Πολιτεία, σύμφωνα με την οικονομική της υπηρεσία, έδινε την άδεια να τυπωθούν γραμματόσημα του ενός λεπτού, των δυο λεπτών και των πέντε λεπτών. Ο αναγκαίος αριθμός ήταν μερικές εκατοντάδες χιλιάδες από κάθε είδος, διότι όπως επισημαίνει ο δημοσιογράφος υπήρχαν περίπου 200.000 φιλοτελιστές σε ολόκληρο τον κόσμο που αμέσως τα αγόραζαν. Έτσι, σε σύντομο χρονικό διάστημα λίγων μηνών τουλάχιστον εκατό ως εκατόν πενήντα χιλιάδες γραμματόσημα είχαν ήδη πουληθεί. Εφόσον είχε εκδοθεί αρκετός αριθμός τότε η τοπική και η διεθνής αγορά μπορούσαν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους χωρίς να δημιουργηθούν προβλήματα.
Εκείνη τη χρονιά κάποιοι επιτήδειοι υπάλληλοι οργάνωσαν και εκτέλεσαν δυο απάτες με στόχο το προσωπικό τους κέρδος. Η πρώτη απάτη είχε να κάνει με τον μικρό αριθμό γραμματοσήμων που εκδόθηκαν, οπότε οι φιλοτελιστές πλήρωσαν πολλά χρήματα για να τα αγοράσουν. Η αξία των μονόλεπτων και δίλεπτων γραμματοσήμων ξεκινούσε από είκοσι δραχμές και σε ορισμένες περιπτώσεις έφτανε και ως τις πενήντα ή ακόμα και εκατό, σύμφωνα με κάποιους ειδικούς εκτιμητές. Η δεύτερη απάτη αφορούσε στην έκδοση ενός νέου γραμματοσήμου πέντε λεπτών με σχήμα «ροδοειδές», «[…]άνευ ουδεμιάς ανάγκης και χωρίς ουδέ εν τοιούτο γραμματόσημον να δοθή προς πώλησιν εις τα Ταχυδρομεία[…]», μαζί με το χρυσό το οποίο κανονικά εκδιδόταν. Άρα υπήρχαν δυο είδη γραμματοσήμων πέντε λεπτών και το ροδοειδές είχε τυπωθεί σε πολύ μικρό αριθμό (1500 κομμάτια).
Η απάτη φυσικά έγινε γνωστή και στην Αθήνα, όπου η εφημερίδα «Εστία» παρομοίασε την Κρητική Πολιτεία με τις πάμπτωχες δημοκρατίες της Λατινικής Αμερικής (Κολομβία, Παραγουάη, Ουρουγουάη), οι οποίες κάθε εβδομάδα εξέδιδαν νέα παράνομα γραμματόσημα και τα πουλούσαν στους φιλοτελιστές («Ελεύθερον Βήμα» (24/3/1909). Τελικά, φαίνεται ότι στο σκάνδαλο εμπλέκονταν τρεις ανώτεροι διοικητικοί υπάλληλοι, ο διευθυντής του Ταχυδρομείου, ο γενικός γραμματέας της υπηρεσίας Οικονομικών και ο διευθυντής του τυπογραφείου. Αυτοί οι τρείς αποτελούσαν την επιτροπή για την έκδοση των γραμματοσήμων. Ευθύνες επιρρίπτονταν και στον γραμματέα του ταχυδρομείο, ο οποίος με την υπογραφή του διευθυντή πήρε από τον ταμία 409 ροδοειδή πεντάλεπτα γραμματόσημα που στάλθηκαν στη Βέρνη. Υπεύθυνος θεωρήθηκε και ο ταμίας, ο οποίος δεν ανέφερε στους ανωτέρους του τον μικρό αριθμό των γραμματοσήμων και την ύπαρξη των ροδοειδών πεντάλεπτων γραμματοσήμων. Το «Ελεύθερον Βήμα» στα επόμενα φύλλα παρουσιάζει εκτεταμένες συνεντεύξεις των εμπλεκομένων προσώπων (28/3/1909, 15/4/1909, 18/4/1909, 25/4/1909, 2/5/1909, κ.ά.).
*Ο κ. Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης είναι
ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος
