Το σώμα δεν λέει ψέματα..

1 από 3

«Κανείς κοινός θνητός δεν μπορεί να φυλάξει μυστικό. Κι αν ακόμη τα χείλη του είναι κλειστά, είναι τα δάχτυλα των χεριών του που μιλούν»
(Sigmund FREUD, 1856 – 1939, Αυστριακός, πατέρας της Ψυχανάλυσης)

Το ΣΩΜΑ προδίδει ό,τι θέλει να κρύψει η γλώσσα! Γενική είναι η πεποίθηση που θέλει τα μάτια να είναι «ο καθρέφτης της ψυχής» και το πρόσωπο να είναι «σπαθί». Όμως, ολόκληρο το ανθρώπινο σώμα «μιλάει» εκπέμποντας προς τα έξω  μηνύματα για τις σκέψεις, τις προθέσεις και τα συναισθήματά μας.
Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ (Psychologie du comportement, Behaviorism) ασχολείται δεκαετίες με το θέμα καταγράφοντας και εξηγώντας τις κινήσεις του σώματός μας: ποιες, δηλαδή, είναι οι στάσεις και οι χειρονομίες που «μιλάνε σιωπηρά» καθώς και ποιες από αυτές είναι παραπλανητικές. Εξάλλου, είμαστε σε θέση να μαθαίνουμε πώς να μεταβάλλουμε τη γλώσσα του σώματος, ώστε να επηρεάζουμε τον τρόπο που οι άλλοι μας βλέπουν (1).
ΟΤΑΝ επικοινωνούμε με τη γλώσσα (προφορική ομιλία), εκτός από μερικά αυθόρμητα λεκτικά σφάλματα (lapsus), τα υπόλοιπα που λέμε είναι τελείως συνειδητά, επειδή ό,τι πρόκειται να πούμε περνάει πρώτα από την «κρισάρα» της σκέψης μας. Είναι δύσκολο λοιπόν να κρίνουμε κάποιον από τα λόγια του, αφού μπορεί να μας πει αυτό που εμείς θέλουμε να ακούσουμε! Αυτό δεν κάνουν οι πολιτικοί μας στις τηλεοπτικές οθόνες ρίχνοντας το βάρος στο λόγο και όχι στην κίνηση;
ΜΙΑ λεκτική επικοινωνία είναι «υπό έλεγχο» περισσότερο από την επικοινωνία μας μέσω του σώματος.  Η γλώσσα του σώματος κάνει ασυνείδητες κινήσεις, και ως εκ τούτου αποκαλύπτει ευκολότερα την πραγματική ψυχολογική μας κατάσταση. Έτσι, είναι πολύ πιο εύκολο να λέμε ψέμματα με τη γλώσσα (2) παρά με το σώμα!
ΑΝ θέλουμε να «μετρήσουμε» τα ποσοτικά στοιχεία επιρροής της προφορικής ομιλίας και της «γλώσσας» του σώματος, θα λέγαμε πως η λεκτική επικοινωνία «μετράει» ελάχιστα στην ανάπτυξη κοινωνικών σχέσεων: μόλις το 7%. Το 93% το έχει αναλάβει το σώμα με έναν κώδικα κινήσεων, χειρονομιών, βλεμμάτων («με νόημα»), στάσεων, μυϊκών συσπάσεων -συχνά ανεπαίσθητων. Κινούμενο ή ακίνητο το σώμα παραμένει συνεχής πομπός μηνυμάτων: ο τρόπος που σταυρώνουμε τα πόδια μας,  η χειραψία που κάνουμε, μια απότομη κίνηση προς τα εμπρός ή προς τα πίσω, ένα χαμόγελο κ.λπ., όλα «αποκαλύπτουν» περισσότερα από κάποιες ατέλειωτες συζητήσεις.
ΣΤΙΣ κοινωνικές μας σχέσεις συνήθως καλούμαστε να αποκρύψουμε τα πραγματικά μας συναισθήματα. Έτσι προσποιούμαστε «άλλους» φορώντας μάλιστα άλλο προσωπείο. Όμως, η κινησιολογία του σώματός μας αντικρούει τα λεγόμενά μας, οπότε αναγκαζόμαστε πολλές φορές να ομολογήσουμε την αλήθεια! Έχουμε τότε δηλαδή, μια μη λεκτική ανεξέλεγκτη «διαρροή ειδήσεων»!
ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ είναι από τους μεγαλύτερους «προδότες» της ψυχοσύνθεσής μας: κι αν ακόμη νομίζουμε ότι ελέγχουμε τις συσπάσεις του προσαρμόζοντάς τες δήθεν ανάλογα με την περίσταση, αυτό επιμένει να μας προδίδει. Πλην του ανέλεγκτου κοκκινίσματος ή ασπρίσματος, η ευαρέσκεια ή απαρέσκειά μας αποκαλύπτονται όταν έχουμε να κάνουμε με δύστροπα άτομα! Αν θέλουμε να κρύψουμε την πραγματική μας εικόνα, ο καλύτερος τρόπος είναι να περιορίσουμε την εκπομπή μηνυμάτων, είτε με τα λόγια είτε με το σώμα.
…ΔΕΝ υπάρχει Έλληνας πολιτικός που, σεβόμενος τον εαυτό του, να μη θέλει να «εκπέμπει» αρεστά μηνύματα στους ψηφοφόρους του. Γι αυτό γίνονται ειδικά σεμινάρια από «σπεσιαλίστες» επικοινωνιολόγους που διδάσκουν τα πάντα στους υποψήφιους πολιτικούς. Υπάρχει επίσης πληθώρα συγγραμμάτων αφιερωμένων στη διαχείρηση του σώματός μας, όταν πρόκειται να εκτεθούμε ενώπιον των άλλων (σεμινάρια, διαλέξεις) καθώς και πώς να χειριζόμαστε το λόγο, τη ροή του, τον τόνο της φωνής, την αναπνοή, τις εκφράσεις του προσώπου, τα χέρια μας κ.ά.
ΕΧΟΥΜΕ ζήσει σε προεκλογικές περιόδους (τότε που το «μπαλκόνι» αποτελούσε το βασικό βήμα επικοινωνίας ενός πολιτικού) την πειθώ του πολιτικού λόγου καθώς και τη δύναμη των κινήσεων του σώματος. Ποιος λησμονεί το επιβλητικό παράστημα, τις νευρικές κινήσεις των χεριών, όπως και το άψογο ντύσιμο του, έστω δύσαρθρου, Κ. Καραμανλή, του πρεσβύτερου; Ποιος δεν θυμάται τη βαθιά δημοσθένεια ευφράδεια, αλλά και τις επιτιμητικές κινήσεις των δακτύλων του Γ. Παπανδρέου -του Γέρου της Δημοκρατίας; Ποιος ξεχνά τα μεγάλα εκφραστικά μάτια, το απέραντο χαμόγελο και τα ατέλειωτα λεπτοκαμωμένα χέρια της Μελίνας; Τη στεντόρεια φωνή του «λαοπλάνου» Αντρέα και τη μικρολογιστική λογική της γλώσσας του Σημίτη; Ποιος δεν θυμάται το “φονικό” υπομειδίαμα αλλά και το τίκ με το σήκωμα των ώμων κάθε φορά που ο Κ. Μητσοτάκης έλεγε τη στερεότυπη φράση «…και διατί να το κρύψωμεν άλλωστε;».
ΤΗΝ ΙΔΙΑ παλαιοκομματική τακτική, δυστυχώς, αποκτούν και οι «αριστεροί» κυβερνώντες -και όχι μόνο: Δεν θαυμάσαμε, άραγε, το ρηξικέλευθο της «δημιουργικής ασάφειας»-της επενδυμένης με ένα σακίδιο στον ώμο!-και το αλλοπρόσαλλο του «ναί» ή του «όχι» του κ. Γ. Βαρουφάκη στις πρόσφατες ψηφοφορίες στη Βουλή; Δεν χορτάσαμε το μπλαζέ τηλεοπτικό ύφος του, τα ξέζωστα «επαναστατικά» πουκάμισά του και τις απίθανες οικονομικίστικες θεωρίες του; Δεν γευτήκαμε την αμηχανία των κινήσεων του κ. Τσίπρα στις Βρυξέλλες; Δεν απολαμβάνουμε καθημερινά το Αντουανετίστικο ύφος της Μεγάλης Ζωής στο προεδρείο της Βουλής; Και τι να πούμε για το τσιριχτό του Άδωνη, το ογκώδες των Πάγκαλου και Βενιζέλου, το τρομακτικό της όψεως του Μιχαλολιάκου ή το ήπιο και αναιμικό της Φώφης κ.λπ.;
ΝΑΙ! Η γλώσσα, ιδιαίτερα εκείνη του σώματος, δεν λέει ψέμματα ποτέ. Αρκεί να ξέρει κανείς, βέβαια, να το αποκρυπτογραφεί.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
-(1) Ας πούμε, τα σταυρωμένα χέρια στο στήθος, για τους περισσότερους είναι ένδειξη άμυνας, ενώ τα σηκωμένα χέρια και το κεφάλι είναι ένδειξη θριάμβου και περηφάνειας (και ικεσίας). Αντίθετα, τα χέρια στους γοφούς σημαίνουν αυτοπεποίθηση! Οι νευρικές κινήσεις με τα δάχτυλα, το φάγωμα των νυχιών εκφράζουν αμηχανία. Όσο για το βλέμμα μας, αν είναι στραμμένο πάνω δεξιά, δηλώνει πως θέλουμε να καλύψουμε ένα ψέμμα από το συνομιλητή μας. Το ίδιο πιστεύεται κι όταν αποφεύγουμε να δούμε τον άλλο «κατάματα», αν και αυτό θεωρείται πως είναι άλλη μια ένδειξη αμηχανίας κ.λπ.
-(2) «Αλλα ’λεγες, άλλα ’κανες/ άλλα ’πες πως θα κάνεις
Αλλα μας λέεις το πρωί/ κι άλλα το βράδυ κάνεις»
Χαρακτηριστική κρητική μαντινάδα για τις αιώνια ανεκπλήρωτες πολιτικές υποσχέσεις που καταντούν κοροϊδίες.